|
otázka |
Odpoveď |
Skład przewodu pokarmowego Ilowarstwową budowę ma przewód pokarmowy? začať sa učiť
|
|
przewód pokarmowy i duże gruczoły
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
w skład wchodzą jamiste i rurowate narządy ze światłem będącym przedłużeniem środowiska zewnętrznego duże gruczoły ślinowe - ślinianki, wątroba, trzustka
|
|
|
Pochodzenie i położenie gruczołów Funkcje wydzielin gruczołów začať sa učiť
|
|
z nabłonka przewodu pokarmowego, lecz leżą poza nim spomagają transport, trawienie oraz wchłanianie produktów trawienia do krążącej krwi i chłonki
|
|
|
Skald przewodu pokarmowego Warstwy przewodu pokarmowego začať sa učiť
|
|
jamę ustną wraz z jej wyposażeniem (językiem i zębami), gardło, przełyk, żołądek, jelito cienkie, jelito grube 1. błona śluzowa, 2. błona podśluzowa 3. błona mięśniowa 4. błona surowicza lub przydanka
|
|
|
Nabłonki w błonie śluzowej začať sa učiť
|
|
nabłonek, blaszka właściwa błony śluzowej, blaszka mięśniowa błony śluzowej Nabłonek wielowarstwowy płaski w jamie ustnej, przeważającej części gardła, w przełyku, w odbytnicy; W pozostałej części nabłonek jednowarstwowy walcowaty
|
|
|
Z jakiej tkanki zbudowana jest blaszka właściwa przewodu pokarmowego? Co występuje w błonie podśluzowej przewodu pokarmowego? začať sa učiť
|
|
Z tkanki łącznej wiotkiej, a wyjątkowo z tkanki łącznej siateczkowatej w jelicie cienkim i grubym lub z tkanki łącznej zwartej w podniebieniu twardym i dziąśle 1. naczynia krwionośne i limfatyczne, 2. sploty nerwowe Meissnera, 3. skupienia tkanki limfoidalnej w postaci grudek chłonnych
|
|
|
Gdzie pojawia się po raz pierwszy w przewodzie pokarmowym blaszka mięśniowa błony śluzowej? Ile warstw mieśni gładkich ma blaszka mięśniowa błony śluzowej? začať sa učiť
|
|
2 warstwy - okrężną wewnętrzną oraz podłużną zewnętrzną
|
|
|
Gdzie występuje błona mięśniowa złożona z 3 warstw? Gdzie występują sploty nerwowe Auerbacha? začať sa učiť
|
|
1. górny i środkowy odcinek przełyk, 2. żołądek W błonie mięśniowej, pomiędzy dwoma warstwami mięśni
|
|
|
Co tworzy błonę surowiczą i przydankę? Jaki nabłonek pokrywa błonę surowiczą? začať sa učiť
|
|
nabłonek surowiczy, jednowarstwowy płaski pochodzenia mezodermalnego
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
1. pobieranie pokarmu i jego mechaniczne rozdrabnianie; 2. rozcieranie pokarmu, mieszanie go ze śliną i formowanie kęsów; 3. odbieranie bodźców smakowych (kubki smakowe); 4. trawienie, dzięki enzymom zawartym w ślinie 5. artykulacja mowy, w której ważną rolę odgrywają język i wargi; 6. obrona organizmu przed drobnoustrojami; 7. transport powietrza oddechowego.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
przedsionek jamy ustnej, jama ustna właściwa
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
ograniczony przez wewnętrzne powierzchnie warg, policzków oraz zewnętrzne powierzchnie zębów i dziąseł ograniczają wewnętrzne powierzchnie zębów i dziąseł, od góry podniebienie, a od dołu dno jamy ustnej i język
|
|
|
Budowa ściany jamy ustnej začať sa učiť
|
|
• błona śluzowa (nabłonek, blaszka właściwa błony śluzowej); • błona podśluzowa; • mięśnie szkieletowe
|
|
|
Gdzie występuje w jamie ustnej nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący? 4 Gdzie występuje w jamie ustnej nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący? 5 začať sa učiť
|
|
1. zewnętrzne powierzchnie warg, 2. część grzbietowa języka (brodawki nitkowate przedniej i środkowej powierzchni języka), 3. dziąsła, 4. podniebienie twarde 1. część przednia podniebienia miękkie, 2. policzki, 3. dno jamy ustnej, 4. część dolna języka, 5. wewnętrzna powierzchnia warg
|
|
|
Jaki nabłonek występuje na podniebieniu miękkim? začať sa učiť
|
|
Na części przedniej ku jamie ustnej wielowarstwowy płaski nierogowaciejący, a na części tylnej, nosowej nabłonek wielorzedowy migawkowy podstawna, kolczysta, ziarnista, zrogowaciała
|
|
|
Czym się różni w budowie nabłonek wielowarstwowy płaski rogowaciejący od nierogowaciejącego? Jakie warstwy są w nabłonku nierogowaciejącym? začať sa učiť
|
|
Tym że nierogowaciejący nie ma warstwy ziarnistej i zrogowaciałej podstawna, kolczysta i złuszczająca się
