biologia definicje 10

 0    96 informačný list    Kaaamilkaaaaa
stiahnuť mp3 vytlačiť hrať Skontrolujte sa
 
otázka język polski Odpoveď język polski
keratyna
začať sa učiť
białko nierozpuszczalne w wodzie, występujace w komórkach naskórka kręgowców oraz wytworach skóry: paznokciach, pazurach, piórach, włosach i rogach.
keton
začať sa učiť
zwiazek organiczny zawierajacy grupę karbonylowa zwiazana z dwoma atomami węgla.
kielich
začať sa učiť
zespół wszystkich działek kwiatu.
kiełkowanie
začať sa učiť
wznowienie wzrostu i zapoczatkowanie rozwoju zarodka w nasieniu.
kierunkowe ciałko, c. biegunowe
začať sa učiť
mała haploidalna (n) komórka powstajaca podczas oogenezy, nie rozwija się w komórkę jajowa.
kilodżul
začať sa učiť
tysiac dżuli
kilokaloria
začať sa učiť
ilość ciepła potrzebna do podniesienia temperatury kilograma wody o 1'C.
kilopar zasad, kpz
začať sa učiť
jednostka długości w czasteczce dwuniciowego kwasu nukleinowego równa 1000 par zasad.
kilozasada, kz
začať sa učiť
jednostkamdługości w czasteczce jednoniciowego kwasu nukleinowego równa 1000 zasad.
kinaza tyrozynowa
začať sa učiť
enzym powodujacy fosforylację aminokwasu tyrozyny w czasteczkach białek.
kinazy
začať sa učiť
enzymy katalizujace przeniesienie grup fosforanowych z ATP na czasteczki akceptora.
kinazy białkowe
začať sa učiť
grupa enzymów, które przez fosforylację (dodanie grup fosforanowych) aktywuja lub inaktywuja inne białka.
kinazy zależne od cyklin, kzc
začať sa učiť
kinazy białkowe uczestniczace w regulacji cyklu komórkowego.
kinetochor
začať sa učiť
struktura przylegajaca do centromeru chromosomu, łacza się z nia mikrotubule kinetochorowe wrzeciona podziałowego.
kinetyczna energia
začať sa učiť
energia ruchu
klad
začať sa učiť
takson obejmujacy wspólnego przodka i wszystkie pochodzace od niego taksony, k. jest grupa monofiletyczna.
kladogram
začať sa učiť
schemat (drzewo) ilustrujacy pokrewieństwo między taksonami według zasad kladystyki.
kladystyka, systematyka filogenetyczna
začať sa učiť
kierunek w systematyce przyjmujacy za podstawę istnienie wspólnego przodka organizmów, każdy klad obejmuje wspólnego przodka i wszystkich jego potomków.
klinalna zmienność, klin
začať sa učiť
rodzaj zmienności geograficznej polegajacej na stopniowej zmianie częstości fenotypów lub genotypów w kolejnych sasiednich odrębnych geograficznie populacjach danego gatunku. Z.k. jest wynikiem gradientu środowiskowego.
Klinefeltera zespół
začať sa učiť
zespół chorobowy występujacy u mężczyzn o zestawie chromosomów płciowych XXY LUB XXXY.
kloaka
začať sa učiť
wspólne ujście przewodu pokarmowego, moczowego i rozrodczego u niektórych zwierzat.
klon 1
začať sa učiť
populacja komórek powstała z podziałów jednej komórki.
klon 2
začať sa učiť
populacja identycznych genetycznie organizmów, które powstały w wyniku rozmnażania bezpłciowego jednego osobnika.
klonowanie
začať sa učiť
metoda uzyskiwania klonów
klonowanie DNA, amplifikacja DNA
začať sa učiť
powielanie wyselekcjonowanych sekwencji DNA umożliwiajace badanie ich struktury i funkcji.
kluczowy gatunek
začať sa učiť
gatunek, którego obecność w ekosystemie w znacznym stopniu determinuje strukturę gatunkowa i funkcjonowanie ekosystemu.
klàcze
začať sa učiť
podziemny ped majacy liście i paki boczne, często pełniacy rolę organu spichrzowego, slużacybtakże do rozmnażania wegetatywnego; k. wytwarzaja m.in. kosaćce.
kłębuszek nerkowy
začať sa učiť
splot naczyń włosowatych przy proksymalnym końcu nefronu, otoczony torebka Bowmana.
knidocyty
začať sa učiť
komórki parzydełkowe parzydełkowców.
