otázka  |
Odpoveď |
|
začať sa učiť
|
|
Łzy są słone, gdyż są wodnym roztworem przede wszystkim chlorku sodu NaCl. Ponadto zawierają m.in. kationy potasu, kationy wapnia, kationy amonu, aniony wodorowęglanowe.
|
|
|
Jaka jest najbardziej znana sól? začať sa učiť
|
|
To chlorek sodu NaCl, potocznie nazywany solą kuchenną. W przyrodzie występuje jako minerał. Kąpiele w wodzie o dużym stężeniu soli mają działanie lecznicze. Morze Martwe, które jest znane w świecie z największego zasolenia wody, przyciąga wielu kuracjuszy.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
To minerał będący węglanem wapnia CaCO3. Tworzy wszystkie skały wapienne.
|
|
|
Jaka sól jest składnikiem skał gipsowych? začať sa učiť
|
|
Siarczan (VI) wapnia CaSO4.
|
|
|
Jakie dwa minerały zawierające siarczan (VI) wapnia CaSO4 występują w przyrodzie? začať sa učiť
|
|
1) Anhydryt. 2) Gips krystaliczny.
|
|
|
Czym charakteryzuje się anhydryt? začať sa učiť
|
|
Anhydryt CaSO4 to minerał, który łatwo wchłania wodę. Dzięki temu jego objętość może się zwiększyć aż o 60%.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Halit NaCl to minerał tworzący złoża potocznie nazywane solą kamienną.
|
|
|
Węglan wapnia CaCO3 jest podstawowym składnikiem jakich skał wapiennych? začať sa učiť
|
|
1) Wapieni. 2) Kredy. 3) Marmuru.
|
|
|
Węglan wapnia CaCO3 jest podstawowym składnikiem jakich minerałów? začať sa učiť
|
|
1) Kalcytu. 2) Aragonitu.
|
|
|
Czym charakteryzują się wapień i kreda? začať sa učiť
|
|
To skały osadowe, które powstały na dnie mórz i oceanów. To z nich zbudowana jest np. Wyżyna Krakowsko-Częstochowska. Występują także miejscowo w Tatrach, Pieninach, Górach Świętokrzyskich, na Wyżynie Lubelskiej oraz w okolicach Chełma i Zamościa.
|
|
|
Z jakiej soli zbudowane są kości i zęby kręgowców? začať sa učiť
|
|
|
|
|
Czym się charakteryzuje fosforan (V) wapnia Ca3(PO4)2? začať sa učiť
|
|
Fosforan (V) wapnia Ca3(PO4)2 w środowisku przyrodniczym występuje jako skała. Nie jest substancją czystą, lecz zawiera w swej strukturze inne substancje, takie jak piasek czy wapień.
|
|
|
Czym charakteryzuje się gips, czyli siarczan (VI) wapnia-woda (1/2)? začať sa učiť
|
|
Siarczan (VI) wapnia-woda (1/2) CaSO4 * 2H2O jest przykładem soli uwodnionych – hydratów. Taki zapis oznacza, że w sieć krystaliczną siarczanu (VI) wapnia jest wbudowana woda. Usuwa się ją podczas prażenia czy ogrzewania hydratów w wysokiej temperaturze. Prażony gips stosuje się w bandażach gipsowych.
|
|
|
Czy skały wapienne, zawierające węglan wapnia CaCO3 są odporne na działanie czynników atmosferycznych? začať sa učiť
|
|
Nie. Jeśli długo działają na nie tlenek węgla (IV) i woda, to powstaje wodorowęglan wapnia Ca(HCO3)2. Jest to sól, która – w przeciwieństwie do węglanu wapnia – rozpuszcza się w wodzie. Wodorowęglan wapnia powoli ulega rozkładowi. Wówczas wytrąca się nierozpuszczalny w wodzie CaCO3. W ten sposób w jaskiniach powstają nacieki z węglanu wapnia–stalagmity na dnie jaskini oraz stalaktyty, które zwisają ze stropu. Taki sam osad(kamień kotłowy) powstaje podczas gotowania wody w czajniku.
|
|
|
Jakie sole tworzą z lodem mieszaninę oziębiającą? začať sa učiť
|
|
Chlorek sodu NaCl i chlorek wapnia CaCl2.
|
|
|
Czym są mieszaniny oziębiające? začať sa učiť
|
|
Mieszaniny oziębiające są to mieszaniny substancji, które samorzutnie utrzymują niską temperaturę. Tworząc roztwór, pochłaniają ciepło z otoczenia. W wyniku tego otoczenie się oziębia. Zachodzi wówczas zjawisko endotermiczne.
|
|
|
Czym jest solanka i do czego jest wykorzystywana? začať sa učiť
|
|
Solanka to wodny roztwór soli. Jest wykorzystywana do celów leczniczych. Działa korzystnie m.in. na układ nerwowy i oddechowy oraz większa odporność organizmu.