|
|
|
Z jakiej tkanki zbudowana jest błona podśluzowa? Gdzie występuje blaszka właściwa zbudowana z tk. łącz, zwartej? začať sa učiť
|
|
Z tkanki łącznej wiotkiej w błonie śluzowej podniebienia twardego oraz dziąsła
|
|
|
Jakie brodawki - wpuklenia do nabłonka, nie uwypuklające go, są krótkie (niskie)? 4 Jakie brodawki - wpuklenia do nabłonka, nie uwypuklające go, są wysokie? začať sa učiť
|
|
1. policzków, 2. podniebienia miękkiego, 3. podniebienia twardego 4. na wewnętrznej powierzchni warg - w dodatku jest ich malo brodawki blaszki właściwej błony śluzowej dziąseł
|
|
|
CO dodatkowego znajduje się w blaszce właściwej błony śluzowej jamy ustnej? Wymieć gruczoły małe jamy ustnej w blaszce właściwej błony sluzowej? začať sa učiť
|
|
1, małe gruczoły jamys ustnej,2. skupienia tkanki limfoidalnej w postaci migdałka podniebiennego 1. wargowe, 2. podniebienne (podniebienia twardego), 3. językowe tylne nasady i jako gruczoły ślinowe Ebnera, 4. migdałkowe, 5. łojowe (kącikowe)
|
|
|
Gdzie nie występuje błona podśluzowa w jamie ustnej? začať sa učiť
|
|
1. podniebienie twarde, 2. dziąsła, 3. grzbietowa powierzchnia języka
|
|
|
Budowa i cechy błony podśluzowej Jakie gruczoły występują w błonie podśluzowej jamy ustnej? začať sa učiť
|
|
tk. łączna wiotka; w wielu miejscach jamy ustnej nie jest ona wyraźnie oddzielona od bł. śluzowej; zwiększa ruchomość błony śluzowej względem podłoża 1. językowe przednie, 2. policzkowe, 3. podniebienia miękkiego, 4. łojowe podniebienia miękkiego
|
|
|
Czym się różnią naczynia krwionośne w błonie śluzowej a podśluzowej? začať sa učiť
|
|
1. w błonie śluzowej sploty naczyń ułożone są równolegle i mają mniejsze oczka, 2. w błonie podśluzowej są sploty o dużych oczkach naczynia włosowate odchodzące od splotów bl. właśc. bł. śluzowej
|
|
|
Z czego powstaje jama ustna? Kiedy pierwotna zatoka jamy ustnej jest ślepo zakończona ektoderma? začať sa učiť
|
|
Z pierwotnej zatoki ustnej
|
|
|
Co robi błona gębowo gardłowa? Co rozwija się z 4 par łuków skrzelowych? začať sa učiť
|
|
Oddziela zatokę gardłową od od endodermalnej dogłowowej części jelita pierwotnego wargi, podniebienie twarde i miękkie, język i policzki
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
1. Zewnętrzna (budowa skóry owłosionej); 2. przejściowa, tzw. czerwień wargowa; 3. wewnętrzna, o budowie błony śluzowej.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
pokryta jest nabłonkiem wielowarstwowym płaskim rogowaciejącym; w tkance łącznej skóry właściwej tej części wargi występują gruczoły potowe, łojowe, korzenie włosów część przejściowa pomiędzy skórą owłosioną, a błoną śluzową jamy ustnej; pokryta skórą nieowłosioną
|
|
|
Jaki nabłonek tworzy czerwień wargową? Jakie gruczoły występują w czerwieni wargowej? začať sa učiť
|
|
Cienki, wielowarstwowy płaski rogowaciejący w niewielkim stopniu z dobrze rozwiniętą warstwą jasną, zrogowaciała słabo rozwinięta Jedynie gruczoły kącikowe tzw. plamki Fordyce'a, których komórki układają się w pęcherzyki
|
|
|
Skąd czerwony kolor czerwieni wargowej? Co nie występuje w czewienie wargowej? začať sa učiť
|
|
Przez cienki nabłonek prześwitują liczne naczynia krwionośne znajdujące się w tkance łącznej brodawek skóry właściwej brak jest gruczołów potowych, łojowych (tylko w kącikach ust) przywłośnych i włosów
|
|
|
Wydzialenie gruczołów łojowych w kącikach warg začať sa učiť
|
|
Produkują one łój skórny, wydzielanie holokrynowe, na powierzchnię błony śluzowej
|
|
|
Wewnętrzna powierzchnia warg začať sa učiť
|
|
błona śluzowa jamy ustnej, nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący mieszane, śluzowo-surowicze, z krótkimi przewodami odprowadzającymi wydzielinę na powierzchnię nabłonka w blaszce właściwej
|
|
|
Z czego rozwijają się warga górna? Z czego rozwijają się warga dolna? začať sa učiť
|
|
Z I i II łuku skrzelowego poprzez połączenie ic wyniosłości szękowych i czołowo-nosowych Z wyniosłości żuchwowych I łuku skrzelowego
|
|
|
Z czego rozwijają się mięśnie warg - okrężny ust? začať sa učiť
|
|
Z mezodermy II łuku skrzelowego
|
|
|
Ułożenie wł. mięśniowych w języku Co zapewnia takie ułożenie? začať sa učiť
|
|
