→ 4. Protisty - Proste Organizmy Eukariotyczne → Začnite sa učiť

otázka		Odpoveď
protisty - začať sa učiť		niezwykle zróżnicowane pod względem budowy i trybu życia organizmy eukariotyczne nie są ze sobą spokrewnione, mają prostą budowę ciała, występują w środowisku wodnym, związanym z wodą albo w tkankach i płynach ustrojowych zwierząt
grupy protistów: začať sa učiť		protisty zwierzęce, protisty roślinopodobne i protisty grzybopodobne są grupą parafiletyczną, pochodzą od wspólnego przodka, który jest także przodkiem zwierząt, roślin i grzybów
protisty zwierzęce - začať sa učiť		organizmy jednokomórkowe, osiągające niewiele ponad 1mm wielkości ich komórki przypominają budową komórki zwierzęce mają dodatkowe struktury umożliwiające im spełnianie wszystkich podstawowych funkcji życiowych (np. wodniczki pokarmowe i tętniące)
wodniczki pokarmowe - začať sa učiť		odbywa się w nich trawienie pokarmu
wodniczki tętniące - začať sa učiť		odpowiedzialne za osmoregulację i wydalanie produktów przemiany materii
protisty zwierzęce mają zwykle jedno jądro komórkowe, ale np. pantofelek ma dwa jądra tworzące aparat jądrowy: začať sa učiť		duży, poliploidalny makronukleus - steruje czynnościami komórki mały, diploidalny mikronukleus - stanowi rodzaj archiwum informacji genetycznej i uczestniczy w procesie płciowym
komórki protistów zwierzęcych są pokryte - začať sa učiť		pelikulą, a niekiedy też sztywnym pancerzykiem - pelikula to błona komórkowa oraz przylegająca do niej cytoplazma wraz z elementami cytoszkieletu nadaje kształt komórce oraz pośredniczy w wymianie substancji
ruch protistów zwierzęcych: začať sa učiť		dzięki wypustkom cytoplazmatycznym, wiciom lub rzęskom
nibynóżki (pseudopodia) - začať sa učiť		różnokształtne wypustki cytoplazmatyczne, umożliwiające ruch ameboidalny (pseudopodialny) poruszają się tak formy ameboidalne, które pokrywa cienka pelikula
ruch udulipoidalny - začať sa učiť		możliwy dzięki wiciom lub rzęskom, w ten sposób poruszają się protisty, których ciało pokrywa stosunkowo grupa pelikula uniemożliwiająca tworzenie wypustek (ruch ameboidalny)
błonka falująca - formy pasożytnicze (świdrowiec, rzęsistek) začať sa učiť		wić biegnąca wzdłuż komórki i połączona z nią błoną komórkową
ruch protistów jest często reakcją na... začať sa učiť		działanie określonego bodźca - chemotaksja, fototaksja, termotaksja pozwala im to odnaleźć optymalne warunki do życia
protisty zwierzęce należą do heterotrofów: začať sa učiť		saprobionty, pasożyty oraz groźne w swojej skali wielkości drapieżniki
wszystkie heterotroficzne protisty mogą wchłaniać z otoczenia całą powierzchnią komórki drobnocząsteczkowe związki organiczne nie wymagające trawienia, np. cukry proste začať sa učiť		pochłanianie stosunkowo dużych cząstek pokarmu lub całych organizmów przeznaczonych do trawienia wewnątrzkomórkowego to endocytoza
pinocytoza - začať sa učiť		polega na wychwytywaniu płynów wraz z rozpuszczonymi w nich związkami wielocząsteczkowymi powstaje drobny pęcherzyk pinocytarny pęcherzyk wraz z zawartością zostaje strawiony
fagozytoza - začať sa učiť		wychwytywanie i wchłanianie względnie dużych cząstek, np. mikroorganizmów powstający pęcherzyk fagocytarny jest wielokrotnie większy niż w wypadku pinocytozy strawieniu ulega tylko jego zawartość, niestarwione resztki pokarmu są usuwane na drodze egzocytozy, a błona pęcherzyka łączy się z błoną komórkową
