→ Łacina Paremie (długie Bez Opisu) → Začnite sa učiť

otázka		Odpoveď
Male nostro iure uti non debemus začať sa učiť		nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
Lex retro non agit začať sa učiť		prawo/ustawa nie działa wstecz
Pacta sunt servanda začať sa učiť		umów należy dotrzymywać;
Audiatur et altera pars začať sa učiť		niech będzie wysłuchana i druga strona
Volenti non fit iniuria pl. začať sa učiť		Chcącemu nie dzieje się krzywda
Clara non sunt interpretanda začať sa učiť		nie dokonuje się wykładni tego, co jasne
interpretatio cessat in claris začať sa učiť		łac. wykładnia kończy się wtedy, gdy osiągamy jasność
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse haberet začať sa učiť		nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż sam posiada
Ignorantia iuris nocet začať sa učiť		nieznajomość prawa szkodzi)
1. Fas začať sa učiť		prawo boskie, też ‘właściwe postępowanie’; historycznie oznaczało wszelkie reguły, które łączono z funkcjonowaniem dawnej religii rzymskiej, w późniejszym okresie (od VI w p.n.e. oznaczało prawo sakralne.
2. Ius začať sa učiť		prawo świeckie, od VI w p.n.e. oznaczenie prawa świeckiego.
3. Lex začať sa učiť		ustwa, prawo pozytywne, prawo ustawowe; najwęższe znaczenie pojęcia prawa, pierwszym znaczeniem tego słowa była ustawa, prawo świeckie przyjęte w formie ustawy.
4. Contra ius fasque začať sa učiť		przeciw prawu boskiemu i ludzkiemu
5. Fas est začať sa učiť		jest rzeczą godziwą
6. Per fas et nefas začať sa učiť		wszelkimi środkami godziwymi i niegodziwymi
7. Ius est ars boni et aequi začať sa učiť		Prawo jest sztuką tego, co dobre i słuszne
8. Ius recipsit aequitatem začať sa učiť		prawo ma na względzie sprawiedliwość
9. Ius et fraus nonquam cohabitant začať sa učiť		Prawo i działanie podstępne nigdy nie współistnieją
10. Male iure nostro uti non debemus začať sa učiť		Nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
11. Summum ius summa iniura začať sa učiť		szczyt prawa to szczyt bezprawia
12. Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi začať sa učiť		sprawiedliwość jest stałą i niezmienną wolą przyznania każdemu należnego mu prawa
13. Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere začať sa učiť		Nakazy prawa są następujące: żyć uczciwie, drugiemu nie szkodzić, każdemu oddać co mu się należy
14. Non omne quod licet honestum est začať sa učiť		Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe
15. Ius naturale začať sa učiť		prawo naturalne, reguły odpowiadające rozumowi
16. Ius gentium začať sa učiť		prawo rodów, reguły prawne, które porządkują relacje między suwerennymi państwami, prawo międzynarodowe, prawo rodów
17. Ius civile začať sa učiť		prawo obywatelskie, stworzone przez obywateli dla obywateli
18. ius commune začať sa učiť		prawo powszechne, reguluje wspólne dla różnych krajów europejskich
19. Ius sanguinis začať sa učiť		właściwe jest prawo kraju pochodzenia, prawo krwi
20. Ius soli začať sa učiť		właściwym porządkiem prawnym jest porządek kraju, w którym się znajdujemy, prawo ziemi
21. Ius publicum začať sa učiť		prawo publiczne
22. Ius privatum začať sa učiť		prawo prywatne
23. Publicum ius est quod ad statum rei romanae spectat, privatum quod ad singulorum utilitatem začať sa učiť		Prawem publicznym jest to, które dotyczy spraw państwa rzymskiego, prywatnym zaś to, które ma na względzie korzyść jednostek
24. Ius publicum privatorum pactis mutari non potest začať sa učiť		Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych
25. Privatorum conventio iuri publico non derogat začať sa učiť		umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego
26. Ius cogens začať sa učiť		uprawnienia o charakterze bezwzględnym (czynność prywatna go nie zmienia i nie uchyla)
27. Ius dispositivum začať sa učiť		uprawnienia o charakterze fakultatywnym/względnym (prywatna czynność może go zmienić i uchylić)
28. Ignorantia iuris nocet začať sa učiť		nieznajomość prawa szkodzi
29. Ius civile vigilantibus scriptum est začať sa učiť		Prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych
31. Nec stultis solere succurri začať sa učiť		Nie należy przyzwyczajać głupich, że będzie im się zawsze