Kocha postulaty
začať sa učiť
zbiór zasad postępowania majacego na celu wykazanie, że dany patogen (drobnoustrój chorobotwórczy) jest przyczyna określonej choroby zakaźnej.
kod trójkowy
začať sa učiť
sekwencja trzech nukleotydów, która tworzy kodony- jednostki informacji genetycznej w mRNA wyznaczajace kolejność aminokwasów w łańcuchu polipeptydowym.
kodominacja
začať sa učiť
sytuacja, gdy oba allele danego locus ulegaja ekspresji w heterozygocie
kodon
začať sa učiť
trójka (tryplet) nukleotydów w mRNA. 64 kodony tworza wspólnie uniwersalny kod genetyczny, za pomoca którego wyznaczaja miejsce aminokwasów w polipeptydzie oraz sygnalizuja rozpoczęcie i zakończenie jego syntezy.
kodon startowy, k. inicjacyjny
začať sa učiť
kodon AUG sygnalizujacy rozpoczęcie translacji mRNA.
kodon stop, k. terminacyjny
začať sa učiť
jeden z trzech kodonów w mRNA niekodujacych aminokwasów (UAA, UAG i UGA), lecz będacych sygnałem zakończenia translacji.
koenzym
začať sa učiť
organiczny kofaktor enzymu, zwykle uczestniczy w reakcji chemicznej jako nośnik elektronów, protonów lub określonych grup chemicznych.
koenzym A
začať sa učiť
organiczny kofaktor odpowiedzialny za przenoszenie grup chemicznych pochodzacych z kwasów organicznych.
koewolucja
začať sa učiť
wspólna ewolucja dwóch lub większej liczby gatunków pozostajacych w ścisłej zależności ekologicznej.
kofaktor
začať sa učiť
niebiałkowa substancja, której obecność jest niezbędna do katalitycznej aktywności enzymu; k. moga być nieorganiczne (zwykle jony metali) lub organiczne (koenzymy).
kohezja, spójność
začať sa učiť
wzajemne przyleganie czasteczek.
kohorta
začať sa učiť
grupa osobników w jednym wieku.
kolagen
začať sa učiť
białko będace głównym składnikiem włókien w tkance łacznej.
kolchicyna
začať sa učiť
zwiazek hamujacy podział komórek eukariotycznych przez wiazanie się z tubulina mikrotubul, będacych głównym składnikiem wrzeciona podziałowego.
kolenchyma, zwarcica
začať sa učiť
żywa tkanka zbudowana z komórek o nierównomiernie zgrubiałych pierwotnych ściankach komórkowych, jest tkanka wzmacniajaca pędy roślin zielnych.
koleoptyl
začať sa učiť
osłonka wierzchołka wzrostu pędu niektórych jednoliściennych.
kolonia
začať sa učiť
grupa luźno zwiazanych komórek lub osobników tego samego gatunku.
komensalizm
začať sa učiť
rodzaj symbiozy, w której jeden organizm korzysta z drugiego, nie przynoszac mu pożytku ani nie wyrzadzajac
komora 1
začať sa učiť
jedna z kilku przestrzeni wypełnionych płynem mózgowo-rdzeniowym w mózgu.
komora 2
začať sa učiť
jedna z komór serca, do której dostaje się krew z przedsionka.
komórka
začať sa učiť
podstawowa strukturalna i funkcjonalna jednostka życia zbudowana z materii organicznej.
komórka dwubiegunowa, k. bipolarna
začať sa učiť
rodzaj neuronu w siatkówce oka; odbiera sygnał od fotoreceptorów (komórek pręcikowych i czopkowych) i przekazuje komórce zwojowej.