ułożenie zarówno podłużne, jak i poprzeczne oraz pionowe Duża ruchomość języka (niezbędna do formowania kęsów, przesuwania pokarmu i mowy)
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Włókna mięśniowe (śródmięsna otoczone tkanką łączną wiotką (omięsna) z licznymi naczyniami krwionośnymi, wł. Nerwowymi, kom. Tłuszcz, przewodami wydzielniczymi)
|
|
|
Powierzchnia grzbietowa języka - podział Co znajduje się w okolicy bruzdy granicznej? začať sa učiť
|
|
2/3 powierzchni grzbietowej w części przedniej - trzon języka, 1/3 długości języka w części tylnej - nasada języka, oddzielone bruzdą graniczną
|
|
|
Powierzchnia grzbietowa trzonu języka začať sa učiť
|
|
pokryty jest błoną śluzową z nabłonkiem wielowarstwowym płaskim; błona śluzowa wytwarza brodawki językowe grzbietowa brak błony podśluzowej; blaszka właściwa bł. śluzowej ściśle połączona z mięśniami języka, co powoduje jej nieprzesuwalność
|
|
|
Czym się różni budowa trzonu języka od nasady? začať sa učiť
|
|
W nasadzie nie ma brodawek językowych, a jest migdałek językowy
|
|
|
Brodawki językowe pierwotne začať sa učiť
|
|
wyniosłości blaszki właściwej błony śluzowej i nabłonka; buduje je dwa rodzaje tkanek: tkanka nabłonkowa i łączna liczne wpuklenia pod nabłonkiem blaszka właściwa błony śluzowej
|
|
|
Rodzaje brodawek językowych Podział brodawek ze względu na pełnione funkcje začať sa učiť
|
|
1. brodawki nitkowate; 2. brodawki grzybowate; 3. brodawki liściaste; 4. brodawki okolone. mechaniczne i zmysłowe (smakowe)
|
|
|
Brodawki zmysłowe (smakowe) začať sa učiť
|
|
brodawki nitkowate; zwiększają powierzchnię języka i nadają powierzchni grzbietowej szorstkość, ułatwiają formowanie kęsów pokarmowych brodawki grzybowate, liściaste i okolone; odbierają bodźce smakowe, dzięki obecnym w ich nabłonku receptorów smaku (kubków smakowych)
|
|
|
Ile wszystkich brodawek to brodawki nitkowate? Wygląd brodawek nitkowatych začať sa učiť
|
|
ok. 3mm długości, ostre, stożkowato zakończone, i pokryte silnie zrogowaciałym nabłonkiem wielowarstwowym płaskim
|
|
|
Funkcja brodawek nitkowatych Gdzie są umieszczone najwyższe brodawki nitkowate? Brodawki wtórne začať sa učiť
|
|
umożliwiają przytrzymywanie oraz rozcieranie pokarmu (dzięki szorstkości) w części środkowej języka, im bliżej obwodu, tym niższe; 5-20 wytwarzanych przez bl. właśc. bł. śluzowej
|
|
|
Lokalizacja brodawek grzybowatych Wygląd brodawek grzybowatych začať sa učiť
|
|
nierównomiernie rozmieszczone na grzbietowej powierzchni trzonu języka, głównie w przedniej części mniej liczne, szersze i niższe (do 1,8 mm) od brodawek nitkowatych; kształt maczugowaty
|
|
|
Budowa brodawek grzybowatych začať sa učiť
|
|
pokryte cienkim nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym; w nablonku bocznych części kubki smakowe; liczne brodawki wtórne; dobrze unaczynione różowy dzięki naczyniom krwionośnym, widoczne gołym okiem
|
|
|
Brodawki liściaste - występowanie začať sa učiť
|
|
na bocznych brzegach języka, u człowieka słabo wykształcone, u zwierząt liczne Na przekrojach mają kształt listków; pooddzielane rowkami międzybrodawkowymi, wysłanymi nabł. wielowarstwowym płaskim
|
|
|
Co uchodzi do rowków międzybrodawkowych? začať sa učiť
|
|
Przewody wyprowadzające gruczołów językowych tylnych Ebnera o charakterze surowiczym Zawsze trzy, widoczne na preparacie jako trójząb, o niższych wyniosłościach bocznych i wyższej wyniosłości środkowej
|
|
|
Wygląd i lokalizacja brodawek okolonych začať sa učiť
|
|
śred. 1-3 mm; widoczne gołym okiem; w liczbie 7-12 w tylnej części języka w okolicy bruzdy granicznej otoczona rowkiem okołobrodawkowym przechodzącym w wał okołobrodawkowy; całą powierzchnię pokrywa nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący, liczne brodawki wtórne
|
|
|
Kubki smakowe w brodawce okolonej Przewody wyprowadzające gruczołów surowiczych Ebnera w brodawce okolonej začať sa učiť
|
|
zlokalizowane w nabłonku bocznych powierzchni brodawek oraz nabłonku pokrywającym rowki okołobrodawkowe; ok. 250 w brodawce leżą w blaszce właściwej błony śluzowej i poniżej, między pęczkami włókien mięśni szkieletowych języka Ich przewody odprowadzające uchodzą do dna rowków okołobrodawkowych.