osmoregulacja i wydalanie u protistów zwierzęcych - začať sa učiť		wodniczki tętniące - rytmicznie kurczą się usuwając nadmiar wody, wraz z wodą usuwają z komórki szkodliwe produkty przemiany materii
romnażanie u protistów zwierzęcych - začať sa učiť		bezpłciowe - pozwala na szybkie zwiększenie liczby osobników, są identyczne genetycznie płciowe - występuje rzadko i polega na połączeniu haploidalnych gamet
przemiana faz jądrowych - začať sa učiť		regularne następowanie po sobie faz haploidalnej i diploidalnej
postać troficzna - začať sa učiť		zdolna do odżywiania się, wzrostu i częstych podziałów
mejoza pregamiczna - začať sa učiť		zachodzi bezpośrednio przed procesem zapłodnienia przewagę ma wtedy faza diploidalna
mejoza postgamiczna - začať sa učiť		zachodzi bezpośrednio po procesie zapłodnienia przewagę ma wtedy faza haploidalna
procesy płciowe u protistów zwierzęcych - kaniugacja začať sa učiť		nie prowadzą do zwiększania liczby osobników, ich zadaniem jest rekombinacja materiału genetycznego
protisty roślinopodobne - začať sa učiť		przypominają budową komórki roślinne m.in. zawierają chloroplasty a wiele z nich ma również celulozową ścianę komórkową
chloroplasty protistów roślinopodobnych - začať sa učiť		są otoczone przez 3 lub 4 błony, co odróżnia je od chloroplastów roślinnych, które są otoczone przez 2 błony
endosymbioza wtórna - začať sa učiť		proces pobierania (endocytoza) jednokomórkowych roślin wyposażonych w chloroplasty otoczone dwiema błonami przez inne komórki eukariotyczne w rezultacie powstają nowe chloroplasty protistów roślinopodobnych, zwykle otoczone przez trzy lub cztery błony
wśród protistów roślinopodobnych przeważają formy: začať sa učiť		jednokomórkowe, rzadsze są formy kolonijne i wielokomórkowe
plecha - začať sa učiť		ciało form wielokomórkowych protistów roślinopodobnych niezróżnicowane na organy
rodzaje plech: začať sa učiť		tkankowe - wykazują zróżnicowanie budowy wewnętrznej, często także zewnętrznej (część liściokształtna, łodygokształtna i chwytniki) nibytkankowe - utworzone z wielokomórkowych nici, które ciasno się ze sobą splatają formując nibytkankę nitkowate - utworzone z nici zbudowanych z długich ciągów komórek
odżywianie protistów roślinopodobnych - začať sa učiť		należą głównie do autotrofów, zawierają barwne plastydy aktywne w procesie fotosyntezy związki organiczne powstałe w procesie fotosyntezy są magazynowane w ścianie komórkowej, cytozolu lub specjalnych strukturach - pirenoidach, znajdujących się w chloroplastach podstawowy materiał zapasowy to skrobia, rzadziej inne wielocukry (m.in. paramylon) i tłuszcze
miksotrofy - np. euglena zielona začať sa učiť		dzięki obecności chloroplastów przeprowadzają fotosyntezę, a w sytuacji braku światła lub niedostatecznej jego ilości stają się cudzożywne
protisty roślinopodobne rozmnażają się bezpłciowo przez: začať sa učiť		podział komórki (formy jednokomórkowe), fragmentację plechy i za pomocą rozmnóżek (formy wielokomórkowe) powszechnym sposobem rozmnażania jest też wytwarzanie zarodników zwanych sporami, z reguły są zaopatrzone w wici i są ruchliwe (zoospory), rzadziej bez wici i nieruchliwe (aplanospory). Powstają w zarodniach (sporangiach) w wyniku podziału mejotycznego
wielokomórkowe protisty roślinopodobne rozmnażają się również za pomocą gamet začať sa učiť		powstają one w organach płciowych - gametangiach (jednokomórkowe lęgnie i plemnie) w zależności od budowy morfologicznej gamet wyróżnia się: izogamię, anizogamię i oogamię