32. Ius in personam začať sa učiť		prawo względem osoby (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, jest skuteczne tylko przeciwko jednej, ściśle określonej osobie)
33. Ius in rem začať sa učiť		prawo względem rzeczy (służy nazwaniu sytuacji, w której określone uprawnienie, w chwili kiedy już powstaje, przysługuje przeciwko nieokreślonemu kręgowi przedmiotów)
34. Ius generale začať sa učiť		uprawnienia o charakterze ogólnym
35. Ius speciale začať sa učiť		uprawnienia o charakterze szczególnym
36. Ius apellationis začať sa učiť		uprawnienia do wniesienia apelacji
37. Ius avocandi začať sa učiť		prawo odwołania się
38. Ius provocationis začať sa učiť		możliwość wniesienia zaskarżenia od wyroku karnego
39. Ius cavendi začať sa učiť		uprawnienia do strzeżenia/chronienia, uprawnienia do podjęcia działań w celu ochrony obywateli i interesów państwa
40. Ius coercendi začať sa učiť		uprawnienia do karcenia, państwo jest uprawnione do wymierzania kar
41. Ius gladii začať sa učiť		uprawnienie do użycia siły zbrojnej (prawo miecza)
42. Ius disponendi začať sa učiť		uprawnienia do rozporządzania
43. Ius possidendi začať sa učiť		uprawnienia do posiadania/do faktycznego władania/korzystania z rzeczy
44. Ius fruendi začať sa učiť		uprawnienia do czerpania korzyści
45. Ius acquisitum = Ius quaesitum začať sa učiť		uprawnienia do nabycia czegoś
46. Dominus začať sa učiť		właściciel
47. Ius utendi et fruendi začať sa učiť		prawo do korzystania i pobierania korzyści z obiektu do którego mamy uprawnienia
48. Lex posterior derogat priori začať sa učiť		ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą
49. Lex posterior generalis non derogat legi priori speciali začať sa učiť		ogólna ustawa późniejsza nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
50. Lex specialis derogat legi generali začať sa učiť		ustawa szczególna uchyla ustawę ogólną
51. Lsuperior derogat legi inferiori začať sa učiť		ustawa wyższa uchyla ustawę niższą
52. Lex retro non agit začať sa učiť		ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość, prawo nie działa wstecz = lex prospicit, non respicit
53. Cessante ratione legis cessat ipsa lex začať sa učiť		Gdy ustaje przyczyna obowiązywania ustawy, traci moc sama ustawa
54. Lex iniusta non est lex začať sa učiť		ustawa niesłuszna nie jest ustawą
55. Inter arma silent leges začať sa učiť		wśród szczęku oręża milczą prawa
56. Nullum crimen sine lege začať sa učiť		nie ma przestępstwa bez ustawy
57. Nulla poena sine lege začať sa učiť		nie ma kary bez ustawy (formalna definicja przestępstwa)
58. Nullum crimen sine poena začať sa učiť		nie ma przestępstwa bez kary (publiczny charakter przestępstwa)
59. Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur začať sa učiť		ustawy są właściwiej interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
60. Scire leges non hoc est verba larum tenere, sed vim ac potestatem začať sa učiť		Znać prawa to nie znaczy trzymać się słów ustawy, ale jej treści i mocy działania
61. In legibus magis simplicitas quam difficultas placet začať sa učiť		W prawie podoba się bardziej prostota niż zawiłość
62. Consuetudo est optima legum interpres začať sa učiť		Zwyczaj jest najlepszą wykładnią prawa
63. Ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus = lege non distinguente nec nostrum est distinguere začať sa učiť		tam, gdzie ustawa nie wprowadza rozróżnień nie powinniśmy my takich rozróżnień wprowadzać
64. Lex imperfecta začať sa učiť		ustawa niedoskonała (brak sankcji)
65. Lex minus quam perfecta začať sa učiť		ustawa mniej niż doskonała (opatrzona sankcją ale nie pozbawiająca ważności czynności)
66. Lex perfecta začať sa učiť		ustawa doskonała (sankcja nieważności)
67. Lex plus quam perfecta začať sa učiť		ustawa bardziej niż doskonała (sankcja nieważności i kara)
68. Minus quam perfecta lex est, quae vetat aliquid fieri, et si factum sit, non rescindit, sed poenam iniungit ei, qui contra legem fecit začať sa učiť		Ustawa mądra jest to ustawa, która zakazuje czegoś, ale jeśli zostało dokonane, nie czyni nieważnym ale nakłada karę.
