→ Genetyka → Začnite sa učiť / Stiahnite si MP3 Flashcards

otázka		Odpoveď
replikacja semikonserwatywna začať sa učiť		Proces wiernego powielania DNA, poprzedzający podział komórki. Do starej nici dobudowywana jest nowa na zasadzie komplementarności.
helikaza DNA začať sa učiť		Enzym rozcinający wiązania wodorowe między zasadami azotowymi tworząc dwie odrębne nici, które będą stanowiły matryce do replikacji.
origin začať sa učiť		Szczególna sekwencja nukleotydów w cząsteczce DNA lub RNA, będąca miejscem inicjacji procesu replikacji.
polimeraza DNA začať sa učiť		Enzym dobudowujący komplementarną nić w procesie replikacji DNA. (kierunek od 5' do 3')
fragmenty Okazaki začať sa učiť		Krótkie odcinki DNA, po połączeniu przez ligazę budujące opóźnioną nić.
starter RNA začať sa učiť		Krótki fragment łańcucha RNA syntetyzowany przez enzym prymazę na matrycy DNA, niezbędny, by mógł rozpocząć się proces replikacji.
transkrypcja začať sa učiť		Przepisywanie informacji zawartej w DNA na RNA. Polimeraza RNA przeprowadza syntezę nici na matrycy DNA.
promotor začať sa učiť		Odcinek DNA, od którego polimeraza RNA rozpoczyna transkrypcję.
ekspresja informacji genetycznej začať sa učiť		Przepisanie sekwencji zasad w DNA na kolejność aminokwasów w białkach, poprzez procesy transkrypcji i translacji.
translacja začať sa učiť		Synteza białek na matrycy mRNA
enhancery začať sa učiť		Sekwencje DNA wspomagające i regulujące proces transkrypcji.
silencery začať sa učiť		Sekwencje DNA mające negatywny wpływ na transkrypcję informacji genetycznej.
amplifikacja genu začať sa učiť		Proces wytwarzania przez niektóre komórki licznych kopii określonego genu, co zwiększa syntezę kodowanego przez niego produktu.
kod genetyczny začať sa učiť		Sposób odczytu kolejności nukleotydów kwasu nukleinowego (DNA lub RNA) jako kolejności aminokwasów w białku.
TRÓJKOWY začať sa učiť		Trzy leżące koło siebie nukleotydy tworzą podstawową jednostkę informacyjną (kodon).
NIEZACHODZĄCY začať sa učiť		Każdy nukleotyd wchodzi w skład tylko jednego kodonu.
BEZPRZECINKOWY začať sa učiť		Pomiędzy kodonami nie ma odcinków nie zawierających informacji.
ZDEGENEROWANY začať sa učiť		Różne kodony mogą kodować ten sam aminokwas.
JEDNOZNACZNY začať sa učiť		Danej trójce nukleotydów odpowiada tylko jeden aminokwas.
KOLINEARNY začať sa učiť		Kolejność aminokwasów w białku jest odzwierciedleniem kolejności kodonów na mRNA.
UNIWERSALNY začať sa učiť		Kod genetyczny jest taki sam dla wszystkich organizmów
antykodon začať sa učiť		Trójka nukleotydów występująca w cząsteczce tRNA komplementarna do kodonu.
mRNA začať sa učiť		Matrycowy RNA; syntetyzowana w jądrze komórkowym cząsteczka RNA, której sekwencja nukleotydów tłumaczona jest podczas translacji na sekwencję aminokwasów w białku.
tRNA začať sa učiť		Transportujący RNA; niewielkie cząsteczki RNA dostarczające aminokwasy na miejsce syntezy białka.
rRNA začať sa učiť		Rybosomalne RNA; cząsteczki RNA wchodzące w skład rybosomów.
pre-mRNA (hnRNA) začať sa učiť		Bezpośredni produkt transkrypcji u eukariontów, zawierający introny.
splicing začať sa učiť		Proces wycinania intronów i sklejania egzonów podczas obróbki posttranskrypcyjnej (pre-mRNA jest przekształcane w dojrzałe mRNA).
introny začať sa učiť		Sekwencje genu, nie kodujące białek.
egzony začať sa učiť		Sekwencje genu kodujące białka.
operon začať sa učiť		Zbiór położonych obok siebie genów, transkrybowany jako jedna cząsteczka mRNA, występujący głównie u prokariontów. Reguluje syntezę określonych białek.
allele začať sa učiť		Wykluczające się formy tego samego genu (dominujący lub recesywny).
homozygota začať sa učiť		Organizm posiadający w tych samych miejscach chromosomów homologicznych identyczne allele danego genu.
heterozygota začať sa učiť		Osobnik posiadający w tych samych miejscach chromosomów homologicznych dwa różne allele danego genu.
krzyżówka wsteczna začať sa učiť		Krzyżowanie heterozygotycznego potomka z jednym z homozygotycznych rodziców. (powstaje pokolenie wsteczne)
I prawo Mendla začať sa učiť		Prawo czystości gamet; każda gameta wytwarzana przez organizm posiada tylko jeden allel danego genu.