|
|
|
Gdzie wykorzystuje się roztwór wodny chlorku sodu NaCl? začať sa učiť
|
|
Roztwór wodny NaCl o stężeniu 0,9% to najprostszy roztwór fizjologiczny, wykorzystywany m.in. w medycynie i farmacji.
|
|
|
Gdzie wykorzystywane są chlorki: sodu NaCl, wapnia CaCl2 i potasu KCl? začať sa učiť
|
|
Roztwory wodne tych chlorków mają niższą temperaturę krzepnięcia niż czysta woda, dlatego stosuje się je do posypywania oblodzonych dróg jako mieszaniny oziębiające; lód topi się wówczas w temperaturze niższej od 0°C.
|
|
|
Gdzie był wykorzystywany jest chlorek srebra (I) AgCl? začať sa učiť
|
|
AgCl jest białą substancją stałą, nie rozpuszcza się w wodzie; pod wpływem światła ciemnieje – ulega rozkładowi. Jest to przykład reakcji fotochemicznej, a chlorek srebra (I) jest tzw. substancją światłoczułą. Właściwości te wykorzystywano w procesach fotograficznych.
|
|
|
Do czego wykorzystuje się chlorek sodu NaCl w hodowli zwierząt? začať sa učiť
|
|
NaCl jest głównym składnikiem lizawek solnych, które wykorzystuje się do uzupełniania niedoboru jonów, m.in. sodu Na+ i chloru Cl-.
|
|
|
Do czego wykorzystuje się fosforan (V) sodu Na3PO4? začať sa učiť
|
|
Stosuje się go do produkcji środków zmiękczających wodę (proszki do prania).
|
|
|
Do czego wykorzystuje się fosforan (V) wapnia Ca3(PO4)2? začať sa učiť
|
|
1) Jest on wykorzystywany do otrzymywania fosforu i do produkcji nawozów fosforowych, np. superfosfatu, który wspomaga zawiązywanie się kwiatów i owoców. 2) Dodaje się go do makaronów, aby skrócić czas ich gotowania.
|
|
|
Do czego wykorzystuje się siarczan (VI) wapnia CaSO4? začať sa učiť
|
|
1) Do gipsowania ścian. 2) Zaprawę gipsową przygotowaną z wykorzystaniem CaSO4 stosuje się do sporządzania bandaży chirurgicznych przeznaczonych do usztywniania złamanych kości.
|
|
|
Do czego wykorzystuje się siarczan (VI) magnezu MgSO4? začať sa učiť
|
|
Jest składnikiem soli kąpielowych i preparatów po opalaniu - łagodzi skutki oparzeń słonecznych.
|
|
|
Do czego wykorzystuje się azotan (V) sodu NaNO3? začať sa učiť
|
|
Stosuje się go jako nawóz sztuczny przy uprawie m.in. kukurydzy i ziemniaków.
|
|
|
Do czego wykorzystuje się azotan (V) srebra (I) AgNO3? začať sa učiť
|
|
1) Jest wykorzystywany do wyrobu luster i farb. 2) Ze względu na właściwości utleniające i bakteriobójcze stosuje się go w medycynie jako środek odkażający (np. w kroplach do oczu) i przy poparzeniach. 3) Stosuje się go w kryminalistyce do ujawniania śladów linii papilarnych.
|
|
|
Do czego stosuje się azotan (V) potasu KNO3? začať sa učiť
|
|
Stosuje się go jako środek konserwujący produkty żywnościowe.
|
|
|
Do czego wykorzystuje się węglany? začať sa učiť
|
|
Węglany stosuje się jako nawozy, ponieważ zobojętniają kwasy znajdujące się w glebie (podwyższają wartość pH gleby). Są składnikiem leków na dolegliwości przewodu pokarmowego (nadkwasotę, niestrawność i zgagę).
|
|
|
Do czego wykorzystuje się węglan wapnia CaCO3? začať sa učiť
|
|
Jest składnikiem pudórw, zasypek dla dzieci i past do zębów; wykorzystuje się go też w produkcji papieru i betonu, kredy szkolnej, farb.
|
|
|
Do czego wykorzystuje się węglan sodu Na2CO3? začať sa učiť
|
|
1) Stosowany jest do produkcji szkła oraz papieru. 2) Stosuje się do produkcji kosmetyków, np. mleczka do demakijażu, mydeł i środków piorących oraz do zmiękczania wody.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
To substancje dodawane do żywności, które wydłużają okres jej przechowywania, zapobiegają psuciu się, poprawiają smak i kolor. W tym celu stosuje się sole – fosforany, np. bezwodny wodorofosforan (V) sodu Na2HPO4. Tę sól dodaje się również do płatków zbożowych i makaronów, aby skrócić czas ich gotowania.
|
|
|
Jakie sole wykorzystywane są do pieczenia ciast? začať sa učiť
|
|
1) Wodorowęglan amonu NH4HCO3. 2) Węglan amonu (NH4)2CO3 (w postaci proszku do pieczenia). 3) Wodorowęglan sodu NaHCO3, tzw. soda oczyszczona.
|
|
|