69. Lex causae začať sa učiť		prawo właściwe w danej sprawie
70. Lex domicilii začať sa učiť		prawo miejsca zamieszkania
71. Lex fori začať sa učiť		prawo prawo miejsca siedzibysądu
72. Lex loci actus začať sa učiť		prawo miejsca dokonania czynności
73. Lex loci celebrationis začať sa učiť		prawo miejsca dokonania aktu uroczystego (ceremonii)
74. Lex loci contractus začať sa učiť		prawo miejsca, w którym została zawarta umowa
75. Lex patriae začať sa učiť		prawo ojczyste
76. Lex rei sitae začať sa učiť		prawo położenia rzeczy
77. Hereditas začať sa učiť		spadek
78. Bonum / bona začať sa učiť		dobra majątkowe (majątek)
79. Res corporales začať sa učiť		obiekt materialny
80. Res incorporales začať sa učiť		obiekt niematerialny
81. Possessio začať sa učiť		posiadanie/władztwo faktyczne
82. Dominium začať sa učiť		własność
83. Iura in re aliena začať sa učiť		prawo do rzeczy cudzej/ ograniczone prawa rzeczowe
84. Obligatio / obligationes začať sa učiť		zobowiąznie
85. (...) hominum causa omne ius constitutum sit začať sa učiť		Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
86. Nasciturus pro iam nato habetur quitiens de commodis eius agitur začať sa učiť		dziecko poczęte uważa się za już narodzone, o ile chodzi o jego korzyści
87. Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius quaeritur začať sa učiť		tego, kto ma się urodzić, uznaje się za już urodzonego, ilekroć chodzi o jego korzyści
88. Matrimonium putativum začať sa učiť		małżeństwo mniemane, nieważne
89. Matrimonium legitimum začať sa učiť		małżeństwo wywołujące skutki prawne, zgodne z prawem, małżeństwo ważne
90. Matrimonium začať sa učiť		małżeństwo
Ius quod ad personas pertinet začať sa učiť		prawo, które dotyczy osób
91. Coniux začať sa učiť		małżonek (ogólnie)
92. Maritus / vir/ vir + coniux začať sa učiť		mąż
93. Marita / uxor začať sa učiť		żona
94. Parentes / genitores začať sa učiť		rodzice
95. Ascendentes začať sa učiť		wstępni, ascendenci
96. Descendentes začať sa učiť		zstępni, descendenci
97. Cognatus začať sa učiť		pokrewieństwo krwi (spokrewniony rodzeństwo rodziców, kuzynostwo)
98. Affinis začať sa učiť		powinowactwo (relacja pomiędzy jednym z małżonków, a krewnymi drugiego małżonka)
99. Persona začať sa učiť		osoba ludzka
100. Mater začať sa učiť		matka
101. Mater semper certa est začať sa učiť		matka jest zawsze pewna
102. Pater začať sa učiť		ojciec
103. Pater est quem nuptiae demonstrat začať sa učiť		ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
104. Quia semper certa est, etiam si volgo conceperit: pater vero is est, quem nuptiae demonstrant. (...) začať sa učiť		ponieważ ta zawsze jest pewna, nawet jeśli pocznie nie z prawego łoża, ojciec jest zaś to ten, na którego wskazuje małżeństwo
105. Obligatio est vinculum iuris, quo necessitate adstringimur alicuius solvendae rei secundum nostrae civitatis iuria začať sa učiť		zobowiązanie jest węzłem prawnym, który zmusza nas do świadczenia czegoś zgodnie z prawami naszego państwa
106. Creditor začať sa učiť		wierzyciel
107. Debitor začať sa učiť		dłużnik
108. Obligatio ex contractu začať sa učiť		zobowiązanie umowne (dwie strony umówiły się na określone świadczenia)
109. Obligatio ex delicto začať sa učiť		zobowiązanie z czynu niedozwolonego (zobowiązanie deliktowe)
110. Obligatio quasi ex contractu začať sa učiť		zobowiązanie jak gdyby z zobowiązania umownego (np. spłata nadwyżkowej raty kredytu, bezpodstawne wzbogacenie)
111. Obligatio quasi ex delicto začať sa učiť		zobowiązanie jak gdyby z czynu niedozwolonego (np. gdy mój pies pogryzł jakąś osobę)
112. Obligatio ex lege začať sa učiť		zobowiązanie z mocy samego prawa
114. Obligatio civilis začať sa učiť		zobowiązanie cywilne (jest to takie zobowiązanie, którego spełnienia można domagać się na drodze sądowej)
115. Obligatio in solidum začať sa učiť		solidarność niewłaściwa (po stronie zobowiązanej występuje kilku dłużników, z których każdy może spełnić świadczenie co uwalnia pozostałych)
116. Obligatio pro rata začať sa učiť		zobowiązanie podzielone na części – reguła w prawie rzymskim
117. Causa začať sa učiť		przyczyna prawna (to cel społecznogospodarczy, od którego istnienia określony porządek prawny uzależnia skuteczność oświadczenia woli)
118. Causa obligandi vel acquirendi začať sa učiť		celem jest nabycie prawa lub innej korzyści majątkowej przez dokonującego przysporzenia
