paremie prawoznawstwo

 0    146 informačný list    pawkozinilowca
vytlačiť hrať Skontrolujte sa
 
otázka Odpoveď
Omnis definitio in iure civili periculosa est; parum est enim, ut non subverti posset
začať sa učiť
W prawie cywilnym wszelka definicja jest niebezpieczna, ponieważ rzadko się zdarza, by nie można było jej podważyć
Ius est ars boni et aequi
začať sa učiť
Prawo jest sztuką dobra i słuszności
Nulla est iurisprudentia sine latina sapientia
začať sa učiť
żadna jest jurysprudencja bez łaciny
Hominum causa omne ius constitutum sit
začať sa učiť
Wszelkie prawo winno być stanowione ze względu na człowieka
Iuris praecepta sunt haec: honeste vivere, alterum non ledere, suum cuique tribuere
začať sa učiť
Nakazy prawa są następujące: uczciwie żyć, nie szkodzić drugiemu, oddawać każdemu to, co mu się należy
Aequitas
začať sa učiť
słuszność, czyli to co uczciwe i zgodne z sumieniem
Fiat iustitia, pereat mundus
začať sa učiť
Niech stanie się sprawiedliwość, choćby świat miał runąć
Bis de eadem re agere non licet (lub ne bis in idem)
začať sa učiť
nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawie
Acta publica probant se ipsa
začať sa učiť
dokumenty urzędowe świadczą same za siebie
Actor sequitur forum rei
začať sa učiť
powód idzie za pozwanym
Semel heres semper heres
začať sa učiť
kto zostaje dziedzicem, pozostaje nim zawsze
Indigno aufertur hereditas
začať sa učiť
niegodnemu odbiera się spadek
Mater semper certa est: pater est, quem nuptiae demonstrant
začať sa učiť
matka jest zawsze pewna, ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Adoptio naturam imitatur
začať sa učiť
przysposobienie naśladuje naturę
Affines sunt viri et uxoris cognati
začať sa učiť
powinowatymi są krewni męża i żony
Res nullius cedit primo occupanti
začať sa učiť
rzecz niczyja przypada temu, kto pierwszy ją zawłaszczył
Prior tempore potior iure
začať sa učiť
kto lepszy, co do czasu, ten lepszy co do prawa
Superficies solo cedit
začať sa učiť
to, co znajduje się na gruncie, przypada gruntowi
Res perit suo domino
začať sa učiť
rzecz przypada swojemu właścicielowi
Expedit enim rei publicae, ne quis re sua male utatur
začať sa učiť
w interesie państwa leży, aby nikt nie używał źle swojej rzeczy.
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
začať sa učiť
nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa, niż sam ma
Obligatio impossibilium nulla est
začať sa učiť
zobowiązanie do świadczenia niemożliwego nie istnieje
Et non facere facere est
začať sa učiť
powstrzymanie się od działania, jest działaniem
Si unus solvat, omnes liberanatur
začať sa učiť
jeżeli jeden spełni świadczenie wszyscy są uwolnieni
Rebus sic stantibus omnis promissio intellegitur
začať sa učiť
Każde zobowiązanie rozumiane jest jako obowiązujące tylko w takim stanie rzeczy, jaki istniał w momencie jego zawarcia
Dies interpellat pro homine
začať sa učiť
termin wzywa za człowieka
Sine pretio nulla vendito
začať sa učiť
Nie ma sprzedaży bez ceny
Male enim nostro iure uti non debemus
začať sa učiť
nie powinniśmy bowiem źle korzystać z naszego prawa.
Ab initio nullum semper nullum
začať sa učiť
to, co jest od początku nieważne, zawsze jest nieważne.
Rei turpis nullum mandatum est
začať sa učiť
nieważne jest zlecenie niemoralnego zachowania
Nemo de domo sua extrahi debet
začať sa učiť
nikogo z własnego domu nie można zabierać siłą
Casus est maior vis cui humana infirmitas resistere non potest
začať sa učiť
siłą wyższą jest zdarzenie, któremu słabość ludzka nie może się oprzeć
Ius naturale est, quod natura omnia animalia docuit: nam ius istud non humani generis proprium, sed omnium animalium
začať sa učiť
Prawem naturalnym jest to prawo, którego sama natura nauczyła wszystkie stworzenia: prawo bowiem jest właściwe nie tylko rodzajowi ludzkiemu, lecz wszystkim stworzeniom
Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma divider possumus
začať sa učiť
Dobre prawo od złego możemy odróżnić miarą prawa natury
Iura non in singulas personas, sed generaliter constituuntur
začať sa učiť
Prawa są stanowione nie ze względu na konkretne osoby, lecz dla wszystkich.