|
|
|
Funkcja wydzieliny gruczołów Ebnera Rola komórek posiadających rzęski; lokalizacja začať sa učiť
|
|
obmywa kubki smakowe, rozrzedza treść pokarmową, co ułatwia odbieranie wrażeń smakowych oraz oczyszcza rowki brodawki, zapobiegając zaleganiu pokarmu Ruch wydzieliny gruczołów; te występują w nabłonku wielowarstwowym płaskim, pomiędzy ujściem gruczołów a położonymi poniżej kubkami smakowymi
|
|
|
Gdzie występują kubki smakowe? W jakim wieku jest najwięcej kubków smakowych? začať sa učiť
|
|
1. brodawki okolone, liściaste, grzybowate, 2. podniebienie miękkie, 3. powierzchnia językowa nagłośni, 4. tylna ściana ustnej częsci gardła
|
|
|
Wygląd kubków smakowych w preparatach Układ komórek w kubku smakowym začať sa učiť
|
|
jasne beczułkowate skupienia komórek, leżące wśród ciemno wybarwionych komórek nabłonka wielowarstwowego płaskiego; opiera się na błonie podstawnej; szczyt ma otwór smakowy z pręcikami smakowymi pionowo, podobnie jak klepki w beczce
|
|
|
Rodzaje komórek kubka smakowego Komórki zmysłowe - wygląd začať sa učiť
|
|
zmodyfikowane komórki nabłonkowe (40-60) tzw. komórki nabłonkowo-zmysłowe; komórki zmysłowe, czyli receptorowe (ok. 30%), komórki podporowe oraz komórki podstawne wrzecionowaty kształt, jasna cytoplazma, pęcherzyki synaptyczne (produkcja i egzocytoza neuroprzekaźników). Na szczycie posiadają nieliczne i grube mikrokosmki, liczne synapsy z bezrdzennymi włóknami nerwowymi
|
|
|
Komórki podporowe - wygląd začať sa učiť
|
|
najliczniejsze, mają wrzecionowaty kształt, owalne jądro z wyraźnym zrębem chromatynowym, ciemnną cytoplazmę, a w części szczytowej liczne i wysokie mikrokosmki, nad jądrem ziarnistości bogate w glikozaminoglikany Otaczają mikrokosmki w otworze smakowym
|
|
|
Funkcja komórek podporowych Komorki podporowe owalnego kształtu začať sa učiť
|
|
oddzielają komórki receptorowe od siebie, oddzielają kubek smakowy od otaczających go komórek nabłonka barwią się blado i posiadają na powierzchni szczytowej mikrokosmki
|
|
|
Unerwienie kubka smakowego začať sa učiť
|
|
komórki macierzyste, z których co 10-14 dni zużywane komórki kubka się odnawiają, leżące u podstawy kubka smakowego liczne włókna nerwowe czuciowe; IX nerw czaszkowy; Do części przypodstawnej kubka smakowego dochodzi kilkadziesiąt (ok. 50) włókien nerwowych -> splot -> ok. 200 rozgałęzień
|
|
|
Cecha charakterystyczna nasady języka začať sa učiť
|
|
Blaszka właściwa błony śluzowej nie wytwarza brodawek; powierzchnia jest nierówna z powodu nagromadzeń tkanki limfoidalnej pod nablonkiem grudki chłonne wchodzące w skład pierścienia chłonnego Waldeyera
|
|
|
Co pokrywa dolną powierzchnię języka Błona podśluzowa dolnej powierzchni języka začať sa učiť
|
|
cienka błona śluzowa z nabłonkiem wielowarstwowym płaskim nierogowaciejącym; gładka, brak brodawek i grudek chłonnych tkanka łączna wiotka; zawiera liczne gruczoły ślinowe oraz sploty żylne;
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Fałd błony śluzowej, którym język przyczepia się do dna jamy ustnej
|
|
|
Kiedy zachodzi tworzenie zawiązków języka? Jaka jest różnica w pochodzeniu nasady oraz trzonu języka? začať sa učiť
|
|
ok. 3 tygodnia życia zarodkowego nabłonek trzonu jest pochodzenia ektodermalnego, a nasady endodermalnego
|
|
|
Z czego tworzą się zawiązki trzonu języka? 2 Którego tygodnia rozwoju płodowego nabłonek jednowarstwowy sześcienny przekształca się w wielowarstwowy płaski (z brodawkami językowymi)? začať sa učiť
|
|
Z parzystych bocznych guzków językowych, będącymi rozszerzeniami wewnętrznej powierzchni I łuku skrzelowego oraz guzka nieparzystego będącego rozszerzeniem w linii pośrodkowej
|
|
|
Kolejność powstawania brodawek językowych Kiedy pojawia się gruczoł językowy w rozwoju? začať sa učiť
|
|
okolone, liściaste, grzybowate, nitkowate
|
|
|
Kiedy pojawia się migdałek językowy w rozwoju? Z czego powstają mięśnie szkieletowe języka i kiedy? začať sa učiť
|
|
Ok 7 tygodnia życia z migrujących miotomów potylicznych