119. Causa solvendi začať sa učiť		składający oświadczenie zmierza do rozwiązania węzła obligacyjnego (zwrot pożyczki)
120. Causa donandi začať sa učiť		składający oświadczenie woli zmierza do bezpłatnego dokonania przysporzenia majątkowego na rzecz kontrahenta (darowizna)
121. Iusta causa traditionis začať sa učiť		słuszna podstawa przeniesienia posiadania (dotychczasowy posiadacz przekazuje własność nowemu posiadaczowi przeniesienie odbywa się w oparciu o akceptowalną przez prawo podstawę)
122. Iusta causa possidendi začať sa učiť		słuszna/godziwa przyczyna objęcia w posiadanie (podstawa do wejścia w posiadanie przez zasiedzenie)
123. Causa criminalis začať sa učiť		sprawa kryminalna
124. Causa civilis začať sa učiť		sprawa cywilna
125. Culpa začať sa učiť		wina
126. Culpa in custodiendo začať sa učiť		wina w nadzorze (możliwość przypisania odpowiedzialności za czyny innych osób
127. Culpa in eligendo začať sa učiť		wina w wyborze (np. odpowiedzialność za winy podwykonawców)
128. Neglegentia začať sa učiť		sytuacja w której sprawca, wyraził szkodę, chociaż tej szkody nie chciał wyrządzić; wina nieumyślna
129. Dolus začať sa učiť		zły zamiar, podstęp (sprawca który chce wyrządzić szkodę wina umyślna)
130. Culpa lata začať sa učiť		grube niedbalstwo (niezrozumienie tego, co wszyscy rozumieją)
131. Culpa levis začať sa učiť		lżejsze niedbalstwo
132. Culpa in concreto začať sa učiť		niedołożenie staranności takiej, jak w swoich własnych sprawach
133. Culpa in abstracto začať sa učiť		porównanie staranności sprawcy szkody, z jakąś hipotetyczną starannością jakiej należałoby dołożyć
134. Culpa in contrahendo začať sa učiť		niestaranność w fazie zawierania/negocjowania umowy (np. rozpoczęcie negocjacji bez zamiaru zawarcia umowy)
135. Dolus premeditatus začať sa učiť		popełnienie czynu w sposób zaplanowany
136. Dolus repentinus začať sa učiť		popełnienie czynu w sposób raptowny (nie planował, ale uczynił)
137. Dolus subsequens začať sa učiť		zamiar następczy (podjęcie działania w celu osiągnięcia rezultatu i w czasie jego realizacji dokonanie rzeczy, które nie były planowane
138. Dolus directus začať sa učiť		zamiar bezpośredni (ktoś podjął działanie, zmierzające bezpośrednio do wywołania określonego nagannego lub przestępnego skutku)
139. Dolus coloratus začať sa učiť		zły zamiar zabarwiony (używany, żeby wskazać, iż nagannemu działaniu sprawcy towarzyszyło jakieś szczególne zabarwienie emocjonalne)
140. Dolus evetualis začať sa učiť		zamiar ewentualny (sprawca wie, że jego działanie może wywołać określony skutek i on się z nim godzi podpala dom wiedząc, że są w nim osoby, które nie mogę go samodzielnie opuścić)
141. Volenti non fit iniuria začať sa učiť		Chcącemu nie dzieje się krzywda
142. Casus začať sa učiť		przypadek
143. Casus fortuitus začať sa učiť		przypadek nadzwyczajny (czysto losowy)
144. Casus mixtus začať sa učiť		przypadek mieszany (kiedy szkoda jest następstwem zdarzenia losowego, ale jest ona następstwem niedbalstwa)
145. Casus a nullo praestantur začať sa učiť		za zdarzenie z powodu przypadku nikt nie jest zobowiązany do świadczenia (od nikogo nie można domagać się odszkodowania)
146. Casus sentit dominus začať sa učiť		zdarzenie przypadkowe dotyka właściciela (konsekwencje zdarzeń przypadkowych ponosi właściciel)
147. Vis maior / vis absoluta / vis začať sa učiť		siła wyższa
148. Periculum začať sa učiť		ryzyko
149. Periculum locatoris začať sa učiť		ryzyko wynajmującego
150. Periculum debitoris začať sa učiť		ryzyko dłużnika (ryzyko ponosi dłużnik)
151. Periculum in mora začať sa učiť		ryzyko w okresie zwłoki (zwłoka stan kiedy strona w terminie nie wykonała swoich obowiązków)
152. Lucrum cessans začať sa učiť		utracone korzyści
153. Damnum emergens začať sa učiť		rzeczywisty uszczerbek majątkowy
154. Damnum začať sa učiť		szkoda
155. Damnum compensare začať sa učiť		naprawianie szkody
156. Solutio začať sa učiť		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika
157. Datio in solutum začať sa učiť		sytuacja kiedy dłużnik za zgodą wierzyciela świadczy mu coś innego niż wynika z treści zobowiązania
158. Solutio + res začať sa učiť		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem rzeczy (czy świadczył to co powinien świadczyć)
159. Solutio + tempus začať sa učiť		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem czasu (czy we właściwym czasie wykonał zobowiązanie)
160. Solutio + locum začať sa učiť		prawidłowe wykonanie zobowiązania przez dłużnika względem miejsca (czy we właściwym miejscu wykonał zobowiązanie)