komórka korka
začať sa učiť
komórka budujaca korek, powstaje na zewnatrz miazgi korkotwórczej wskutek jej podziałów, dojrzałe k.k. sa martwe, a ich zadaniem jest ochrona przed utrata wody.
komórka lini płciowej
začať sa učiť
komórka zwierzęca należaca do lini komórek, które po podziale mejotycznym stana się gametami.
komórka prezentujaca antygen
začať sa učiť
komórka wiażaca i prezentujaca antygeny pochodzenia egzogennego oraz własne białka powierzchniowe. Komórkami tego typu sa komórki dendrytyczne, makrofagi, limfocyty B.
komórka towarzyszaca, k. przyrurkowa
začať sa učiť
komórka łyka roślin okrytonasiennych współdziałajaca z członem rurki sitowej w transporcie cukrów.
komórka założycielska
začať sa učiť
komórka dajaca poczatek lini komórek, np. komórkom lini płciowej u Caenorhabditis elegans.
komórka zwojowa
začať sa učiť
rodzaj neuronu w siatkówce oka; otrzymuje impulsy od komórek dwubiegunowych.
komórki dendrytyczne
začať sa učiť
grupa komórek obronnych występujacych w wielu tkankach, wychwytujacych przeciwciała i prezentujacych je limfocytom T.
komórki glejowe
začať sa učiť
komórki tkanki nerwowej odżywiajace neurony, izolujace je od innych tkanek i pełniacych funkcję podporowa.
komórki płomykowe
začať sa učiť
komórki wchodzace w skład układu osmoregulujacego płazińców i zawierajace rzęski.
komórki śluzowe
začať sa učiť
jednokomórkowe gruczoły wydzielajace śluz.
komórkowa odporność
začať sa učiť
rodzaj odporności nabytej (swoistej) uwarunkowana obecnościa limfocytów T.
kompensacyjny mechanizm, kompensacja dawki
začať sa učiť
mechanizm wyrównujacy dawki genów położonych na chromosomach płci u organizmów o chromosomowej dterminacji płci. Aktywność genów sprzężonych z płcia jest dzięki niemu jednakowa lub bardzo zbliżona u osobników obu płci.
kompetycyjny inhibitor
začať sa učiť
substancja wiażaca się z miejscem aktywnym enzymu, unieczynniajac go i powodujac zmniejszenie szybkości danej reakcji.
kompleks antygen-przeciwciało
začať sa učiť
połaczenie czasteczki antygenu z przeciwciałem.
kompleks enzym-substrat
začať sa učiť
czasowe połaczenie enzymu z substratem podczas katalizowanej reakcji.
komplementarny DNA
začať sa učiť
DNA syntetyzowany przez odwrotna transkryptazę na matrycy RNA.
kondensacji reakcja
začať sa učiť
reakcja, w której dwa monomery łacza się kowalencyjnie, w wyniku czego wydziela się czasteczka wody.
konidiofor
začať sa učiť
wyspecjalizowana strzępka wytwarzajaca konidia (zarodniki konidialne).
konidium, zarodnik konidialny
začať sa učiť
bezpłciowy zarodnik grzybów powstajacy na szczycie wyspecjalizowanej strzępki zwanej konidioforem.
koniugacja 1
začať sa učiť
proces płciowy niektórych protistów polegajacy na wymianie materiału genetycznego między dwiema komórkami (orzęski) lub fuzji dwóch komórek (niektóre glony)
koniugacja 2
začať sa učiť
połaczenie dwóch komórek bakteryjnych i jednokierunkowe przekazanie DNA z jednej bakterii do drugiej.
koniugacja mejotyczna, synapsis
začať sa učiť
łaczenie się chromosomów homologicznych w pary podczas profazy I podziału mejotycznego.
konkurencja
začať sa učiť
współzawodnictwo między dwoma osobnikami lub większa ich liczba w celu wykorzystania tych samych podstawowych zasobów, np. pokarmu, wody, światła słonecznego lub przestrzeni życiowej.