II prawo Mendla začať sa učiť		Allele różnych genów dziedziczą się niezależnie od siebie i w sposób losowy.
kodominacja začať sa učiť		Występowanie dwóch alleli danego genu, z których żaden nie jest dominujący ani recesywny; mają taki sam udział w tworzeniu fenotypu. (przykład: grupa krwi AB)
plejotropizm začať sa učiť		Zjawisko występujące, gdy jeden gen wpływa na wiele cech fenotypowych. (np. szurpowatość u kur)
prawo Hardy'ego-Weinberga začať sa učiť		Prawo dotyczące częstotliwości występowania genotypów i alleli w populacji. Zgodnie z nim, jeżeli nie ma czynników zakłócających (takich jak np. dobór naturalny, mutacje) stosunek występowania poszczególnych genotypów jest stały we wszystkich pokoleniach i zależy tylko od stosunków występowania alleli.
sprzężenie genów začať sa učiť		Tendencja do wspólnego dziedziczenia się genów położonych razem na tym samym chromosomie.
zmienność fluktuacyjna začať sa učiť		Wpływ czynników środowiskowych na ujawnianie się genów.
rekombinacja homologiczna začať sa učiť		Crossing-over; wymiana genów pomiędzy homologicznymi chromosomami. Prowadzi do zwiększenia różnorodności genetycznej komórek.
mutacja začať sa učiť		Nagła i trwała zmiana sekwencji DNA.
mutacja spontaniczna začať sa učiť		Samorzutna, wynikająca z błędu polimerazy DNA.
mutacja indukowana začať sa učiť		Zachodząca pod wpływem mutagenu (czynnika zewnętrznego, np. promieniowanie, temperatura, związki chemiczne).
substytucja začať sa učiť		W obrębie jednego genu; zastępowanie jednej zasady azotowej inną.
transwersja začať sa učiť		Zamiana zasady azotowej z puryny na pirymidynę lub odwrotnie.
tranzycja začať sa učiť		Zamiana zasady azotowej w obrębie jednej grupy (puryn lub pirymidyn) - adeniny na tyminę lub cytozyny na guaninę.
delecja začať sa učiť		Utrata jednej lub wielu par nukleotydów z DNA genowego.
insercja začať sa učiť		Wstawienie jednej lub więcej par nukleotydów.
translokacja začať sa učiť		Przemieszczenie fragmentu chromosomu w inne miejsce tego samego lub innego chromosomu. (przyczyna m.in. białaczki szpikowej)
choroby autosomalne začať sa učiť		Nie sprzężone z płcią.
choroby sprzężone z płcią začať sa učiť		Warunkowane przez geny leżące na chromosomach płciowych.
choroby związane z płcią začať sa učiť		Warunkowane przez geny leżące na autosomach; zależnie od płci przejawiają się fenotypowo z różnym natężeniem (np. łysienie u mężczyzn)
antycypacja začať sa učiť		Zjawisko w którym objawy choroby uwarunkowanej genetycznie zaczynają występować coraz wcześniej i w większym nasileniu w kolejnych pokoleniach.
nowotwór začať sa učiť		Grupa chorób, w których komórki organizmu namnażają się w sposób niekontrolowany i nie różnicują się w typowe komórki i tkanki.
nowotwór łagodny začať sa učiť		Utworzony z tkanek zróżnicowanych i dojrzałych, o budowie mało odbiegającej od prawidłowych. Rośnie powoli, nie daje przerzutów, jest całkowicie wyleczalny.
nowotwór złośliwy začať sa učiť		Utworzony z komórek o niskim zróżnicowaniu, charakteryzuje się szybkim wzrostem, przerzutami do innymi miejsc w organizmie.
klonowanie organizmów začať sa učiť		Procedura otrzymywania organizmów o takiej samej informacji genetycznej
klonowanie genów začať sa učiť		Proces wyosabniania genu i namnażania go w innym organizmie, prowadzi do uzyskania wielu kopii danego genu.
plazmid začať sa učiť		Cząsteczka DNA występująca w komórce poza chromosomem i zdolna do niezależnej replikacji.
wektor genetyczny začať sa učiť		Wykorzystywana w inżynierii genetycznej niewielka cząsteczka DNA, służąca wprowadzeniu żądanej sekwencji DNA do komórki.
transformacja genetyczna (transgeneza) začať sa učiť		Wprowadzenie do komórki obcego materiału genetycznego.
transdukcja začať sa učiť		Proces wprowadzenia nowego genu do komórki przez wirusa.
inżynieria genetyczna začať sa učiť		Ingerencja w materiał genetyczny organizmów, w celu zmiany ich właściwości dziedzicznych.
enzymy restrykcyjne začať sa učiť		Restryktazy; enzymy przecinające nić DNA w miejscu wyznaczonym przez specyficzną sekwencję nukleotydów.
lepkie końce začať sa učiť		Krótkie, wzajemnie komplementarne odcinki DNA powstające na skutek przecięcia obu nici w sposób niesymetryczny. Można je łączyć za pomocą enzymu ligazy.
tępe końce začať sa učiť		Efekt symetrycznego przecięcia nici DNA przez enzymy restrykcyjne.
technika PCR začať sa učiť		Reakcja łańcuchowa polimerazy; metoda powielania łańcuchów DNA w warunkach laboratoryjnych. Zastosowania: klonowanie genów, identyfikowanie osób zaginionych, kryminalistyka, diagnostyka kliniczna.
sekwencjonowanie DNA začať sa učiť		Ustalanie kolejności nukleotydów w łańcuchu DNA.