przemiana pokoleń - začať sa učiť		regularne następowanie po sobie pokolenia romnażającego się za pomocą gamet - gametofitu i pokolenia romnażającego się za pomocą zarodników - sporofitu
izogamia - začať sa učiť		proces zapłodnienia, w którym uczestniczą morfologicznie jednakowe gamety męskie i żeńskie (izogamety)
anizogamia - začať sa učiť		proces zapłodnienia, w którym uczestniczą różniące się wielkością gamety: wieksza gameta żeńska (makrogameta) i mniejsza gameta męska (mikrogameta)
oogamia - začať sa učiť		zapłodnienie, w którym uczestniczą: duża nieruchliwa gameta żeńska (komórka jajowa) i znacznie mniejsza ruchliwa gameta męska (plemnik) oogamia jest odmianą anizogamii
protisty grzybopodobne - začať sa učiť		ich plechy są często zbudowane z nitkowatych strzępek, co upodabnia je do grzybów. Głównym składnikiem ściany komórkowej jest jednak celuloza protisty grzybopodobne nie mające ściany komórkowej wykazują zdolność poruszania się ruchem pełzakowatym dzięki ich ciału - śluźnii (plazmodium) śluźnia - jest to wielojądrowa masa niemająca określonego kształtu poruszająca się ruchem pełzakowatym po podłożu takim jak drewno, liście, łodygi czy kamienie znajdujące się w wilgotnych, zacienionych miejscach
odżywianie protistów grzybopodobnych - začať sa učiť		są to oragnzimy heterotroficzne - saprobionty lub pasożyty
protisty zwierzęce - začať sa učiť		zalicza się do nich organizmy jednokomórkowe, które nie mają ściany komórkowej ani plastydów, są cudzożywne
typy protistów zwierzęcych: začať sa učiť		kinetoplastydy, parabasalia, sporowce, promienionóżki, ameby, otwornice, orzęski
protisty roślinopodobne - začať sa učiť		samożywne organizmy jedno- lub wielokomórkowe, ich komórki są zwykle otoczone ścianą komórkową i zawierają chloroplasty zbudowane z trzech lub czterech błon
typy protistów roślinopodobnych: začať sa učiť		eugleniny, tobołki, okrzemki, złotowiciowce, brunatnice
protisty grzybopodobne - začať sa učiť		organizmy odżywiające się martwą materią, zbudowane z nitkowatych strzępek lub wielojądrowych pełzaków
typy protistów grzybopodobnych: začať sa učiť		lęgniowce, śluzowce właściwe
pozytywne znaczenie protistów: začať sa učiť		podstawowi producenci materii organicznej, przeprowadzają fotosyntezę, istatna rola w obiegu pierwiastków w przyrodzie, są pokarmem zwierząt, plechy dużych protistów roślinopodobnych porastające dno zbiorników wodnych tworzą siedliska dla zwierząt, część symbiotycznych protistów zasiedla przewody pokarmowe kręgowców i bezkręgowców umożliwiając trawienie celulozy, plechy dużych morskich protistów roślinopodobnych są wykorzystywane jako cenny nawóz naturalny lub dodatek do paszy dla zwierząt domowych
nagatywne znaczenie protistów: začať sa učiť		w warunkach odpowiednio wysokiej temperatury i koncentracji składników pokarmowych obserwuje się masowy rozwój protistów planktonicznych, m.in. bruzdnic - zakwit wód, protisty będące pasożytami powodują duże straty w uprawach roślin oraz hodowli zwierząt, są również przyczyną groźnych chorób ludzi
choroby człowieka wywoływane przez protisty: začať sa učiť		malaria, rzęsistkowica, lamblioza, taksoplazmoza, czerwonka pełzakowata, śpiączka afrykańska

4. Protisty - proste organizmy eukariotyczne

Ak chcete pridať komentár, musíte byť prihlásený.

viac