Lex non obligat nisi promulgata
začať sa učiť
Ustawa nie obowiązuje, jeśli nie jest ogłoszona.
Lex retro non agit
začať sa učiť
Ustawa nie działa wstecz.
Simplicitas legibus amica
začať sa učiť
Prostota przyjaciółką ustaw.
Legem brevem esse oportet
začať sa učiť
Ustawa powinna być zwięzła.
In legibus magis simplicitas quam difficultas placet
začať sa učiť
W ustawach lepsza jest prostota niż zawiłość.
Misera est vita, ubi ius est vagum aut incertum
začať sa učiť
Marne jest życie tam, gdzie prawo jest chwiejne albo niepewne.
Magistratum lege esse loquentem, legem autem mutuum magistratum
začať sa učiť
Urzędnik jest mówiącym prawem, prawo zaś niemym urzędnikiem.
Quid est enim civitas nisi iuris societas civium?
začať sa učiť
Czymże jest bowiem państwo, jeśli nie opartym na przepisach prawa związkiem obywateli?
Amemus patriam, pareamus legibus
začať sa učiť
Kochajmy Ojczyznę, przestrzegajmy obowiązujących w niej praw.
Auctoritas, non veritas facit legem
začať sa učiť
Nie prawda, lecz władza państwowa stanowi prawo.
Placuit in omnibus rebus praecipuam esse iustitiae aequitatisque quam stricti iuris rationem
začať sa učiť
We wszystkich sprawach zasada sprawiedliwości i słuszności powinna mieć pierwszeństwo nad zasadą ścisłego prawa.
A verbis legis non est recedendum
začať sa učiť
Należy trzymać się słów ustawy.
Cuius est condere, eius est abrogare
začať sa učiť
Kto może stanowić prawo, ten może je uchylić.
Iudex est lex loquens / Iudicis est ius dicere, non dare
začať sa učiť
Sędzia jest mówiącą ustawą / Rzeczą sędziego jest orzekać, nie stanowić prawo.
Ex iniuria ius non oritur
začať sa učiť
Z bezprawia nie powstaje prawo
Nemo ex suo delicto meliorem suam condicionem facere potest
začať sa učiť
Nikt nie może polepszyć swojej sytuacji w następstwie własnego czynu bezprawnego
Non ex regula ius sumatur, sed ex iure qoud est regula fiat
začať sa učiť
Reguły (zasady) nie tworzą prawa lecz się z niego wywodzą.
Applicatio est vita regulae
začať sa učiť
Stosowanie prawa jest życiem normy prawnej
Iustitia non debet claudicare
začať sa učiť
Sprawiedliwość nie powinna kuleć.
Roma locuta causa finita
začať sa učiť
Rzym przemówił/orzekł, sprawa skończona
Iustitia vestras iudicabo
začať sa učiť
Osądzę waszą sprawiedliwość
Nemo est iudex in propria causa
začať sa učiť
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie
Audiatur et altera pars
začať sa učiť
Niech będzie wysłuchana i druga strona
Prius quam exaudias, ne iudices
začať sa učiť
Zanim nie wysłuchasz, nie sądź
Erubescens, cum sine lege loquimur
začať sa učiť
Rumienimy się, gdy mówimy bez ustawy
Facta probantur, iura novit curia
začať sa učiť
Fakty wymagają udowodnienia, prawo zna sąd.
Bonus iudex damnat improbanda, non odit
začať sa učiť
Dobry sędzia karze występki, jednak bez nienawiści.
Boni iudicis est lites dirimere
začať sa učiť
Dobrego sędziego cechuje umiejętność łagodzenia sporów.
Qoud legibus omnissum est, non omnittetur religione iudicantis
začať sa učiť
Co zostało pominięte, niech nie umknie skrupulatnemu sędziemu.
Sapientis iudicis est semper cogitare, quid lex cogat
začať sa učiť
Mądry sędzia powinien zawsze rozważać to, co nakazuje prawo.
Iudex non facile recedere debet
začať sa učiť
Sędzia nie powinien łatwo ustępować.
Se damnat iudex, innocentem qui opprimit
začať sa učiť
Samego siebie skazuje sędzia, który uciska niewinnego.
