→ Nowotworzenie Część Trzecia → Začnite sa učiť / Stiahnite si MP3 Flashcards

otázka		Odpoveď
ZMIANY GENETYCZNE POWODUJĄCE POWSTAWANIE NOWOTWORÓW začať sa učiť		zmiany dotyczące onkogenów – supresja denu TP53 – mutacje genu TP53, zmiany w genach zlokalizowanych z dala od onkogenów lub supresorowych
zmiany dotyczące onkogenów začať sa učiť		zwiększenie ekspresji prawidłowych białek onkogennych
supresja genu TP53 začať sa učiť		obniżona lub brak ekspresji białka TP53
mutacje genu TP53 začať sa učiť		nieprawidłowa forma białka TP53
zmiany w genach zlokalizowanych z dala od onkogenów lub supresorowych začať sa učiť		ale kontrolujące ich ekspresję
zmiany genetyczne w komórkach nowotworowych determinują začať sa učiť		ich fenotyp
fenotyp – cechy komórek nowotworowych začať sa učiť		nieograniczony potencjał proliferacyjny – niezależność od czynników wzrostu – oporność na apoptozę – zdolność inwazyjnego wzrostu
GENY ZAANGAŻOWANE W regulacje cyklu komórkowego - dojrzewanie komórek - eliminacja komórek začať sa učiť		ONKOGENY – GENY SUPRESOROWE – GENY ZAANGAŻOWANE W NAPRAWĘ DNA, geny mutatorowe
ONKOGENY definicja začať sa učiť		zmutowane lub prawidłowe geny, które kodują białka ważne w procesach wzrostu, różnicowaniu i dojrzewaniu
GENY SUPRESOROWE definicja začať sa učiť		zmutowane lub prawidłowe geny, które hamują wzrost komórek
GENY ZAANGAŻOWANE W NAPRAWĘ DNA – GENY MUTATOROWE začať sa učiť		niestabilność genetyczna, defekty enzymów zaangażowanych w naprawę DNA
ONKOGENY pochodzą zy... začať sa učiť		prawidłowych genów - proto-onkogenów które w prawidłowych komórkach kontrolują - cykl komórkowy – mitozy - różnicowanie i dojrzewanie komórek - stymulują podziały komórkowe - prowadzą do mitozy
proto-onkogeny kodują... začať sa učiť		produkty zaangażowane w różne szlaki metaboliczne -czynniki wzrostu - receptory dla czynników wzrostu - regulatory cyklu komórkowego - białka wiążące DNA - czynniki transkrypcyjne - kinazy białkowe
po zaistnieniu mutacji w obrębie PROTO-ONKOGENÓW... začať sa učiť		transformują one w ONKOGENY których produkty są zmutowanymi białkami - zmutowane białka różnią się od prawidłowych białek zarówno strukturą, jak i właściwościami
zmutowane białka mogą... začať sa učiť		radykalnie zmieniać przebieg cyklu komórkowego
inny możliwy mechanizm powstawanie ONKOGENÓW začať sa učiť		multiplikacja fragmentu chromosomu, który zawiera onkogen (w komórkach neuroblastomy ponad 100-krotne zwielokrotnienie onkogenu N-MYC)
mutacja onkogenu może powodować stałą jego aktywację, to znaczy, że... začať sa učiť		są zawsze włączone - nie reagują na sygnały hamujące
GENY SUPRESOROWE w komórkach prawidłowych funkcja začať sa učiť		hamują (powodują supresję) cyklu komórkowego
utrata lub uszkodzenie GENÓW SUPRESOROWYCH (osłabiona lub wadliwa funkcja) prowadzi do... začať sa učiť		niekontrolowanej proliferacji
supresja ekspresji GENÓW SUPRESOROWYCH (mechanizmy genetyczne lub epigenetyczne) prowadzi do... začať sa učiť		niekontrolowanej proliferacji
GENY MUTATOROWE definicja začať sa učiť		GENY ZAANGAZOWANE W WYKRYWANIE I NAPRAWĘ BŁĘDÓW DNA