161. Obligatio alternativa začať sa učiť		zobowiązanie alternatywne/przemienne; zobowiązanie, którego wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń
162. Solutio začať sa učiť		świadczenie
163. Facultas alternativa začať sa učiť		upoważnienie przemienne; polega na tym, że dłużnik może zwolnić się od swojego zobowiązania, spełniając inne świadczenie
164. Mora začať sa učiť		zwłoka
165. Mora debitoris = mora solvendi začať sa učiť		zwłoka dłużnika (określa sytuacje, kiedy dłużnik nie wykonał zobowiązania w prawidłowo ustalonym terminie)
166. Interpellatio začať sa učiť		wezwanie
167. Mora ex rei fit začať sa učiť		zwłoka wynika z samego stanu rzeczy (z treści umowy wynika, kiedy dane świadczenie ma być wykonane i automatycznie jeśli nie zostanie wykonane to bez wezwania ma miejsce zwłoka)
168. Fur semper moram facere videtur začať sa učiť		Złodziej postrzegany jest zawsze jako będący w zwłoce
169. Perpetuatio obligationis začať sa učiť		dosł. Uwiecznienie zobowiązania Przeniesienie ryzyka
171. Utile per inutile non vitiatur začať sa učiť		to, co jest skuteczne, nie doznaje uszczerbku ze strony tego, co jest nieskuteczne (Dotyczy problemu częściowej nieważności czynności prawnej. Częściowa nieważność czynności nie powoduje całkowitej nieważności te czynności)
172. Quod ab initio vitiosum est, non potest tractu temporis convalescere začať sa učiť		To, co od początku jest wadliwe, nie może być uzdrowione z upływem czasu
173. Ratihabitio mandato comparatur začať sa učiť		potwierdzenie równa się zleceniu
174. Contractus ab initio voluntatis est, ex post facto necessitatis začať sa učiť		Zawarcie kontraktu jest dobrowolne, lecz wykonanie przymusowe
175. Contractus bilateralis začať sa učiť		umowa dwustronna (wyraźnie rozdzielamy dwie strony o odmiennych interesach)
176. Contractus multilateralis začať sa učiť		umowa wielostronna (np. umowa spółki prawa cywilnego)
177. Contractus innominatus začať sa učiť		brak zaskarżalności w prawie rzymskim
178. Contractus vitalitus začať sa učiť		umowa aż do śmierci jednej ze stron, umowa dożywotnia
179. Essentialia contractus začať sa učiť		przedmiotowo istotne składniki treści kontraktu
181. Accidentalia contractus začať sa učiť		nie wpływają na istotę kontraktu (np. na to, czy daną umowę uznamy za umowę sprzedaży czy najmu), jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi istotnych (np. termin, warunek, polecenie)
182. Pacta sunt servanda začať sa učiť		umów należy dotrzymywać
183. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur] začať sa učiť		dosł. ‘ponieważ sprawy przybrały taki obrót’ każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach; wszelkie umowy są rozumiane w określonym stanie rzeczy
184. Impossibilium nulla obligatio est začať sa učiť		Nie ma zobowiązania, gdy [świadczenie] jest niemożliwe
185. Ex maleficio non oritur contractus začať sa učiť		Kontrakt nie rodzi się z czynu bezprawnego
186. Contractus stricti iuris začať sa učiť		umowa ścisłego prawa (przy której wykonaniu rygorystycznie trzymamy się treści umowy ustalonej przez strony umowy)
187. Contractus bonae fidei začať sa učiť		umowa dobrej wiary (charakteryzuje się tym, że przy ustalaniu ich treści sąd ma pole swobodnej oceny)
188. Bona fides začať sa učiť		dobra wiara (zasady współżycia społecznego)
189. Mala fides začať sa učiť		zła wiara
190. Venire contra factum proprium nemini licet začať sa učiť		nie wolno występować przeciwko temu, co wynika z własnych czynów
191. Tu patere legem quam fecisti začať sa učiť		powinieneś przestrzegać prawa, które uczyniłeś
192. Turpitudinem suam allegans nemo audiatur začať sa učiť		Powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany
193. Dolo facit qui petit quod redditurus est začať sa učiť		Działa podstępnie ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócić
194. In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt začať sa učiť		W umowach bardziej uwzględnia się zamiar stron, niż dosłowne brzmienie
195. In ambiguitas contra stipulatorem začať sa učiť		wątpliwości tłumaczy się na niekorzyść tego, kto złożył oświadczenie w sposób niejasny
196. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis začať sa učiť		w umowach zawierają się milcząco także wymagania wynikające z obyczajów i zwyczaju
197. Actio negatoria začať sa učiť		uprawnienie właściciela do tego aby inne osoby zaniechały takich zachowań, które stanowią zakłócenie spokojnego korzystania z jego własności