|
|
|
Podział gruczołów ślinowych jamy ustnej začať sa učiť
|
|
małe i duże gruczoły ślinowe
|
|
|
Charakterystyka małych gruczołów ślinowych začať sa učiť
|
|
1. nie mają torebki łącznotkankowej i zrazików, 2. to gruczoły rozgałęzione, 3. przewody wyprowadzajace mają krótkie w blaszce właściwej błony śluzowej i/lub w błonie podśluzowej jamy ustnej
|
|
|
Rodzaje małych gruczołów ślinowych - kryterium podziału začať sa učiť
|
|
gruczoły wargowe gruczoły policzkowe gruczoły podniebienne gruczoły migdałkowe gruczoły językowe (przednie i tylne/ślinowe Ebnera)
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
blaszce właściwej błony śluzowej części śluzowej warg w błonie podśluzowej policzków
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
w błonie podśluzowej podniebienia miękkiego i w blaszce właściwej błony śluzowej podniebienia twardego w blaszce właściwej błony śluzowej w pobliżu migdałka podniebiennego
|
|
|
Gruczoły językowe przednie začať sa učiť
|
|
w błonie podśluzowej dolnej powierzchni końca języka w blaszce właściwej błony śluzowej nasady i jako gruczoły ślinowe Ebnera w pobliżu brodawek okolonych
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
1. ślinianka przyuszna tzw. przyusznica (parzysta); 2. ślinianka podżuchwowa (parzysta); 3. ślinianka podjęzykowa (dwa większe i 5-20 mniejszych gruczołów, które leżą oddzielnie i w pobliżu gruczołów większych) Poza obrębem błony śluzowej jamy ustnej
|
|
|
Przewody odprowadzające dużych gruczo začať sa učiť
|
|
długie i zróżnicowane;. ich wydzielina odprowadzana jest głównymi przewodami wyprowadzającymi do światła jamy ustnej
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
zrazikowa; otoczona są torebką łącznotkankową (nieco słabiej zaznaczona w śliniance podjęzykowej); tkanka łączna wiotka wnika pasmami w głąb gruczołów dzieląc je na zraziki części wydzielnicze gruczołów i przewody wyprowadzające
|
|
|
Co występuje w zrębie ślinianek? 3 Co dodatkowego występuje w przyusznicy? začať sa učiť
|
|
1. liczne limfocyty, 2. komórki plazmatyczne - IgA do śliny 3. tkanka łączna wiotka
|
|
|
Funkcje anastomoz tętniczo-żylnych začať sa učiť
|
|
gęsta sieć naczyń włosowatych umiejscowionych w tk. łącznej w regulacja wydzielania śliny poprzez mniejsze lub większe ukrwienie pojedynczych odcinków wydzielniczych lub całych zrazików
|
|
|
Części gruczołów ślinowych Rodzaje gruczołów ślinowych ze względu na budowę odc. wydzielniczych začať sa učiť
|
|
1. odcinki wydzielnicze (produkujące wydzielinę surowiczą, śluzową bądź mieszaną); 2. przewody wyprowadzające surowicze, śluzowe, mieszane
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
1. ślinianki przyuszne; 2. gruczoły językowe tylne Ebnera (gruczoły smakowe); 1. gruczoły podniebienne; 2. gruczoły migdałkowe; 3. gruczoły językowe tylne (nasady języka);
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
1. ślinianki podżuchwowe, z przewagą komórek surowiczych (ok. 80% wszystkich komórek - gruczoły surowiczo-śluzowe); 2. ślinianki podjęzykowe, z przewagą komórek śluzowych (ok. 60% wszystkich komórek gruczołu – gruczoły śluzowo-surowicze); 3. gruczoły wargowe; 4. gruczoły przednie języka; 5. gruczoły policzkowe 3-5 - przewaga kom. śluzowych
|
|
|
Wygląd komórek surowiczych gruczołów začať sa učiť
|
|
tworzą pęcherzyki (w gruczołach językowych tylnych smakowych Ebnera-cewki) bądź niepełne pęcherzyki, czyli półksiężyce surowicze (Gianuzziego układają się w kształt cewki
|
|
|
Gdzie leżą półksiężyce Gianuzziego? začať sa učiť
|
|
na dnie cewek przybierając kształt czapeczki
|
|
|
Czym się różnią cewki śluzowe od pęcherzykó surowiczych? Co znajduje sie pomiedzy błoną komórkową odcinków wydzielniczych a ich błoną podstawną? začať sa učiť
|
|
1. Cewki są większe, 2. ich światło jest szerokie i regularne, 3. komórki są kształu piramidalnego (a nie owalnego), 4. kanaliki międzykomórkowe występuje rzadko (aa tam dużo), 5. cewki mają listewki graniczne komórki mioepitelialne (koszyczkowe Bolla)