GENY MUTATOROWE w komórkach prawidłowych – FUNKCJA začať sa učiť		kontrolują proces naprawy błędów materiału genetycznego – naprawa mutacji genetycznych
brak lub nieprawidłowe działanie genów MUTATOROWYCH powoduje začať sa učiť		brak naprawy uszkodzonych genów – wysokie prawdopodobieństwo kolejnych mutacji
czy mutacje genów mutatorowych są przekazywane komórkom potomnym? začať sa učiť		TAK
NOWOTWORY WRODZONE definicja začať sa učiť		zmiany genetyczne w komórkach rozrodczych zatem obecne we wszystkich komórkach organizmu i są przekazywane na potomstwo (wadliwa kopia genu w każdej kom organizmu)
NOWOTWORY NABYTE začať sa učiť		zmiany genetyczne pojawiają się w pojedynczych komórkach somatycznych i kumulują się przez całe życie osobnika - nie są przekazywane na potomstwo
ZESPOŁY NOWOTWOROWE začať sa učiť		w niektórych rodzinach lub liniach hodowlanych, czy rasach psów stwierdza się wysoką podatność na zachorowanie na specyficzne typy nowotworów
najpowszechniejsze nieprawidłowości związane z zespołami nowotworowymi dotyczą začať sa učiť		mutacji w obrębie genów supresorowych (predyspozycje do rozwoju nowotworów)
CECHY ZESPOŁÓW NOWOTWOROWYCH začať sa učiť		pojawiają się w relatywnie młodym wieku - w narządach parzystych jednoczesne zajęcie obu narządów -mnogie zmiany w różnych narządach - rodzinna (lub rasowa) skłonność
PRZYKŁADY ZESPOŁÓW NOWOTWOROWYCH U ZWIERZĄT wymień začať sa učiť		dermatofibromatoza i gruczolakoraki nerek u owczarków niemieckich - mnogie rogowiaki kolczystokomórkowe u keeshoundów - chłoniaki rodzinne u psów (mastify, rottweilery owczarki kaukaskie)
ROZPOWSZECHNIENIE NOWOTWORÓW decydują o tym začať sa učiť		WIEK – decydujący czynnik pojawienia się nowotworów WARUNKI ŚRODOWISKOWE – narażenie na światło słoneczne - SCC małżowin usznych, oczu, HSA skóry u psów ASPEKTY MEDYCZNE – mięsaki poinjekcyjne (poszczepienne) u kotów - niektóre nowotwory (białaczki, nerczaki zarodkowe, chłoniaki śródpiersiowe u kotów) są powszechne u młodych zwierząt
RÓŻNICE GATUNKOWE MASTOCYTOMA začať sa učiť		powszechny u psów - powszechny u kotów - rzadki u innych gatunków
RÓŻNICE GATUNKOWE HISTIOCYTOMA začať sa učiť		powszechne u psów - nigdy nie obserwowane u innych gatunków
RÓŻNICE GATUNKOWE INSULINOMA začať sa učiť		rzadkie u psów i kotów - powszechne u fretek
RÓŻNICE GATUNKOWE NOWOTWORY GRUCZOŁU SUTKOWEGO začať sa učiť		powszechne u psów i kotów - rzadkie u świo i krów
RÓŻNICE GATUNKOWE ZŁOŚLIWE NOWOTWORY SUTKA začať sa učiť		powszechne u kotów - umiarkowanie częste u suk
LOKALIZACJA GUZY KOMÓREK TUCZNYCH začať sa učiť		skóra u psów - trzewia u kotów
LOKALIZACJA CHŁONIAKI začať sa učiť		psy – obwodowe węzły chłonne - 90 % przypadków - koty – obwodowe węzły chłonne - 10 % przypadków
CECHY KOMÓREK NOWOTWOROWYCH wymień začať sa učiť		ANIZOCYTOZA I PLEOMORFIZM - WZROST AKTYWNOŚCI MITOTYCZNEJ - WYDZIELANIE NIEPRAWIDŁOWYCH BIAŁEK - BRAK PRAWIDŁOWEJ FUNKCJI
ANIZOCYTOZA I PLEOMORFIZM komórek nowotworowych opisz začať sa učiť		utrata połączeń, tworzenie skupisk - defekty cząstek adhezyjnych - zaburzenia cytoszkieletu