198. Rei vindicatio začať sa učiť		skarga wydobywcza (uprawnienie właściciela do odebrania jego rzeczy od każdego kto nią faktycznie włada bez uzasadnienia prawnego do wydobycia)
199. Superficies solo cedit začať sa učiť		to, co znajduje się na powierzchni, przypada gruntowi
200. Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet začať sa učiť		Nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw, niż sam posiada
201. Proprietas začať sa učiť		własność
202. Animus začať sa učiť		zamiar polegający na traktowaniu rzeczy jako swojej
203. Corpus začať sa učiť		materialne władanie rzeczą
204. Bonae fidei possessor začať sa učiť		posiadacz w dobrej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie w usprawiedliwionym przekonaniu, że nie narusza niczyich uprawnień)
205. Malae fidei possesor začať sa učiť		posiadacz w złej wierze (ten, który wszedł w faktyczne władanie wiedział, że narusza czyjeś uprawnienia)
206. Melior est condicio possidentis začať sa učiť		w jednakowej sytuacji lepsza jest pozycja posiadacza
207. Mala fides supervieniens non nocet začať sa učiť		późniejsza zła wiara nie szkodzi (jeżeli ktoś jest posiadaczem w dobrej wierze, a później dowiedział się, że narusza cudze uprawnienia, to nadal jest posiadaczem danej rzeczy sytuacja charakterystyczna dla nieruchomości, w szczególności dla zasiedzenia)
208. Mala fides superveniens nocet začať sa učiť		późniejsza zła wiara szkodzi (charakterystyczne dla ruchomości
209. Servitus in faciendo consistere nequit začať sa učiť		służebność nie może polegać na działaniu
210. Servitutes začať sa učiť		służebności
211. Servitutibus civiliter utendum est začať sa učiť		służebności należy wykonywać oględnie
212. Nulli res sua servit začať sa učiť		nie można mieć służebności na własnej rzeczy
213. Ex testamento začať sa učiť		powołanie do dziedziczenia oparte na testamencie
214. Ab intestato začať sa učiť		dziedziczenie beztestamentowe (dziedziczenie ustawowe)
215. Contra tabulas začať sa učiť		dziedziczenie przeciwtestamentowe (dziedziczenie przez osoby najbliższe spadkodawcy, które zostały pominięte w testamencie zachowek)
216. Hereditas nihil aliud est, quam successio in universum ius quod defunctus habuerit začať sa učiť		spadkobranie to nic innego niż sukcesja w całość praw zmarłego
217. Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus decedere potest začať sa učiť		Nikt nie może umrzeć pozostawiając dziedzica do części spadku, część zaś beztestamentowo
218. Testamentum začať sa učiť		testament
219. Testamentum allographum začať sa učiť		testament alograficzny (testament sporządzony ustnie w obecności świadków)
220. Testamentum holographum začať sa učiť		testament holograficzny (testament pisemny sporządzony w całości własnoręcznie)
221. Testamentum ruptum začať sa učiť		testament, który utracił prawną skuteczność (testament nieważny)
222. Testamentum militum začať sa učiť		testament wojskowy
223. Ambulatoria (enim) est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum začať sa učiť		zmienna jest (zatem) wola zmarłego aż do samego kresu życia
224. Falsa demonstratio non nocet začať sa učiť		fałszywe oznaczenie nie szkodzi
225. Imperium začať sa učiť		uprawnienia władcze (magistratury rzymskie, wojskowość), ale też struktura polityczna, władająca na wielkim obszarze terytorialnym
226. Regnum začať sa učiť		władza, rządy
227. Iudicium začať sa učiť		sąd, ale też wyrok, proces
228. Administratio začať sa učiť		administracja (pomoc; służebny charakter)
229. Actor začať sa učiť		powód/oskarżyciel
230. Reus začať sa učiť		pozwany/oskarżony
231. Actor sequitur forum rei začať sa učiť		powód idzie za sądem pozwanego
232. Forum est ubi domicilium est začať sa učiť		miejscem sporu jest sąd miejsca zamieszkania (pozwanego)
233. Cognitio extra ordinem začať sa učiť		proces rzymsko kanoniczny, proces cywilny, proces inkwizycyjny, proces mieszany
234. Nemo iudex sine actore začať sa učiť		nie ma sędziego bez powoda (nie prowadzi się postępowania jeśli nie została złożona skarga)
235. Actiones semel inclusae judicio salvae permanent /lis pendens začať sa učiť		skargi raz wytoczone powodują stan sprawy zawisłej
236. Actio quaelibet in via sua začať sa učiť		każda skarga ma właściwą sobie drogę (jest rozpatrywana samodzielnie)
237. Actio personalis moritur cum persona začať sa učiť		roszczenie o charakterze ściśle osobistym wygasa ze śmiercią osoby której dotyczy
