otázka |
Odpoveď |
začať sa učiť
|
|
budynek, tymczasowy obiekt budowlany lub miejsce, w którym są utrzymywane zwierzęta przeznaczone do wykorzystywania lub wykorzystywane w procedurze lub których tkanki lub narządy mają zostać wykorzystane do celów określonych w art. 3
|
|
|
začať sa učiť
|
|
osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która hoduje zwierzęta w celu wykorzystania ich w procedurach lub aby wykorzystać tkanki lub narządy tych zwierząt do celów określonych w art. 3
|
|
|
začať sa učiť
|
|
osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, niebędąca hodowcą, która dostarcza zwierzęta w celu wykorzystania ich w procedurach lub aby wykorzystać tkanki lub narządy do celów określonych w art. 3
|
|
|
začať sa učiť
|
|
osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która wykorzystuje zwierzęta, ich tkanki lub narządy w procedurach. Trzeba spełnić warunki żeby zostać wpisanym do rejestru
|
|
|
začať sa učiť
|
|
każda forma wykorzystania zwierząt do celów badawczych, która może spowodować cierpienie w jakiej kolwiek formie, lub wylęg zwierzęcia nie jest procedurą uśmiercenie zwierzęcia wyłącznie po to aby wykorzystać jego narządy, lub tkanki do celów określonych w art. 3
|
|
|
začať sa učiť
|
|
program badawczy obejmujący procedurę/ry, mający określony cel naukowy lub edukacyjny
|
|
|
začať sa učiť
|
|
test wymuszonego pływania
|
|
|
začať sa učiť
|
|
żywe zwierzęta kręgowe, w tym formy larwalne zdolne do samodzielnego odżywiania się i formy embrionalne ssaków w ostatniej jednej trzeciej życia płodowego albo znajdujące się we wcześniejszym stadium rozwoju, gdy w wyniku wykonanych procedur po osiągnięciu ostatniej jednej trzeciej życia płodowego, mogą one odczuwać ból, cierpnie, dystres lub wystąpi u nich trwałe uszkodzenie organizmy lub żywe głowonogi
|
|
|
začať sa učiť
|
|
zbiór aktywów dokonywanych przez organizm rozumiany jako całość, rodzaj mierzalnej aktywności, interakcje organizmu z otoczeniem
|
|
|
začať sa učiť
|
|
każda dająca się zaobserwować reakcja zwierzęcia lub człowieka na bodźce płynące z otoczenia lub z wnętrza
|
|
|
behawior ewoluuje pierwszy začať sa učiť
|
|
dobór naturalny nagradza ważne do przetrwania cechy, ewolucja zachowań występuje przed ewolucją fizyczną
|
|
|
začať sa učiť
|
|
rozwinięty kierunek w psychologii, opiera się na przyczynowo-skutkowej obserwacji zachowania ograniczającej się do eksperymentalnej i obiektywnie mierzalnej analizy
|
|
|
začať sa učiť
|
|
charakterystyczne dla danego gatunku złożone zachowanie (np. gonienie ofiary)
|
|
|
začať sa učiť
|
|
poszczególne aktywności we wzorcu behawioralnym (np. zmiana kierunku biegu, czajenie się w krzakach)
|
|
|
začať sa učiť
|
|
wszystkie stwierdzone u danego gatunku zwierząt formy zachowania się. Naukowy zapis struktury i istotnych elementów typowej morfologii zachowania się danego gatunku. Jest of subiektywnie tworzony przez badacza
|
|
|
začať sa učiť
|
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
jak behawior wpływa na to jak zwierzęta radzą sobie w środowisku
|
|
|
začať sa učiť
|
|
wykazywanie pewnych zachowań tylko w określonych porach roku
|
|
|
zachowania stereotypowe) stereotypia) začať sa učiť
|
|
wskaźnik dyskomfortu/przeciążenia. Powtarzalne nienormalne zachowania, które wskazują na frustrację, uszkodzone funkcje nerwowe, lub na powtarzane próby radzenia sobie z tym samym problemem, często o nieokreślonej etiologii (pochodzeniu)