WZROST AKTYWNOŚCI MITOTYCZNEJ opisz začať sa učiť		obecne figury mitotyczne - liczne, anormalne - wysoka zawartość DNA – obecność onkogenów - nieprawidłowości chromosomalne
WYDZIELANIE NIEPRAWIDŁOWYCH BIAŁEK przez komórki nowotworowe – jakich? začať sa učiť		alpha-fetoproteina, IL-6 - kolagenazy, elastazy
BRAK PRAWIDŁOWEJ FUNKCJI komórek nowotworowych opisz začať sa učiť		nowotworowe FIBROBLASTY nie produkują kolagenu - komórki CZERNIAKA nie produkują melaniny - komórki RAKA TARCZYCY nie produkują hormonów tarczycy
TYP NOWOTWORU - NAJWAŻNIEJSZE PYTANIE začať sa učiť		NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE - NOWOTWORY ZŁOŚLIWE - PRZYPADKI GRANICZNE
NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE - CECHY KLINICZNE začať sa učiť		rosną powoli przez ekspansję - nie dają przerzutów - nie dają wznowy
NOWOTWORY NIEZŁOŚLIWE ZNACZENIE KLINICZNE začať sa učiť		nieistotne klinicznie, defekt kosmetyczny - umiarkowanie istotne, nacisk na przewody, naczynia, nerwy, zaburzenia lokomocji, pobierania pokarmu - istotne klinicznie, zespoły paranowotworowe, lokalizacja
NOWOTWORY ZŁOŚLIWE CECHY KLINICZNE začať sa učiť		w większości przypadków - mają agresywny charakter biologiczny - są większe niż guzy niezłośliwe - rosną szybko przez ekspansję lub naciekanie - tendencja do dawania przerzutów - tendencja do wznowy - umiarkowane lub istotne znaczenie kliniczne (rzadko odkrycie przypadkowe lub zmiana indolentna)
wzrost NOWOTWORÓW ZŁOŚLIWYCH charakteryzuje się... začať sa učiť		postępującym naciekiem tkanek, infiltracją i zniszczeniem okolicznych struktur
guzy są zazwyczaj słabO odgraniczone od okolicznych tkanek začať sa učiť		(brak torebki łącznotkankowej)
NACIEKANIE TKANEK – INWAZYJNOŚĆ začať sa učiť		jest jedną z najbardziej charakterystycznych cech nowotworów złośliwych
PRZERZUT łacina začať sa učiť		metastasis
PRZERZUT definicja začať sa učiť		ogniska wtórne nowotworu pozostające bez bezpośredniego kontaktu z ogniskiem pierwotny
PRZERZUT jednoznaczna cecha začať sa učiť		nowotworów złośliwych
nie wszystkie nowotwory złośliwe začať sa učiť		dają przerzuty nie wszystkie
skłonność do dawania przerzutów w nowotworach złośliwych jest začať sa učiť		różnorodna
90 % psów z kostniakomięsakami kończyn začať sa učiť		w momencie rozpoznania obecne przerzuty w płucach – często nie wykryte (micrometastases)
ETAPY PRZERZUTOWANIA začať sa učiť		oderwanie się od głównej masy, degradacja i naciekanie ECM, migracja przez ECM, naciekanie ściany naczyń krwionośnych, wędrówka z prądem krwi, implantacja, opuszczanie naczyń krwionośnych, wzrost ogniska wtórnego - przerzut
każdy etap zależny od cech fenotypowych komórek – jakich cech? začať sa učiť		synteza specyficznych receptorów - synteza specyficznych enzymów - właściwości antyimmunologiczne – możliwość aktywnego ruchu (nie konieczna)
ETAPY POWSTAWANIA PRZERZUTÓW - ODŁĄCZENIE SIĘ OD MASY GUZA začať sa učiť		a) adhezja komórek, cząstki adhezyjne b) obniżenie ekspresji kadheryn na błonie komórkowej •niektóre raki (raki sutka, raki jelit) zmniejszenie ekspresji kadheryny E a) kadheryna E w komórkach nabłonka b) zmniejsza adhezję międzykomórkową i promuje oddzielanie się komórek od masy guza