238. Delicta perentium liberis non nocent začať sa učiť		przestępstwa rodziców nie szkodzą dzieciom (karne też)
239. Actio semel extincta non reviviscit začať sa učiť		roszczenie raz wygasłe nie odżywa
240. Res iudicata začať sa učiť		rzecz osądzona
241. Ne bis in idem začať sa učiť		nie dwa razy za to samo (zakaz powtórnego karania)
242. Res iudicata pro veritate accipitur začať sa učiť		prawomocny wyrok przyjmuje się jako prawdę (wiążące)
243. Actor non condemnatur začať sa učiť		powód nie może być zasądzony
244. Nemo tenetur seipsum accusare začať sa učiť		nikt nie jest zobowiązany do oskarżenia samego siebie
245. Actori incumbit probatio začať sa učiť		Na powodzie spoczywa ciężar dowodu
246. Actori incumbit onus probandi začať sa učiť		ciężar dowodu spoczywa na powodzie
247. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat začať sa učiť		ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza
248. Reus exceptiendo fit actor začať sa učiť		podniesienie przez pozwanego zarzutu czyni go powodem
249. Reus in exceptione actor est začať sa učiť		pozwany w zakresie podniesionego zarzutu jest powodem (tj. na nim spoczywa ciężar dowodu)
250. Non debet actori licere, quod reo non permittur začať sa učiť		Powodowi nie wolno tego, na co nie pozwala się pozwanemu
251. Audiatur et altera pars začať sa učiť		należy wysłuchać także drugiej strony
252. Iura novit curia začať sa učiť		sąd zna prawo
253. Ubi ius ibi remedium začať sa učiť		gdzie prawo, tam i środek (do jego realizacji)
254. Iudicis est ius dicere, non dare začať sa učiť		zadaniem sędziego jego stosowanie a nie tworzenie prawa
255. Iudex non calculat začať sa učiť		sędzia nie kalkuluje
257. Iudex suspectus začať sa učiť		sędzia podejrzany
258. Iudicium non debet esse illusorium začať sa učiť		wyrok nie powinien być pozorny
259. Nemo est iudex in propria causa začať sa učiť		Nikt nie jest sędzią we własnej sprawie
260. Nemo iudex sine actore začať sa učiť		Nie ma sędziego bez powoda
261. Ei incumbit probatio, qui dicit, non qui negat začať sa učiť		Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym, kto zaprzecza
262. In dubio pro reo začať sa učiť		w razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
263. In dubio semper id, quod minus est, debetur začať sa učiť		w wypadku wątpliwości, wymagane jest to co mniejsze
264. Iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requirit / ne ultra petita začať sa učiť		sędzia nie może zasądzić ponad żądanie powoda
265. Reformatio in peius iudici apellatio non licet začať sa učiť		Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmienić wyroku na niekorzyść zasądzonego
266. Reformationis in peius začať sa učiť		pogorszenie sytuacji skazanego w wyniku wyroku zapadłego w postępowaniu odwoławczym
267. Ubi societas, ibi ius začať sa učiť		gdzie społeczeństwo, tak i prawo (różne źródła antyczne)
268. Auctoritas, non veritas facit legem začať sa učiť		władza a nie prawda jest źródłem prawa
269. Lex facit regem začať sa učiť		prawo czyni króla
270. Fortior est custodia legis quam hominis začať sa učiť		silniejsza jest ochrona prawna niż ludzka
271. De minimis non curat praetor začať sa učiť		pretor (władza) nie zajmuje się błahostkami
272. De minimis non curat lex začať sa učiť		prawo nie zajmuje się błahostkami (forma anglosaska)
273. Iustitia nemini neganda začať sa učiť		nikomu nie należy odmawiać sprawiedliwości
274. Nulla taxatio sine representatione začať sa učiť		nie ma opodatkowania bez demokratycznego umocowania
275. Fiscus sepmer locuples solvendo začať sa učiť		skarb państwa jest zawsze wypłacalny
276. In tributis non admittur compensatio začať sa učiť		w przypadkach długów podatkowych nie dopuszcza się potrącenia
277. Quod semel sumpsit, fiscus numquam reddit začať sa učiť		skarb państwa nigdy nie oddaje tego, co raz przyjął
278. Ius canonicum začať sa učiť		prawo kanoniczne
279. Argumentum a fortiori začať sa učiť		wnioskowanie z uzasadnienia słabszego na silniejsze w oparciu o założenie konsekwencji ocen prawodawcy
280. Argumentum a maiori ad minus začať sa učiť		(wnioskowanie z większego na mniejsze) jeśli komuś nakazano (lub dozwolono) czynić więcej, to nakazano (lub dozwolono) mu i mniej
281. Argumentum a minori ad maius začať sa učiť		(wnioskowanie z mniejszego na większe) — jeśli zakazano komuś czynić mniej to tym bardziej zakazano mu i więcej.