RFLP začať sa učiť		Polimorfizm długości fragmentów restrykcyjnych; różnice w długości fragmentów DNA pociętych przez enzymy restrykcyjne
DNA fingerprinting začať sa učiť		Metoda polegająca na izolowaniu z komórek i sporządzaniu obrazów fragmentów DNA.
elektroforeza agarozowa začať sa učiť		Metoda rozdzielania białek lub kwasów nukleinowych zawieszonych w żelu w polu elektrycznym; rozdział ten wynika z różnic wielkości cząsteczek.
hybrydyzacja kwasów nukleinowych začať sa učiť		Zjawisko spontanicznego łączenia się komplementarnych nici kwasów nukleinowych. (wykrywanie podobieństwa ewolucyjnego na podstawie prędkości łączenia się nici)
sonda genetyczna začať sa učiť		Związek chemiczny, który ma zdolność łączenia się z daną substancją umożliwiając jej wykrycie.
ligacja začať sa učiť		Proces łączenia dwóch fragmentów lub końców nici DNA za pomocą ligazy.
denaturacja DNA začať sa učiť		Separacja podwójnej nici DNA na dwie pojedyncze nici na skutek zerwania wiązań wodorowych.
jąderko začať sa učiť		Element jądra komórkowego, stanowiący zagęszczenie chromatyny i odpowiedzialny za syntezę RNA.
antyrównoległe ułożenie nici DNA začať sa učiť		Polega na tym, że jeden łańcuch biegnie w kierunku od 3' do 5' a drugi od 5' do 3'.
puryny začať sa učiť		Adenina i guanina (podwójny pierścień)
pirymidyny začať sa učiť		Tymina (uracyl) i cytozyna (pojedynczy pierścień)
poliploidyzacja začať sa učiť		Mutacja chromosomowa; zwielokrotnienie haploidalnej liczby chromosomów. Podczas mejozy występują zaburzenia w rozdziale chromosomów do komórek/nie powstaje wrzeciono podziałowe.
monosomia začať sa učiť		Utrata jednego chromosomu z pary homologicznej.
trisomia začať sa učiť		Obecność dodatkowego chromosomu w parze homologicznej.
hemofilia začať sa učiť		Mutacja w genie jednego z czynników krzepnięcia krwi. Choroba recesywna, sprzężona z płcią.
daltonizm začať sa učiť		Zaburzenia w rozróżnianiu barw; choroba recesywna, sprzężona z płcią.
fenyloketonuria začať sa učiť		Brak enzymu rozkładającego fenyloalaninę; uszkodzenie układu nerwowego. Choroba autosomalna. Leczenie: dieta z małą ilością fenyloalaniny zapobiega objawom.
alkaptonuria začať sa učiť		Defekt w rozkładaniu tyrozyny; odkładanie ciemnego barwnika w chrząstkach i stawach. Recesywna, autosomalna.
albinizm začať sa učiť		Zaburzenie w wytwarzaniu melaniny. Recesywna, autosomalna.
anemia sierpowata začať sa učiť		Transwersja adeniny na tyminę w genie kodującym beta-globinę homoglobiny; w efekcie zmniejszona pojemność tlenowa erytrocytów. Recesywna, autosomalna.
mukowiscydoza začať sa učiť		Mutacja w genie, którego produkt związany jest z transportem jonów chlorkowych; w efekcie zmiany w śluzie w płucach, częste zakażenia. Recesywna, autosomalna.
pląsawica Huntingtona začať sa učiť		Mutacja w genie białka występującego w mózgu; zaburzenia ruchu i otępienie. Dominująca, autosomalna.
zespół cri-du-chat začať sa učiť		Utrata krótkiego ramienia chromosomu 5 pary; niedorozwój umysłowy, deformacje fizyczne. Autosomalna.
zespół Downa začať sa učiť		Trisomia 21 pary chromosomów; niedorozwój umysłowy i fizyczny, charakterystyczne rysy twarzy. Autosomalna.
zespół Turnera začať sa učiť		Obecność jednego chromosomu X; bezpłodność oraz często wady serca i niski wzrost. Sprzężona z płcią.
zespół Klinefeltera začať sa učiť		Obecność dodatkowego chromosomu X u chłopców; wysoki wzrost i kobieca budowa ciała, często bezpłodność, lekkie upośledzenie umysłowe.

genetyka

Ak chcete pridať komentár, musíte byť prihlásený.

viac