|
|
|
Charakter komórek koszyczkowych Bolla Co umożliwia zdolnośc do kurczenia się? začať sa učiť
|
|
Sa kształtu gwiaździstego podobne do miocytów gładkich ale pochodzenia ektodermalnego, oplatają odc. wydzielnicze, łączą się komórkami wydzielniczymi desmosomami a z błoną podstawną półdesmosomami pod wpływem bodźców wydzielniczych umożliwiają uwalnianie wydzieliny z odcinków wydzielniczych gruczołów
|
|
|
Różnice w budowie komórek surowiczych i śluzowych? 5 Co zawiera wydzielina surowicza ślinianek? 6 začať sa učiť
|
|
1. wysoki piramidalny kształt (śl. są niskie, sześcienne, piramidalne o szerokeij podstawie, 2. ciemna cytoplazma (jasna), 3. kuliste jądro (przecinkowate), 4. niewidoczne granice pomiędzy komórkami (widoczne), 5. ziarnistości kwasochłonne zymogenu (mucy 1. woda, 2. jony, 3. lizozym, 4. amylaza, 5. nabłonkowy czynnik wzrostu, 6. IgA; (dojrzała zawiera mucynę)
|
|
|
Różnice między przewodami wyprowadzającymi gruczołów małych i dużych začať sa učiť
|
|
Małe: krótkie i wysłane nabłonkiem jednowarstwowym lub dwuwarstwowym sześciennym Duże: długie i zróżnicowane; wyprowadzają wydzielinę z odcinków wydzielniczych do jamy ustnej (przedsionka jamy ustnej i do jamy ustnej właściwej)
|
|
|
Przewody wyprowadzające ślinianek (3) Których przewodów brak w śliniance podjęzykowej? začať sa učiť
|
|
Wires lead out of the salivary glands (3)1. przewody śródzrazikowe (wstawki, przewody prążkowane); 2. przewody międzyzrazikowe; 3. przewody główne
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
cienki przewód odprowadzający, do którego dopływa wydzielina z kilku pęcherzyków surowiczych lub cewek śluzowych Wysłana jest nabłonkiem jednowarstwowym sześciennym, otoczona kom. mioepitelialnymi (skurcz przesuwa wydzielinę z ich światła do przewodów prążkowanych)
|
|
|
Co produkują komórki wstawek? 2 začať sa učiť
|
|
1. nabłonkowy czynnik wzrostu EGF, 2. laktoferryna
|
|
|
Przewód prążkowany - cewka ślinowa/prążkowana/Pflügera začať sa učiť
|
|
Wire lined - coil salivary / striped / Pflügerszersza od wstawki, nieregularne światło o zmiennej średnicy; wysłana nabł. jednowarstwowym sześciennym
|
|
|
Komórki nabłonka w przewodzie prążkowanym Co wydzielają przewody prązkowane? začať sa učiť
|
|
kwasochłonna cytoplazma; jądra centralnie położone; część przypodstawna cytoplazmy posiada charakterystyczne pionowe prążkowanie (równoległe ułożenie mitochondriów między wpukleniami błony komórkowej) 1. jony potasu, 2. rodanki sodowe i potasowe przeciwbakteryjne, 3. jony metali ciężkich np. ołowiu, 4. IgA, 5. lizozym, 6. nabłonkowy czynnik wzrostu
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
wysłane nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym; uchodzą do przewodu głównego zagęszczanie wydzieliny wytwarzanej w końcowych odcinkach wydzielniczych ślinianek
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
wysłane nabłonkiem dwuwarstwowym walcowatym (warstwa dolna: komórki sześcienne; warstwa wierzchnia: komórki walcowate), który przy ujściu do jamy ustnej przechodzi w nabłonek wielowarstwowy płaski
|
|
|
Skład % ślinianki przyusznej začať sa učiť
|
|
największym gruczołem ślinowym; charakter surowiczy; końcowe odcinki wydzielnicze w postaci pęcherzyków surowiczych, zbudowanych z typowych komórek surowiczych 90% - pęcherzyki; 10% - przewody wyprowadzające i zrąb
|
|
|
Wstawki ślinianki przyusznej začať sa učiť
|
|
długie (najdłuższe wśród ślinianek) i rozgałęzione; dobrze widoczne w preparatach przewody prążkowane i przewody międzyzrazikowe przewód główny ślinianki przyusznej; uchodzi do przedsionka jamy ustnej na powierzchni błony śluzowej policzka, na wys. drugiego górnego zęba trzonowego
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
gruczoł mieszany, surowiczo-śluzowy z przewagą komórek surowiczych (ok. 80% wszystkich komórek; śluzowe ok. 5%, a pozostała część to przewody wyprowadzające i zrąb).
