otázka |
Odpoveď |
začať sa učiť
|
|
Zdolnośc prawna do zawierania umów została bardzo jasno wyrażona w CC. Stronom zapewniono swobodę zarówno co do treści zobowiązania jak i formy. Ważnośc była uzależniona od prawidłowości powzięcia decyzji. Wyjątkowo konkretna forma była wymagana przy:
|
|
|
začať sa učiť
|
|
przedmałżeńskiej umowie majątkwej, darowiźnie, i ustanowieniu hipoteki
|
|
|
Unieważnienie umowy w CC. začať sa učiť
|
|
Bardzo trudno było uzyskać stwierdzenie nieważności wg CC. Szeroko interpretowano zasadę volenti non fit iniura. Unieważnienie mogło nastąpić jeżeli strona udowodnila istnienie wady oświadczenia woli: błąd, podstęp, groźba drugiego kontrahenta.
|
|
|
Warunki ważności umowy wg CC. začať sa učiť
|
|
1) zdolność stron do zaciągania zobowiązań 2) prawidłowo podjęte oświadczenie woli 3) godziwa przyczyna zobowiązania 4) przedmiot zobowiązania musiała stanowić rzecz zbywalna
|
|
|
Kazuzalność zobwiązań w CC. začať sa učiť
|
|
CC ważność umów uzależniał od istnienia przyczyny zgodnej z dobrymi obyczajami.
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Treść umowy wg BGB była bardziej ograniczona niż w CC. musiała być ona zgodna z zasadami uczciwości i dobrą wiarą. Zakazane były umowy lichwiarskie i wykorzystujące czyjeś trudne położenie lub niedoświadczenie.
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Postanowienia BGB w kwestii treści umów wyznaczyły nowy kierunek w prawie cywilnym. odobne zasady zostały zawarte w w nowelizacji ABGB z 1916r. i polskim kodeksie zobowiązań z 1933r.
|
|
|
začať sa učiť
|
|
W CC umowę o pracę nazywano najmowaniem robót. Za essentiala negotii takiej umowy uznawano dwa warunki: jedna strona zobowiązywała sie do świadczenia pewnych usług, a druga do zapłaty za nie. Przyjęto zasadę równości stron, ale uprzywilejowany był
|
|
|
začať sa učiť
|
|
pracodawca ponieważ w przypadku sporu przyjmowano prawdziwość jego oświadczeń o wynagrodzeniu i zapłacie. Zmiany w sytuacji pracownika wobec pracodawcy przyniósł dopiero XXw. m.in. nowelizacja ABGB z 1916r. nakładająca pewne obowiązki na pracodawcę.
|
|
|
Kiedy nastąpiła widoczna zmiana sytuacji robotników? začať sa učiť
|
|
Pośredni wpływ miała na to rewolucja przemyslowa, pracodawcy wyzyskiwali tanią siłę roboczą, co powodował napięcia społeczne. Państwo dla ich rozładowania musiało wprowadzić nowe reguły chroniące pracowników.
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Z przepisów o charakterze administracyjnym wyodrębniono prawo pracy. Zakazano pracy małoletnim i kobietom ciężarnym, wprowadzono inspekcje pracy, prawo do strajków, ubezpieczenia, emerytury i renty.
|
|
|
Polepszanie sytuacji pracowników w Polsce. začať sa učiť
|
|
Polepszanie sytuacji pracowników w Polsce. Regulacje dotyczące prawa pracy zostały zawarte w dwóch rozporządzeniach prezydenta z 928 r. - umowa o pracę pracowników umysłowych i umowa o pracę robotników. Przepisy te zostały uchylone dopiero w momencie
|
|
|
začať sa učiť
|
|
wprowadzenia kodeksu pracy w 1974 r. W 1918 r. ustanowiono ośmiogodzinny dzień pracy.
|
|
|
začať sa učiť
|
|
O ile CC wymagał kauzalności przy zawieraniu umów majątkowych o tyle BGB uzawał wiele umów abstrakcyjnych. W przypadku przyrzeczenia zapłaty i uznania długu wystarczyło samo porozumienie stron. Przed sądem wystarczyło, że wierzyciel udowodnił zaistnienie
|
|
|
začať sa učiť
|
|
zaistnienie takiego porozumeinia, aby uznano jego rszczenie. Miało to przyśpieszyć obrót prawny.