DROGI SZERZENIA SIĘ NOWOTWORÓW wymień začať sa učiť		droga hematogenna - droga limfatyczna - bezpośredni rozsiew, droga wszczepienna - droga jatrogenna
droga wszczepienna czyli začať sa učiť		droga kanalikowa - guzy pasażowalne
DROGA HEMATOGENNA opisz začať sa učiť		najpowszechniejsza dla mięsaków ale „korzystają” z niej także i raki - utożsamiana z drogą limfogenną - naczynia chłonne i małe żyły łatwiej penetrowane niż tętnice – grubość ściany
•przerzuty drogą hematogenną lokalizują się najczęściej začať sa učiť		wątroba, filtruje zlewisko żyły wrotnej – płuca, filtrują krew z krążenia ogólnego
DROGA LIMFOGENNA opisz začať sa učiť		powszechna dla raków/rzadziej mięsaków - zasiedlają węzły chłonne na przebiegu naczyń limfatycznych -początkowo w węźle wartowniczym, następnie jako zmiany wtórne - mogą być eliminowane przez układ immuno przechodzą przez węzeł wartowniczy i osiedlają się w bardziej odległym węźle lub narządach odległych •rosną na przebiegu naczyń chłonnych i prowokują r zapalną lub wysięk nowotworowy•– limfadenomegalia
powiększenie węzłów chłonnych łacina začať sa učiť		limfadenomegalia
limfadenomegalia opisz začať sa učiť		obecność komórek nowotworowych - brak przerzutów ale obecny rozrost odczynowy
LOKALIZACJA PRZERZUTÓW zależna od začať sa učiť		a) autonomicznej lokalizacji – b) regionalne węzły chłonne – płuca z krążenia ogólnego – wątroba zlewisko żyły wrotnej – tropizm tkankowy, a) zmian pierwotnych – zasada czopu nowotworowego b) wyłapują komórki nowotworowe ze zlewiska chłonki
„tropizm tkankowy” po angielsku začať sa učiť		(seed and soil theory)
tropizm tkankowy to začať sa učiť		oskrzelowopochodny rak płuc do nadnercza i mózgu
na tropizm tkankowy składa się začať sa učiť		reakcja receptory, ligandy - czynniki „chemotaktyczne” dla komórek nowotworowych
DROGA WSZCZEPIENNA začať sa učiť		a) złuszczanie komórek – exfoliatio – b) złuszczone komórki dostają się do płynnego medium wypełniają jamę lub kanał i osiedlają się w miejscu wtórnym a) brak adhezji między komórkami promuje ich złuszczanie b) szczególnie zmian niskozróżnicowanych
miejscu wtórnym osiedlania się złuszczonych komórek začať sa učiť		drogi moczowe - oskrzela, tchawica - przestrzeo podpajęczynówkowa - jamy stawowe
ROZSIEW W OBRĘBIE JAM CIAŁA začať sa učiť		często dochodzi do zajęcia błon surowiczych - rozsiew drogą naczyń limfatycznych - rozsiew drogą bezpośrednią
GUZY PASAŻOWALNE wymień začať sa učiť		mięsak weneryczny – guz pyska diabłów tasmańskich
MIĘSAK WENERYCZNY inne nazwy začať sa učiť		- transmissible veneral tumor, mięsak/guz Stickera
MIĘSAK WENERYCZNY opisz začať sa učiť		szerzy się w populacji: podczas aktywności płciowej – lizanie i wąchanie genitaliów, kopulacja szerzy się w obrębie organizmu: własne genitalia drogą hematogenną/limfogenną
GUZ PYSKA DIABŁÓW TASMAOSKICH inna nazwa začať sa učiť		devils facial tumor disease