|
|
|
W jakiej postaci występują odcinki wydzielnicze ślinianki podżuchwowej? Co tworzy kom. surowicze ślinianki podżuchwowej? Układ kom śluzowych začať sa učiť
|
|
w postaci pęcherzyków surowiczych, cewek śluzowych lub cewek śluzowych z półksiężycami surowiczymi pęcherzyki/pólksięzyce surowicze Gianuzziego; komórki śluzowe natomiast układają się w cewki
|
|
|
Przewody wyprowadzające ślinianki podżuchwowej przewód Whartona (główny ślinianki podżuchwowej) - ujście začať sa učiť
|
|
Wstawki są krótkie i nie rozgałęziają się; przewody prążkowane długie (najdłuższe ze wszystkich ślinianek). uchodzi na dnie jamy ustnej, bocznie od wędzidełka języka (za dolnymi siekaczami)
|
|
|
Skład % ślinianki podjęzykowej začať sa učiť
|
|
jest najmniejsza wśród ślinianek; niejednolita budowa (dwa większe gruczoły oraz gruczoły mniejsze); mieszany charakter - śluzowo-surowicza z przewagą kom. śluzowych ok. 60% komórki śluzowe, ok. 30% komórki surowicze; reszta: przewody wyprowadzające i zrąb
|
|
|
Odcinki wydzielnicze ślinianki podjęzykowejj začať sa učiť
|
|
Końcowe odcinki wydzielnicze głównie w postaci cewek śluzowych; niewiele cewek śluzowych z półksiężycami surowiczymi, a pęcherzyki surowicze rzadko
|
|
|
Przewody wyprowadzające ślinianki podjęzykowej Gdzie uchodzą przewody międzyzrazkikowe? začať sa učiť
|
|
Bezpośrednio przewody międzyzrazikowe; rzadko wyst. przewody śródzrazikowe, jeśli już, to są krótkie większe ślinianki podjęzykowe - do przewodów głównych (Bartholina); mniejsze ślinianki mają własne przewody odprowadzające
|
|
|
Jakiego pochodzenia są ślinianki? Kiedy i które ślinianki zawiązują się najwcześniej? začať sa učiť
|
|
ok 6 tygodnia życia zarodkowego - podżuchwowa, przyuszna
|
|
|
Kiedy powstają zawiązki ślinianki podjęzykowej i małych gruczołów jamy ustnej? Z czego powstają zawiązki ślinianek? začať sa učiť
|
|
W 8 tyg. podj., a w 4 miesiącu życia płodowego małe Z pasmowatych wpukleń nabłonka jamy ustnej, który rozgałęzia się drzewkowato i 12 tyg. życia płodowego na swych końcach się dzieli
|
|
|
Kiedy powstają pierwsze zawiązki pierwotnych komórek wydzielniczych gruczołów ślinowych? začať sa učiť
|
|
|
|
|
Ile procent objętości śliny produkują poszczególne gruczoły ślinowe? Ile śliny wydziela się na dobę? začať sa učiť
|
|
65% podżuchwowa, 30% przyuszna, 5% podjęzykowe, i reszta to małe gruczoły jamy ustnej
|
|
|
Co powoduje pobudzenie nerwów przywspółczulnych (acetylocholina) ślinianek? Co powoduje pobudzenie nerwów współczulnych (noradrenalina, dopamina) ślinianek? začať sa učiť
|
|
WYdzielanie śliny o dużej zawartości składników nieorganicznych Wydzielanie skąpej ilości gęstej śliny
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
1. Woda (>99%); 2. leukocyty, złuszczające się komórki nabłonka wielowarstwowego płaskiego jamy ustnej, bakterie; 3. jony Na+, K+, Cl-, HCO3-, HPO42- 4. węglowodany; 5. enzymy trawienne: amylaza, α-D-glukozydaza; 6. substancje bakteriobójcze 7. mucyna (sialomucyna i sulfomucyna), 8. immunoglobuliny klasy IgA, IgG, IgM; 9. albuminy; 10. czynniki wzrostu: nabłonkowy czynnik wzrostu (EGF), czynnik wzrostu nerwów (NGF).
|
|
|
Co umożliwiają (jony wodorowęglanowe i fosforanowe? začať sa učiť
|
|
zdolność buforowania – pH 6,8 – 7,2 rozkłada skrobię do maltozy
|
|
|
Substancje bakteriobójcze w ślinie začať sa učiť
|
|
lizozym laktoperoksydaza, laktoferryna, jony rodankowe, histatyny i defenzyny
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
(wytwarzają go głównie półksiężyce surowicze, rozkłada on ściany bakterii naturalne polipeptydy przeciwbakteryjne zaburzające procesy metaboliczne bakterii i grzybów
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
glikozaminoglikany i glikoproteiny
|
|
|
Z czym łączy się jama gardła? začať sa učiť
|
|
z jamą ustną i przełykiem, z jamą nosową, krtanią i uchem środkowym 1. część nosową (górną)- powyżej podniebienia miękkiego; 2. część ustną (środkową) -za łukami podniebienno – językowymi; 3. część krtaniową (dolną) - między częścią ustną a przełykiem
|
|
|
Rodzaje nabłonków pokrywających blaszkę właściwą bł. śluz. gardła začať sa učiť
|
|
1. błona śluzowa (nabłonek; blaszka właściwa błony śluzowej) 2. błona podśluzowa; 3. błona mięśniowa; 4. błona zewnętrzna (przydanka). 1. wielorzędowy migawkowy w części nosowej gardła (+komórki kubkowe); 2. wielowarstwowy płaski nierogowaciejący w części ustnej i krtaniowej