|
|
|
začať sa učiť
|
|
gryzonie lubią eksplorować, ale boją się oświetlonych i otwartych przestrzeni. Jeżeli zwierzę w tym teście spędza więcej czasy w środku to jest bardziej ciekawskie, jeżeli częściej jest koło ścian to jest lękliwe
|
|
|
test jasnego i ciemnego pudełka začať sa učiť
|
|
ta sama zasada co w teście otwartego pola, ale na środku jest pudełko do którego zwierzę może się schować
|
|
|
začať sa učiť
|
|
labirynt z otwartymi i zamkniętymi ramionami (część ramion ma ścianki, a część nie więc można z nich spaść). zwierzęta powinny chętniej spędzać czas w zamkniętych ramionach ze względu na naturalny strach przed przestrzenią
|
|
|
začať sa učiť
|
|
wkładamy nowy obiekt do klatki i obserwujemy zachowanie zwierząt
|
|
|
začať sa učiť
|
|
kołowrotek, siła chwytu - przydatne w badaniu parkinsona
|
|
|
test warunkowania strachu začať sa učiť
|
|
próbujemy nauczyć zwierzę bać się czegoś
|
|
|
začať sa učiť
|
|
problemy z nawiązywaniem więzi
|
|
|
testy z użyciem narkotyków začať sa učiť
|
|
czy uzależniają, jaka jest reakcja na odstawienie, co są w stanie zrobić by dostać kolejną dawkę
|
|
|
test wymuszonego pływania (porsolta) začať sa učiť
|
|
badanie depresji; zrezygnowanie jest znakiem, że coś jest nie tak
|
|
|
začať sa učiť
|
|
sprawdza się reakcje na ból przy zastosowaniu leków przeciwbólowych i testuje się ich skuteczność
|
|
|
začať sa učiť
|
|
czy zwierzę odpuści pokarm, jeżeli jest w sytuacji zagrożenia
|
|
|
začať sa učiť
|
|
testy w terenie (np. test odpuszczenia)
|
|
|
začať sa učiť
|
|
testowanie to tylko mierzenie, eksperyment to dodajemy jakiś czynnik od siebie
|
|
|
začať sa učiť
|
|
stała (powtarzalna) różnica w zachowaniu (1 cecha) między osobnikami, nie wynikająca ze zmienności środowiska ani ze stanu zwierzęcia. Powtarzalność występowania większych różnic między osobniczych niż wewnątrz osobniczych
|
|
|
začať sa učiť
|
|
zespół skorelowanych cech behawioru, często mierzonych w różnych kontekstach. Korelacja istnieje na poziomie populacji/gatunku jakieś zwierzę nie jest stale tak samo odważne, ale jest stale odważniejsze od innego. jest między gatunkowa
|
|
|
začať sa učiť
|
|
1. zastąpienie - zastąpienie testów z użyciem zwierząt innymi metodami 2. ograniczenie - ograniczenie liczby potrzebnych zwierząt 3. udoskonalenie - zastosowanie metody, która da najlepsze rezultaty i przyniesie najmniej stresu zwierzakom zasada 3R to koncepcja leżąca u podstaw humanitarnego i etycznego wykorzystania zwierząt w badaniach naukowych oraz testach biologicznych. jest o niej mowa również w dyrektywie parlamentu europejskiego
|
|
|
zasada Krogha (August Krogh) začať sa učiť
|
|
w większości przypadków istnieją takie zwierzęta, z których pomocą można najłatwiej rozwiązać dany problem
|
|
|
začať sa učiť
|
|
organy in vitro, metody badania w szkle
|
|
|
začať sa učiť
|
|
metody badania na poziomie modeli komputerowych
|
|
|
začať sa učiť
|
|
symulują funkcjonowanie określonego narządu i następnie patrzymy w jaki sposób reagują dane komórki
|
|
|
izolowane, perfundowane organy začať sa učiť
|
|
narządy tworzone we fiolkach, podłączone do aparatury
|
|
|
začať sa učiť
|
|
wielokanałowa trójwymiarowa mikro przepływowa kultura komórkowa, układ scalony, który symuluje czynności, mechanikę i reakcje fizjologiczne całego narządu lub układu narządów
|
|
|
symulacja bariery krew-mózg začať sa učiť
|
|
fizyczna i biochemiczna bariera pomiędzy naczyniami krwionośnymi a tkanką nerwową