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Umowy adhezyjne polegały na tym, że jedna strona przedstawiała gotowy formularz z warunkami zawarcia umoy, a druga taki formularz podpisywała bez możłiwości jego modyfikowania.
|
|
|
Zobowiązania pieniężne w polskim kodeksie zobowiązań 1933. začať sa učiť
|
|
Istotną kwestią w przypadku zobowiązań pieniężnych było to w jakim stopniu dłużnik ma pokryć zobowiązania w przypadku znacznego obniżenia wartości pieniądza. W kodeksie 1933 przyjmowano zasadę nominalizmu, która oznaczała, że dłużnik zwraca wierzycielowi
|
|
|
začať sa učiť
|
|
taką kwotę, do jakiej się zobowiązał, bez względu na rzeczywistą wartość pieniądza. Ale możliwe było odstąpienie od tej zasady i zastosowanie waloryzacji. Mogło to nastąpić albo w samej umowie albo na drodze sądowej. Strony mogły w umowie określić jak
|
|
|
začať sa učiť
|
|
... ma być spłacony dług w przypadku gdyby pieniądz stracił na wartości (np. w towarach lub złocie), sąd mógł rozwiązać umowę stosując klauzulę rebus sic stantibus.
|
|
|
Co to była klauzula rebus sic stantibus? začať sa učiť
|
|
klauzula rebus sic stantibus oznaczała, że umowa była uznawana za ważną jeżeli w sposób istotny nie zmieniły sie okoliczności towarzyszące jej zawarciu.
|
|
|
Jakie były podstawy odpowiedzialności cywilnoprawnej w kodeksach XIX i XX w.? začať sa učiť
|
|
W kodeksach XIX i XX w. istniały dwie podstawy odpowiedzialności cywilnoprawnej: ex contractu (z niewykonania lub niewłaściwego wykonania umowy) oraz ex delicto (z zachowania niezgodnego z prawem)
|
|
|
Co było warunkiem koniecznym odpowiedzialnośnosci cywilnoprawnej? začať sa učiť
|
|
Warunkiem koniecznym odpowiedzialności cywilnoprawnej było istnienie winy. Roszczenie odszkodowawcze moglo byc wniesione w przypadku wyrządzenia szkody, która była definiowana jako dokonanie uszczerbku na majątku, osobie czy prawach drugiego.
|
|
|
Jakie rodzaje szkody wyróżnial ABGB? začať sa učiť
|
|
BGB wyróżniał dwa rodzaje szkody: rzeczywistą, która mogła powstać na skutek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy albo na skutek czynu niedozwolonego oraz utraconych korzyści-utracenia zysku, jaki dana osoa mogłaby osiągnąć, gdyby nie zdarzenie
|
|
|
začať sa učiť
|
|
... to udaremniające. Polski kodeks zobowiązań z 1933r. dozwalał także na wystąpenie z roszczeniem o odszkodowanie za krzywdę moralną.
|
|
|
Obowiązek odszkodowawczy w ABGB. začať sa učiť
|
|
ABGB uzależniał odpowiedzialność odszkodowawczą od stopnia winy. Zostały wyróznione trzy takie stopnie: dolus (zły zamiar), rażące niedbalstwo (culpa lata) oraz zwykłe niedbalstwo (culpa levis). W dwóch pierwszych przypadkach poszkodowanemu przysługiwało
|
|
|
začať sa učiť
|
|
... pełne odszkodowanie. W przypadku culpa levis tylko pokrywające rzeczywiste szkody. ABGB uwzgldniał też zasady słuszności. Sąd mógł np. zasądzić część odszkodowania jeżeli osoba odpowiedzialna była chora psychicznie lub niedojrzała.
|
|
|
Jakie warunki określają odpowiedzialnośc odszkodowawczą z tytułu czynu zabronionego? začať sa učiť
|
|
Odpowiedzialnośc z tytułu czynu zabronionego określają cztery warunki: powstanie szkody, zawinienie, normalny związek przyczynowy między działaniem strony a powstaniem szkody, bezprawność czynu
|
|
|
Na jakich podstawach opiera się obowiązek odszkodowawczy? začať sa učiť
|
|
Obowiązek odszkodowawczy opiera się na trzech podstawach: zasadzie winy, zasadzie słuszności i zaadzie ryzyka.
|
|
|
Na czym polega zasada winy? začať sa učiť
|
|
Zasada winy polega na tym, że odpowiedzialnosc z tytułu czynów zabronionych można ponosić za zachowania swoje lub osób, nad którymi sprawuje się nadzór (odpowiedzialnosc w nadzorze) lub, którym zleciło się wykonanie jakiegoś zdania (odpowiedzialnosc)
|
|
|
začať sa učiť
|
|
|
|
|
Na czym polega zasada słuszności? začať sa učiť
|
|
Zasada słuszności polega na tym, że osoba pełniąca nadzór może uwolnić się od odpowiedzialności zqa zachwanie podopiecznego jeżeli udowodni, że wszystkie swoje obowiązki spełniała należycie. Wtedy odpowiedzialność może spść na samego sprawcę.
|
|
|
Za czym polega zasada ryzyka? začať sa učiť
|
|
Zasada ryzyka polega na tym, że ponosi się odpowiedzialność odszkodowawczą za skutki, nie jest to zależne od winy. Odnosi sie do przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność gospodarczą korzystną dla siebie a niebezpieczną dla otoczenia. W przypadku pozwu
|
|
|
začať sa učiť
|
 |
ciężar dowodu spoczywa na pozwanym. W poldkim kodeksie zobowiązań z 1933 r. była zawarta zasada, że pozwany przedsiębiorca musi udowodnić, że szkoda powstała wyłącznie z winyy poszkodowanego llub osoby tzrzeciej albo na skutek działania sił natury.