konkurencyjnego wypierania (wykluczania) zasada
začať sa učiť
zasada głoszaca, że gatunki o identycznych wymaganiach życiowych nie moga zajmowac tej samej niszy ekologicznej; zwykle jeden z nich zdobywa przewagę i wypiera konkurenta.
konsumpcyjne przeludnienie
začať sa učiť
nadmierne zużycie zasobów przez poszczególnych członków populacji ludzkiej, powodujace degradację środowiska naturalnego.
kontrolna grupa
začať sa učiť
w doświadczeniu biologicznym grupa organizmów niepoddawana działaniu zmieniajacego się badanego czynnika; stanowi podstawę porównania i weryfikacji otrzymanych wyników.
kontrolowane kojarzenie
začať sa učiť
kojarzenie osobników z różnych linii czystych i obserwowanie rozwoju potomstwa w warunkach laboratoryjnych.
konwergentny obwód, o. zbieżny
začať sa učiť
szlak bodźców nerwowych, w którym neuron postsynaptyczny jest kontrolowany przez sygnały wysyłane przez dwa lub więcej neuronów presynaptycznych.
konwersja lizogenna
začať sa učiť
zmiana właściwości bakterii spowodowana obecnościa profaga.
kopalne paliwo
začať sa učiť
materiał palny występujacy obecnie w skorupie ziemskiej powstały ze szczatków organizmów żyjacych przed milionami lat, np. ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel.
kora 1
začať sa učiť
zewnętrzna część narzadu, np. nerki
kora 2
začať sa učiť
zewnętrzna warstwa zdrewniałych łodyg i korzeni, obejmuje wszystkie tkanki położone na zewnatrz od miazgi łykodrzewnej.
kora mózgowa
začať sa učiť
zewnętrzna warstwa mózgu zbudowana z istoty szarej, zawierajaca głównie ciała komórkowe neuronów.
kora nadnerczy
začať sa učiť
zewnętrzna część nadnerczy; wydziela hormony steroidowe, tj. mineralokortykoidy i glukokortykoidy.
kora pierwotna
začať sa učiť
tkanka między skóra a tkanka naczyniowa w łodygach i korzeniach wielu roślin zielnych.
korepresor
začať sa učiť
zwiazek, który wiaże się z białkiem represorowym i przekształca je w postać aktywna, zdolna do zablokowania aktywności genu.
korkowica, peryderma
začať sa učiť
wtórna tkanka okrywajaca zdrewniałych pędów i korzeni, złożona z komórek korka, miazgi korkotwórczej, miękiszu korkowego i pozostałości tkanek pierwotnych.
korona
začať sa učiť
zespół płatków kwiatu.
kortyzol
začať sa učiť
hormon steroidowy wydzielany przez korę nadnerczy, regulujacy długoterminowa reakcję organizmu na stres; stymuluje wytwarzanie w watrobie glukozy z innych substancji pokarmowych, co skutkuje wzrostem poziomu glukozy we krwi.
korzenie szkarpowe
začať sa učiť
silne, grube korzenie wyrastajace poziomomz dolnych części pnia (płytko wrastajace w podłoże) i wypierajace niektóre drzewa tropikalne.
korzeń kurczliwy
začať sa učiť
wyspecjalizowany korzeń, który kurczac się, wciaga podziemne organy (bulwy, cebule) w głab gleby.
korzeń oddechowy, pneumatofor
začať sa učiť
korzeń wyrastajacy ponad powierzchnię wody na obszarach bagnistych, wyspecjalizowany w pobieraniu powietrza i dostarczaniu go korzeniom podwodnym.
korzeń zarodkowy, radykula
začať sa učiť
zawiàzek korzenia w zarodku roślin nasiennych.
kosmek
začať sa učiť
wielokomórkowa wypustka na powierzchni tkanki lub narzadu; np. palczaste wypustki błony śluzowej jelita cienkiego.
kosmopolityczny gatunek
začať sa učiť
gatunek, którego zasięg obejmuje prawie cała kulę ziemska.

Ak chcete pridať komentár, musíte byť prihlásený.