Nulla poena sine culpa
začať sa učiť
Nie ma kary bez winy
Nullum crimen sine lege
začať sa učiť
Nie ma przestępstwa bez ustawy
Nullum crimen sine poena
začať sa učiť
Nie ma przestępstwa bez kary
Nullum crimen sine periculo sociali
začať sa učiť
Nie ma przestępstwa bez społecznego niebezpieczeństwa czynu
Debet quis iuri subiacere, ubi deliquit
začať sa učiť
Podlega się prawu miejsca dokonania przestępstwa
Graviore culpa gravior poena
začať sa učiť
Im większa wina, tym większa kara
Geminat peccatum, quem delicti non pudet
začať sa učiť
Kto nie wstydzi się swojego czynu, podwaja swoją winę
Affectus punitur, etsi non sequatur effectus
začať sa učiť
Zamiar jest karalny nawet wtedy, gdy zamierzony skutek nie nastąpił
Minor in delictis maior habetur
začať sa učiť
W przypadku przestępstw nieletni traktowany jest jak dorosły
Ultimum supplicium esse mortem solam interpretamur
začať sa učiť
Jako najwyższą karę rozumiemy jedynie karę śmierci
Semel comissa poena non evanescit
začať sa učiť
Raz wymierzona kara nie popada w zapomnienie
Poena maior absorbet minorem
začať sa učiť
Kara cięższa pochłania lżejszą
Multiplicata transgressione crescat poenae inflictio
začať sa učiť
Przy powtórnym złamaniu prawa prawa niech wzrasta wymiar kary
Ex singulis causis singulae poenae irrogantur
začať sa učiť
W poszczególnych przypadkach nakłada się poszczególne kary - zasada indywidualizacji kary
Facientes et consentientes pari poena plectuntu
začať sa učiť
Na sprawców i wspólników nakłada się równą karę
Expedit rei publicae, ut finis sit litium
začať sa učiť
Dla państwa korzystne jest, aby procesy nie trwały zbyt długo
Crimina morte extinguuntur
začať sa učiť
Przestępstwa wygasają wskutek śmierci sprawcy
Ius et furi dicitur
začať sa učiť
Nawet złodziejowi należy się sprawiedliwość przed sądem
Nemo iudex in causa sua
začať sa učiť
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie
Nullus describatur reus, priusquam convincatur
začať sa učiť
Nikogo nie wolno uznać za winnego przed skazaniem
Neminem captivabimus nisi iure victum
začať sa učiť
Nikogo nie będziemy więzili, chyba że skazanego prawomocnym wyrokiem
Absentem in crminibus damnari non oportet
začať sa učiť
Nieobecnego nie należy skazywać za przestępstwo
Tantum devolutum, quantum appellatum
začať sa učiť
Sprawa w takim zakresie przechodzi do sądu wyższej instancji, na ile zostało to określone w apelacji
Reformatio in peius iudici appellatio non licet
začať sa učiť
Sądowi apelacyjnemu nie wolno zmieniać wyroku nie niekorzyść zasądzonego/skazanego
Accusare nemo se debet (nisi coram deo)
začať sa učiť
Nikt nie musi oskarżać samego siebie (chyba że przed Bogiem).
Facultas probandi non est augustanda
začať sa učiť
Możliwość dowodzenia nie może być ograniczana
In criminalibus probationes debent esse luce clariores
začať sa učiť
W sprawach karnych dowody muszą być jaśniejsze niż światło
Qod non est in actis, non est in mundo
začať sa učiť
Czego nie ma w aktach, nie ma na świecie
In dubiis benigniora / clementia
začať sa učiť
W razie wątpliwości łaskawiej/łagodniej
In dubiis minus
začať sa učiť
W razie wątpliwości zasądzić mniej
In dubio pro reo iudicandum est
začať sa učiť
W razie wątpliwości na korzyść oskarżonego
In dubio pro libertate
začať sa učiť
W razie wątpliwości na korzyść wolności
Animus malus
začať sa učiť
Zły zamiar
Causa criminalis
začať sa učiť
Sprawa karna
Corpus delicti
začať sa učiť
Przedmiot będący dowodem popełnienia przestępstwa
Delicto flagranti / in flagranti
začať sa učiť
Na gorącym uczynku
Habeas corpus
začať sa učiť
Zespół norm gwarantujących wolność i nietykalność osobistą
Morbus mentalis
začať sa učiť
Choroba psychiczna
Poena capitis / ultimum supplicium
začať sa učiť
Kara śmierci
Poena talionis
začať sa učiť
Kara odwetu
Vis compulsiva
začať sa učiť
Przymus psychiczny
Corruptissima / perditissima re publica plurimae leges