|
|
|
Czy przedsiębiorcy sami ponoszą obiektywną odpowiedzialność odszkodowawczą? začať sa učiť
|
|
Przedsiębiorcy nie ponoszą sami obiektywnej odpowiedzialności odszkodowawczej, zostaje ona przenoszona na ubezpieczyciela, który na podstawie umowy ubezpieczenia ponosi ciężar odszkodowania.
|
|
|
Prawo handlowe w kodyfikacjachXIX w. začať sa učiť
|
|
Po raz pierwszy prawo handlowe zostało wyodrebnione z praw prywatnego we francuskim Code de commerce z 1807r. Kolejny zbiór przzepisów z zakresu prawa handlowego został opracowany w Norymberdze w 1861r. Wszedł on w życie w Austrii rok później. W Polsce
|
|
|
začať sa učiť
|
|
... kodeks handlowy wszedł w życie w 1834 r., równocześniez kodeksem zobowiązań i w całości obowiązywał do 1964 r. ZWszystkie jego przepisy zostały całkowicie uchylone dopiero w 2000 r. kiedy to wszedł w życie kodeks spółek handlowych.
|
|
|
Wymień kryteria określania prawa zawodu kupieckiego przyjęte przez nowożytne kodyfikacje prawa cywilnego. začať sa učiť
|
|
Nowożytne kodeksy prawa handlowego przyjmowały jeden z tzrech kryteriów określania prawa zawodu kupieckiego: przedmiotowy (Francja), podmiotowy (Niemcy i Polska) i mieszany (przedmiotowo-podmiotowy (Austria)
|
|
|
Na czym polegał system przedmiotowy prawa handlowego? začať sa učiť
|
|
System przedmiotowy pprawa handlowego za kupca uznawal każdego kto pośredniczył w obrocie dóbr.
|
|
|
Na czym polegało kryterium podmiotowe? začať sa učiť
|
|
Kryterium podmiotowe uznawało normy prawne odnoszące się do osób zawodowo trudniących się czynnościami handlowymi.
|
|
|
Na czym polegało kryterium mieszane? začať sa učiť
|
|
Kryterium mieszane przyjmowało trzy rodzaje czynności handlowych: obiektywne (które są czynnościami handlowymi niezależnie od dokonującego je podmiotu), subiektywne ()które nadają wykonującemu je podmiotowi charakter kupca) i mieszane (które są
|
|
|
začať sa učiť
|
|
... czynnościami handlowymi tylko wtedy gdy są dokonywane przez kupca.
|
|
|
Jakie są podstawowe instytucja prawa handlowego? začať sa učiť
|
|
Podstawowymi instytucjami prawa handlowego są spółki i papiery wartościowe.
|
|
|
Dokonaj podziału spółek i omów je. začať sa učiť
|
|
Podstawowy podziałem spółek jest podział na spółki osobowe i kapitałowe. W spółce osobowej podstawowym elementem są wspólnicy, w spółce kapitałowej dycydujące znaczenie ma kapitał. W nspółce osobowej każdy wspólnik odpowiada w całości majątkiem osobistym
|
|
|
začať sa učiť
|
|
... w spółce kapitałowej odpowiada się tylk odo wysokości wniesionego kapitału. Spółki osobowe dzielimy na jawne i komandytowe. W spółce jawnej każdy wspólnicy prowadzą we wspólnym imieniu przedsiębiorstwo zarobkowe, w spółce komandytowej co najmniej jeden
|
|
|
začať sa učiť
|
|
... całym majątkiem, a jeden tylko do określonej wysokości zwanej sumą komandytową. Spólki kapitałowe dzilimy na spółki z ograniczoną odpowiedzialnościa i spółnki akcyjne.Sp. z o.o. charakteryzuje się tym, że wspólnicy odpowiadają do wysokości wniesionych
|
|
|
začať sa učiť
|
|
...... wkładów i mogą wnieść pozew o rozwiązanie spółki. Spólka akcyjna polega na tym, że kapatał zakładowy dzieli ssię na udziały, czyli akcje o równej wartości nominalnej.
|
|
|
Jakie znasz rodzaje papierów wartościowych w prawie handlowym? začať sa učiť
|
|
Weksel i czek. Weksel to papier wartościowy, w którym wystawca przyrzeka zapłatę określonej kwoty. Jeżeli zapłacic ma on sam mówimy o wekslu własnym, jeżeli osoba trzecia, zwana trasatem - o wekslu trasowanym. Czek jest poleceniem wypłaty określonej kwoty
|
|
|
začať sa učiť
|
|
... skierowanym do banku jako trasata.
|
|
|