Pojęcia z gotyku i budowle

Kolegiata św. Krzyża i Bartłomieja na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu

plan niemalże centralny, powstała z fundacji Henryka Probusa jako wotum po długotrwałym sporze polityczno-kościelnym z biskupem wrocławskim Tomaszem II. Zakończony w 1287

Katedra św, Jana Chrzciciela

Początkowo romański, potem prezbiterium zostało przebudowane i dobudowane na styl wczesno gotycki. Obecna, czwarta katedra= XIII-XIV w. - uzupełnienie barokowe. Pierwsza w pełni gotycka katedra na ziemiach Polskich.

Kościół św. Jerzego w Ziębicach

Powstał jako budowla wczesno gotycka(1265 - 1275), zbudowany w miejscu starszej świątyni romańskiej - planowano ją jako bazylike, a potem jednak zbudowano jako układ halowy.

Kaplica św. Jadwigi w Trzebnicy

Dobudowana do klasztoru cysterek w 1269 r. Powstała na planie wydłużonego prostokąta, ściany mają przypory i cokół z profilowanym gzymsem. Wysokie, wąskie okna, cienki przesła, sklepienie krzyżowo-żebrowe

Katedra na Wawelu w Krakowie

w 100% z kamienia, nigdy cała gotycka Po 1320 r. wzniesiono dolne partie ścian w prezbiterium i niektóre kaplice. Potem- trójnawowa i trójprzęsłowa bazylika z transeptem, prezbiterium, ambitem i wieńcem kaplic wokół korpusu.

Kościół Mariacki w Krakowie

inwestycja Mikołaja Wierzynka, z cegły i kamienia, świątynia mieszczańska

Kościół Rzymskokatolicki pw. NMP na Piasku we Wrocławiu

zwarta masywna bryła- forma gotyku redukcyjnego, wątek gotycki, piaskowca przy detalach Trójnawowa hala. Nawa główna - s. gwiaździste, pomiędzy wieżami - s. krzyżowo-żebrowe, nawy boczne-s. trójpodporowe o dziewięciu polach

Kościół św. Apostołów Piotra i Pawła w Strzegomiu

Oszkarpowana trójnawowego bazyliką, wzniesioną z kamienia na rzucie krzyża łacińskiego z transeptem i wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Elewacje- piaskowy detal architektoniczny i rzeźbiarski

Kościół w Gnieźnie

przekształcony z romańskiego kościoła, na XV - wieczny gotycki kościół

Bazylika archikatedralna świętych Apostołów Piotra i Pawła w Poznaniu

katedra przedromańska. Potem między 1243-1262 wzniesione wczesnogotyckie prezbiterium, na miejscu starego romańskiego chóru, trójnawowa bazylika o wątku gotyckim z amibtem i nawami bocznymi, do których przystawiano 12 kaplic.

Kościół NMP w Toruniu

Reprezentacyjny gmach z XIV w. Przebudowany na kościół halowy bezwieżowy, złożone sklepienie. wiele cech architektonicznych i koncepcja bryły i wnętrza-nowatorskie wzory dla budowy innych świątyń.

Kościół Mariacki w Gdańsku

w 1343-1370 był trójnawową i dziewięcioprzęsłową bazyliką, z wysoką nawą główną, nie miał wyróznionego zewnętrznie prezbiterium i transeptu co było rzadkością

Co najbardziej oddziaływało na architekturę Warmii i Mazur?

zakony rycerskie (Rycerze Świątyni), Szpital Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie (Krzyżacy)

Opactwo cystersów w Peplinie

trójanowa bazylika na planie krzyża łacińskiego. z pięcioprzęsłowym korpusem nawowym, dwuprzęsłowym transeptem o układzie halowym z dwoma nawami i czteroprzęsłowym, zamkniętym prostokątnie prezbiterium z nawami bocznymi.

Kościół św. Jakuba w Toruniu

bazylika z fasadą, ze zdwojonymi wieżyczkami, tynk i cegła. Różni się systemem konstrukcyjnym, cieżar sklepień nawy głównej za pomocą łuków podporowych na nawy boczne

Katedra we Fromborku

horyzontalna i kierunkowa, sklepienia gwiaździste i dekoracje ceglane na wysokim poziomie

Bazylika św. Jana Chrzcicela w Ornecie

układ bazylikowy z fasadą bezwieżyczkową, występowanie fryzu figuralnego.

Kolegiata Najświętszej Maryi Panny Królowej Świata w Stargradzie

układ bazylikowy, zbudowany tylko z cegły, użycie kolorów i ceramiki, sklepienie uskokowe

Kościół św. Jakuba w Nysie

kościół halowy z cegły oraz kamienia, gęste przesła oraz klasyczne sklepienia krzyżowo-żebrowe. dzwonnica obok kościoła

Kościół pod wezwaniem Świętego Apostoła Andrzeja w Gosławicach

kościół na planie krzyża greckiego, całe sklepienie wsparte na jednym filarze, w większości z cegły, na rzucie ośmioboku z czterema aneksami tworzącymi kształt krzyża.

Wiodące elementy w sztuce IX w.?

styl miękki, odrębne języki plastyczne, kultura skupia się na dworze królewskim

Co cechuje kulturę dworską?

Delikatność, liryczność, wyrafinowanie oraz pewien indywidualizm dzieła.

Inne nazwy gotyku międzynarodowego

styl miękki, styl dworski, styl piękny

Styl piękny

bardziej płynny, więcej dzieł z materiału

powraca "uczłowiecza" postać ludzka w rzeźbie

fizyczne właściwości ciała jak i psychiczne przeżycia człowieka

Styl pięknny (1400-1450)

styl międzynarodowy, na początku styl dworski, wytworność form, delikatność bogactwo wątków świeckich. Z czasem przejęty przez mieszczaństwo, które wykorzystywało go w wyobrażeniach religijnych.

Ołtarz szafiasty, szafowy lub retabulum szafiaste

ołtarz charakterystyczny dla dojrzałego gotyku, początkowo w formie tryptyku, potem bardziej rozbudowany - pentaptyk.

Tron łaski

Trójca świea pod postacią tronu łaski (Bóg podtrzymuje syna na krzyżu lub ciało syna zdjęte z krzyża.

Pieta

przedstawienie Maryi z synem