|
|
|
začať sa učiť
|
|
współczynnik inbredu określa podobieństwo genetyczne gamet = różne grupy prowadzone są w zależności od potrzeb, jeśli chodzi o inbred jeśli chcemy identyczne to im większy współczynnik inbredu tym lepiej
|
|
|
stada niekrewniacze - outbred stock začať sa učiť
|
|
grupa zwierząt reprezentujących jeden gatunek, hodowanych z unikaniem pokrewieństwa przez co najmniej 4 pokolenia
|
|
|
začať sa učiť
|
|
przeprowadza się selekcję danego gatunku na wybraną cechę lub cechy
|
|
|
začať sa učiť
|
|
uzyskiwane ze skrzyżowania dwóch szczepów wsobnych
|
|
|
szczepy wsobne - inbred stock začať sa učiť
|
|
grupa zwierząt reprezentujących jeden gatunek, odznaczająca się różnorodnością genetyczną i homozygotycznością, uzyskana na drodze kojarzenia brat x siostra (lub z rodzicami) przed 20 pokoleń
|
|
|
začať sa učiť
|
|
1. kongeniczne - różnią się między sobą krótkim odcinkiem jednego chromosomu, 2. koizogeniczne - dwie linie szczepu wsobnego różniące się jednym zmutowanym genem, 3. - konsomiczne - dwie linie szczepu wsobnego różniące się jedną pełną parą chomosomów 4. zmodyfikowane genetycznie - wprowadzenie genu innego gatunku (rekombinacyjne), od transgenicznych różnią się tym, że wprowadza się gen innego gatunku, kiedy w transgenicznych wprowadza się gen tego samego gatunku
|
|
|
začať sa učiť
|
|
złożony zespół niedoboru immunologicznego (scid) jest chorobą dziedziczną, jej wynikiem jest całkowity brak funkcjonalnych limfocytów B i T
|
|
|
začať sa učiť
|
|
wrodzony graniczny zespół niedoborowy, myszy homozygotyczne na recesywną mutację genu nude nie posiadają limfocytów T, ponieważ mutacja ta powoduje niedorozwój grasicy (myszy atymiczne) (niektórym myszom usuwa się grasicę (tymektomia) dla dokładnie tych samych rezultatów)
|
|
|
začať sa učiť
|
|
mutacje genetyczne, zmiany pojawiające się w informacji genetycznej, niezależnie od działania środowiska zewnętrznego, np. spowodowane dryftem genetycznym
|
|
|
mutacje indukowane czynnikami začať sa učiť
|
|
mutacje: chemiczne (związki w karmie); fizyczne (temperatura, promieniowanie UV); biologiczne (wirusy, pierwotniaki)
|
|
|
začať sa učiť
|
|
monitorowanie antygenów produkowanych przez geny głównego kompleksu zgodności tkankowej MHC (czyli chyba po prostu monitorowanie, czy aby na pewno myszy są takie same genetycznie)
|
|
|
začať sa učiť
|
|
uwarunkowana genetycznie cecha fenotypowa, którą można określić za pomocą technik biochemicznych, np. izoenzymy i białka nieenzymowe kodowane przez strukturalne geny
|
|
|
začať sa učiť
|
|
zabarwione w odpowiedni sposób chromosomy wykazują specyficzny dla siebie charakterystyczny dla gatunku układ poprzecznych prążków wzdłuż ramion chromosomowych (kształt, intensywność zabarwienia i wielkość prążków w okolicy centromeru)
|
|
|
markery morfologiczne (geny umaszczenia) začať sa učiť
|
|
cechy uwarunkowane ekspresją jednego genu dotyczącego umaszczenia, charakteru okrywy włosowej, nieprawidłowości w budowie szkieletu, które w większości przypadków mogą być rozpoznane i testowane bez specjalistycznego wyposażenia
|
|
|
začať sa učiť
|
|
modyfikacja genetyczna, świadome wprowadzenie do genomu biorcy fragmentu materiału genetycznego pochodzącego od innego organizmu metodą inną niż procedura hodowlana
|
|
|
začať sa učiť
|
|