|
|
|
Z jakiej tkanki zbudowana jest blaszka właściwa bł. śluzowej gardła? Inne cechy blaszki właściwej bł. śluz. gardła začať sa učiť
|
|
z tkanki łącznej właściwej zbitej z licznymi włóknami kolagenowymi i sprężystymi . w części ustnej i krtaniowej wytwarza brodawki wpuklające się do nabłonka; występują w niej skupiska tkanki limfoidalnej (migdałki); zawiera małe gruczoły śluzowe (cz. ustna i krtaniowa) i mieszane (cz. nosowa)
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
stosunkowo słabo rozwinięta; wyraźnie rozwinięta w bocznych ścianach części nosowej i tylnym odcinku części krtaniowej,; w pozostałych miejscach sprężysta warstwa tkanki łącznej włóknistej; ściśle połączona z błoną mięśniową
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
zbudowana jest włókien mięśni poprzecznie prążkowanych szkieletowych przebiegających okrężnie i podłużnie otacza błonę mięśniową i jest najbardziej zewnętrzną warstwą gardła; zbudowana jest z tkanki łącznej wiotkiej wiążącej gardło z otoczeniem
|
|
|
Z czego rozwija się gardło? začať sa učiť
|
|
Z przedniego jelita pierwotnego - z przedniej częsci część ustna i nosowa, z tylnej części częśc krtaniowa
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Bierze udział w transporcie rozdrobnionego pokarmu do żołądka
|
|
|
Skład błony śluzowej przełyku začať sa učiť
|
|
czterowarstwowa, typowa dla przewodu pokarmowego; błona śluzowa i podśluzowa wytwarza liczne podłużne fałdy (światło przełyku jest pofałdowane i ma kształt gwiaździsty nabłonek, blaszka właściwa błony śluzowej oraz blaszka mięśniowa błony śluzowej
|
|
|
Nabłonek w odcinku przywpustowym začať sa učiť
|
|
nabłonek wielowarstwowy płaski nierogowaciejący; chroni ścianę przełyku przed bodźcami termicznymi, chemicznymi i urazami mechanicznymi połykanego pokarmu nabłonek jednowarstwowy walcowaty
|
|
|
Blaszka właściwa błony śluzowej przełyku začať sa učiť
|
|
zbudowana z tkanki łącznej wiotkiej; zawiera niewiele komórek (fibroblasty, pojedyncze limfocyty lub ich skupienia, eozynofile oraz nieliczne komórki plazmatyczne i tuczne) gruczoły cewkowe, wydzielające śluz; występują w górnej i dolnej części przełyku; podobne do gruczołów błony śluzowej wpustu żołądka
|
|
|
Blaszka mięśniowa bł. śluzowej začať sa učiť
|
|
oddziela blaszkę właściwą błony śluzowej od błony podśluzowej; grubsza niż w pozostałych odcinkach przewodu pokarmowego; kilka warstw kom. mięśniowych gładkich ułożonych podłużnie w stosunku do osi długiej przełyku
|
|
|
Gruczoły właściwe przełyku začať sa učiť
|
|
tkanka łączna właściwa zbita z licznymi włóknami kolagenowymi i sprężystymi; bogata w naczynia krwionośne i limfatyczne oraz skupienia kom. zwojowych (splot nerwów błony podśluzowej) gruczoły śluzowe cewkowo – pęcherzykowe (odcinki wydzielnicze Gruczołami cewkowo-pęcherzykowymi śluzowymi, któych odcinki wydzielnicze zbudowane są z komórek sześciennych i walcowatych - na całej długości przełyku, uchodzą do światła
|
|
|
Błona mięśniowa w przełyku začať sa učiť
|
|
zbudowana z dwóch warstw: okrężnej i podłużnej, pomiędzy którymi występują komórki zwojowe tworzące splot nerwowy śródmięśniowy; w górnej części mm. prążkowane zależne od woli, od środka przechodzą w gładkie niezależne od woli
|
|
|
cd - odcinek podprzeponowy začať sa učiť
|
|
najbardziej zewnętrzna warstwa ściany przełyku; łączy go z innymi narządami śródpiersia; tkanki łącznej wiotkiej, w której występują naczynia krwionośne, naczynia chłonne oraz nerwy odcinek podprzeponowy (wewnątrzotrzewnowy) pokryty jest błoną surowiczą (otrzewną); błonę tą od strony jamy otrzewnej pokrywa jednowarstwowy nabłonek płaski (mezotelium)
|
|
|
Z czego rozwija się przełyk? Kiedy rozwijają się gruczoły przełyku? začať sa učiť
|
|
Z przedniej części jelita pierwotnego, w tym miejscu w któym na jego brzusznej stronie pączkuje zawiązek tchawicy 3 miesiaca życia płodowego
|
|
|
Pochodzenie nabłonka przełyku Pochodzenie tkanki łącznej i mięśniówki przełyku začať sa učiť
|
|
mezodermalne - z komórek mezenchymalnych mezodermy trzewnej zlokalizowanych wokół endodermalnego nabłonka jelita pierwotnego w 2 miesiącu żucia płodowego
|
|
|
Rozwój nabłonków w przełyku začať sa učiť
|
|
jednowarstwowy walcowaty z licznymi komórkami posiadającymi rzęski -- 2mc ż. pł.--> nabł. wielowarstowowy walcowaty -- 4mc ż. pł. --> powiększenie nabłonka -> nabł. wielowarstwowy płaski
|
|
|