GUZ PYSKA DIABŁÓW TASMAOSKICH opisz začať sa učiť		rozległy naciekowy wzrost, chyba z komórek Schwanna – walki o padlinę – w obrębie jamy ustnej i twarzy, morze szerzyć się na całe ciało
WZNOWY NOWOTWOROWE wymień začať sa učiť		wznowy miejscowe, wznowy odległe
WZNOWA, NAWRÓT łacina začať sa učiť		recidiva, recurrence
WZNOWA, NAWRÓT definicja začať sa učiť		jest to ponowne pojawienie się nowotworu po okresie remisji
wznowa jest konsekwencją... začať sa učiť		pozostawienia niewykrytych komórek nowotworowych w tkankach
z czasem niewykryte komórki... začať sa učiť		mnożą się, wzrastają do objętości wystarczającej do rozpoznania
w zależności od typu nowotworu wznowa pojawia się začať sa učiť		w ciągu tygodni, miesięcy a nawet lat po usunięciu ogniska pierwotnego ogniska
WZNOWY MIEJSCOWE definicja začať sa učiť		nowotwór złośliwy pojawia się w miejscu lub blisko miejsca resekcji zmiany pierwotnej, bez rozsiewu do miejsc odległych najczęściej: mięsaki, raki sutka, naczyniakomięsaki, mastocytomy
WZNOWY ODLEGŁE definicja začať sa učiť		nowotwór złośliwy pojawia się w miejscu odległym w stosunku do ogniska pierwotnego najczęściej: czerniaki, naczyniakomięsaki, chłoniaki
ANTYGENY NOWOTWOROWE •Obecne na powierzchni komórek začať sa učiť		białka - glikoproteiny – glikolipidy - węglowodany
ANTYGENY NOWOTWOROWE •Antygeny nowotworowo-specyficzne začať sa učiť		Ag wirusów onkogennych - zmienione antygeny własne, produkty zmutowanych genów Ag zarodkowe lub rakowo-płodowe
ANTYGENY NOWOTWOROWE •Antygeny związane z nowotworami začať sa učiť		Ag obecne na komórkach nowotworowych i prawidłowych - Ag specyficzne dla tkanki macierzystej nowotworu
ODPORNOŚĆ PRZECIWNOWOTWOROWA wymień začať sa učiť		wrodzona i nabyta
WRODZONA ODPORNOŚĆ začať sa učiť		niespecyficzna antygenowo, KOMÓRKI NK – zabijają komórki różnych nowotworów i komórki zakażone wirusem, powodują lizę i apoptozę komórek nowotworowych, MAKROFAGI aktywnośd antynowotworowa jest stymulowana przez INF-gamma - zabijają kom nowotw za pomocą mechanizmów tlenowych, e lizosomalnych, tlenku azotu i TNF
ODPORNOŚD NABYTA začať sa učiť		antygenowo specyficzna, LIMFOCYTY T – powodują lizę komórek nowotworowych – mechanizm jak komórki NK, LIMFOCYTY B – syntetyzują przeciwciała, które rozpoznają antygeny nowotworowe na ich powierzchni i powodują uruchomienie kaskady dopełniacza – liza komórek nowotworowych
ZMIANA EKSPRESJI MHC začať sa učiť		brak lub obniżona ekspresja antygenów zgodności tkankowej na błonie komórkowej
MASKOWANIE ANTYGENÓW začať sa učiť		utrata lub zamaskowanie antygenów nowotworowoswoistych – niewidoczne dla układu immunologicznego
TOLERANCJA IMMUNOLOGICZNA začať sa učiť		większość antygenów nowotworowych to antygeny własne obecne też na komórkach prawidłowych
IMMUNOSUPRESJA začať sa učiť		IMMUNOSUPRESJA synteza sub immunosupres, hamowanie proliferacji makrofagów i limfocytów, synteza Fas – apoptoza limfocytów, neutralizacja przeciwciał ; synteza Fas-ligand przez komórki nowotworowe, - neutralizacja przeciwciał przez antygeny nowotworowe - kompleksy Ab-Ag

Nowotworzenie część trzecia

Ak chcete pridať komentár, musíte byť prihlásený.

viac