začať sa učiť
Im większe zepsucie w państwie, tym liczniejsze ustawy
Leges ab omnibus intellegi debent
začať sa učiť
Ustawy powinny być zrozumiałe dla wszystkich
De minimis non curat lex
začať sa učiť
Ustawa nie troszczy się o drobiazgi
Verba cum effectu acipienda
začať sa učiť
Słowa należy zgodnie z ich znaczeniem
Ubi eadem legis ratio, ibi eadem legis dispositio
začať sa učiť
W takich samych okolicznościach należy stosować takie same rozwiązania prawne
Clara non sunt interpretanda
začať sa učiť
Nie dokonuje się wykładni tego, co jasne
Interpretatio cessat in claris
začať sa učiť
Interpretacja (wykładnia) kończy się, gdy wszystko jest jasne
Eius est interpretari leges, cuius est condere
začať sa učiť
Do interpretacji prawa upoważniony jest ten, kto je stanowi
Apices iuris non sunt iura
začať sa učiť
Sztuczki prawne nie stanowią prawa
Contra legem facit, qui id facit qoud lex prohibet, in fraudem vero, qui salvis verbis legis sententiam eius circumvenit
začať sa učiť
Wbrew ustawie postępuje ten, kto czyni to, czego ustawa zabrania; z ominięciem ustawy działa zaś ten, kto nie naruszając jej słów, obchodzi jej treść
Secundum legem
začať sa učiť
zgodnie z prawem
Contra legem
začať sa učiť
Wbrew prawu
Praeter legem
začať sa učiť
Obok prawa (ominięcie).
Lege non distinguente nec nostrum est distinguere
začať sa učiť
Tam, gdzie ustawa nie rozróżnia, nie naszą rzeczą jest wprowadzać rozróżnienie
Exceptio est strictissimae interpretationis
začať sa učiť
Wyjątek powinien być interpretowany ściśle
Expressio specialis omnem impedit extensionem
začať sa učiť
Dokładne wyrażenie wyklucza wykładnię rozszerzającą
Exclusa censentur omnia, quae lex enumerando non inclusit
začať sa učiť
Należy uznać za wyłączone wszystko to, czego ustawa, wyliczając, nie włączyła
Interpretatio declarativa (Extensiva et Restrictiva)
začať sa učiť
Wykładnia literalna (Rozszerzająca i Zawężająca)
Argumentum a rubrica
začať sa učiť
Argument z systematyki ustawy
Incivile est nisi tota lege respecta una aliqua particula eius proposita iudicare vel respondere
začať sa učiť
Nieprawidłowe jest wydawanie wyroku lub opinii prawnej bez uwzględniania całości ustawy, na podstawie jednego fragmentu
Benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
začať sa učiť
Ustawy są właściwie interpretowane, gdy zachowuje się ich ducha
Sensum, non verba spectamus
začať sa učiť
Patrzymy na sens, nie na słowa
Ratio legis
začať sa učiť
Cel, sens ustawy, “przyczyna wydania”.
Lex superior derogat legi lnferiori
začať sa učiť
Reguła hierarchiczna
Lex specialis derogat legi generali
začať sa učiť
Reguła merytoryczna
Lex posteriori derogat legi priori
začať sa učiť
Reguła chronologiczna
Summum ius summa iniuria
začať sa učiť
Najwyższe prawo [bywa] najwyższym bezprawiem
Abrogata lege abrogante non reviviscit lex abrogata
začať sa učiť
Uchylenie ustawy uchylającej ustawę nie przywraca obowiązywania uchylonej ustawy
Omnia sunt interpretanda
začať sa učiť
Wszystko podlega interpretacji
Lex iniusta non est lex
začať sa učiť
Ustawa (prawo) niesprawiedliwe nie jest ustawą (prawem).
Non omne quod licet honestum est
začať sa učiť
Nie wszystko, co dozwolone, jest uczciwe
Pacta sunt servanda
začať sa učiť
Umów należy dotrzymywać
Silent leges inter arma
začať sa učiť
Pośród oręża (w czasie wojny) milczą ustawy.
Ubi societas, ibi civitas ibi ius
začať sa učiť
Gdzie społeczeństwo, tam też państwo, tam też prawo
Salus populi suprema lex esto
začať sa učiť
Dobro ludu najwyższym prawem
Onus probandi
začať sa učiť
Ciężar dowodu
Legum servi sumus ut liberi esse possimus
začať sa učiť
Wszyscy jesteśmy niewolnikami praw (abyśmy mogli być wolni)
Cessante ratione legis, cessat lex ipsa
začať sa učiť
Gdy ustaje przyczyna, dla której wydano ustawę, traci moc sama ustawa

Ak chcete pridať komentár, musíte byť prihlásený.