są standardowym modelem wykorzystywanym do badań funkcji genów, konstruowania modeli chorób, czy produkcji białek do celów farmaceutycznych otrzymuje się je przez iniekcję sklonowanego genu do zapłodnionej komórki jajowej, komórkę następnie przenosi się do macicy samicy
|
|
|
začať sa učiť
|
|
pozbawione są określonego genu kodującego badaną cząsteczkę, umożliwiają studiowanie chorób dziedziczonych w sposób recesywny
|
|
|
začať sa učiť
|
|
stan przeciwny chorobie, stan pełnego fizycznego, umysłowego dobrostanu, a nie tylko całkowity brak choroby, czy niepełnosprawności
|
|
|
začať sa učiť
|
|
nauka zajmująca się zagadnieniami związanymi z mikroorganizmami
|
|
|
začať sa učiť
|
|
to nie tylko czystość, to też nauka badająca wpływ środowiska na zdrowie
|
|
|
začať sa učiť
|
|
zwierzęta bez bakteryjne (germ free, GF), wolne od wszystkich wykrywalnych mikroorganizmów monobioty - celowo zasiedlone 1 rodzajem bakterii, i tak dalej
|
|
|
zwierzęta agnotobiotyczne začať sa učiť
|
|
Specific pathogen free, SPF - wolne od określonych, swoistych dla danego gatunku patogennych mikroorganizmów
|
|
|
začať sa učiť
|
|
w zależności od klasy - wolne od patogenów nie przechodzących przez łożysko zwierzęta konwencjonalne służą jako porównanie efektów eksperymentu na zwierzętach GF: CV I - hodowane w warunkach kontrolnych poddane częściowej izolacji; CV - hodowane w warunkach otwartych
|
|
|
začať sa učiť
|
|
usuwanie widocznych zanieczyszczeń i zabrudzeń materiałem biologicznym. celem mycia jest osiągnięcie czystości
|
|
|
začať sa učiť
|
|
odkażanie, które ma na celu niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników. Niszczy ona formy wegetatywne mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe, zdezynfekowany materiał nie musi być jałowy
|
|
|
začať sa učiť
|
|
wyjaławianie, polega na niszczeniu wszystkich zarówno wegetatywnych jak i przetrwalnikowych form mikroorganizmów. Prawidłowo wysterylizowany materiał jest jałowy - nie zawiera żadnych żywych drobnoustrojów zimna sterylizacja - nadtlenek wodoru, czynnikiem niszczącym jest wysoka energia cząsteczek; sterylizacja tlenkiem etylenu - sterylizacja niskotemperaturowa przebiegająca w temperaturze poniżej -60%, jest on niebezpieczny dla obsługi
|
|
|
začať sa učiť
|
|
kontrola zdrowotności zwierząt, badania co 3 miesiące zaleconymi metodami w akredytowanym laboratorium
|
|
|
monitoring zwierząt w laboratorium začať sa učiť
|
|
suma działań, których celem jest uzyskanie najszerszej wiedzy na temat aktualnego statusu mikrobiologicznego. Infekcje zwierząt mają wpływ na wyniki i stanowią zagrożenie dla personelu
|
|
|
formy zakażeń laboratoryjnych začať sa učiť
|
|
1. zakażenie trwałe - postępujące zmiany patologiczne w zaatakowanych narządach wewnętrznych, 2. Choroba jawna klinicznie (widać objawy) i jej przebieg: 1. nadostry - zwierza umiera w sekundę, 2. ostry - zwierzę mocno choruje, widać infekcję, 3. chroniczny/przewlekły - organizm jest czymś zainfekowany, długo się ciągnie
|
|
|
začať sa učiť
|
|
I - zazwyczaj nie powodują chorób u ludzi (choroby wirusowe u których zabiegi higieniczny wystarczają), II - mogą spowodować chorobę u ludzi przy ekspozycji poprzez błony śluzowe itp, konieczne jest ograniczenie personelu i specjalne procedury oraz odzież III - mogą spowodować poważną potencjalnie śmiertelną chorobę, transmisja powietrzna, IV - wysoki stopień zagrożenia śmiercią w przypadku zakażenia (Ebola i Marburg)
|
|
|
efekt plateau selekcyjnego začať sa učiť
|
|
po pewnym pokoleniu nie jesteśmy w stanie uzyskać danej cechy
|
|
|