282. Argument ab exemplo začať sa učiť		argument z przykładu, odwołujący się do przykładu
283. Argument ad absurdum začať sa učiť		argument odwołujący się do absurdu
284. Argumentum a rerum natura začať sa učiť		argument z natury rzeczy
285. Argumentum a loco communi začať sa učiť		argument z rzeczy wspólnych
286. Argument a loco speciali začať sa učiť		argument z miejsc specjalnych
287. Argument a cohaerentia začať sa učiť		argument ze spójności
288. Argument a completudine začať sa učiť		argumentacja odwołująca się do zupełności systemu prawa
289. Ratio legis začať sa učiť		cel konkretnej sprawy
290. Ratio iuris začať sa učiť		cel prawa, porządku prawnego
291. Ratio legis est anima legis začať sa učiť		sens ustawy jest jej duszą
292. Nemo plus iuris ad alium transferre potest quam ipse habet začať sa učiť		nikt nie może przenieść na drugą osobę więcej praw, aniżeli sam posiada
293. Accessio cedit principali začať sa učiť		rzecz przyłączona dzieli los rzeczy głównej
294. Ambiguitas contra stipulatorem začať sa učiť		sformułowania dwuznaczne rozumieć należy przeciw składającemu oświadczenie
295. Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum začať sa učiť		Wola spadkodawcy może być zmieniona aż do ostatniego tchnienia
296. Dies interpelat pro homine začať sa učiť		termin wzywa za człowieka
297. Dolus omnimodo puniatur začať sa učiť		podstęp jest karany w każdym przypadku
298. Emptio tollit locatum začať sa učiť		kupno przekreśla najem
299. In contractibus tacite insunt, quae sunt moris et consuetudinis začať sa učiť		w umowach jest milcząco zawarte to, co stanowi zwyczaj i obyczaj
300. Male iure nostro uti non debemus začať sa učiť		nie powinniścmy źle używać naszego prawa
302. Nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur začať sa učiť		dziecko poczęte uważa się za urodzone ilekroć chodzi o jego korzyść
303. Qui tacet, consentire videtur ubi loqui potuit et debuit začať sa učiť		Kto milczy, ten zdaje się zgadzać gdy ktoś mógł i powinien był mówić
304. Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur] začať sa učiť		każda umowa jest pojmowana jako obowiązująca tylko w danych, oznaczonych warunkach
305. Semel heres semper heres začať sa učiť		kto raz zostanie dziedzicem pozostaje nim na zawsze
306. Tutor rem pupili emere non potest začať sa učiť		opiekun nie może nabyć rzeczy osoby poddanej jego opiece
307. Vim vi repellere licet začať sa učiť		siłę wolno odeprzeć siłą
308. Accessio začať sa učiť		akcesja
309. Actus začať sa učiť		akta
310. Adoptio začať sa učiť		adopcja, przysposobienie
311. Apellatio začať sa učiť		apelacja
312. Cautio začať sa učiť		kaucja, zabezpieczenie
313. Cessio začať sa učiť		cesja, przeniesienie wierzytelności
314. Clausula začať sa učiť		klauzula
315. Compensatio začať sa učiť		kompensacja, potrącenie
316. Contractus začať sa učiť		kontrakt
317. Donatio začať sa učiť		darowizna
318. Exceptio začať sa učiť		wyjątek
319. Depositum začať sa učiť		depozyt, przechowanie
320. Delictum začať sa učiť		delikt, czyn niedozwolony
321. Vindicatio začať sa učiť		windykacja
322. Inventarium začať sa učiť		inwentarz
323. Legalis začať sa učiť		legalny, prawny
324. Legtum začať sa učiť		legat, zapis
325. Mandatum začať sa učiť		mandat, zlecenie
326. Novatio začať sa učiť		nowacja, odnowienie
327. Occupatio začať sa učiť		zawłaszczenie, okupacja
328. Pactum začať sa učiť		pakt, umowa
329. Poena začať sa učiť		kara
330. Precarium začať sa učiť		prekarium
331. Prohibitio začať sa učiť		zakaz
332. Promulgatio začať sa učiť		promulgacja
333. Provincia začať sa učiť		prowincja
334. Privatus začať sa učiť		prywatny
335. Publicus začať sa učiť		publiczny
336. Restitutio začať sa učiť		restytucja
337. Sanctio začať sa učiť		sankcja
338. Successio začať sa učiť		sukcesja
339. Ius publicum začať sa učiť		prawo publiczne
340. Nasciturus začať sa učiť		mający się narodzić (oznacza dziecko poczęte, ale jeszcze nie urodzone)
341. De in ius vocando začať sa učiť		o wezwaniu do sądu

Łacina paremie (długie bez opisu)

Ak chcete pridať komentár, musíte byť prihlásený.

viac