otázka  |
Odpoveď |
W jaki sposób możemy podzielić związki chemiczne? začať sa učiť
|
|
1) Związki nieorganiczne. 2) Związki organiczne.
|
|
|
W jaki sposób dzielimy związki organiczne? začať sa učiť
|
|
1) Węglowodory. 2) Pochodne węglowodorów.
|
|
|
Czym są związki organiczne? začať sa učiť
|
|
Związki organiczne to związki chemiczne zbudowane z węgla i wodoru. Niektóre związki organiczne oprócz węgla i wodoru mogą zawierać też inne pierwiastki chemiczne, np.: tlen, azot, siarkę i fosfor. Wiele związków organicznych stanowi budulec organizmów.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Węglowodory to związki organiczne, których cząsteczki są zbudowane wyłącznie z atomów węgla i wodoru. Węgiel w związkach organicznych jest zawsze czterowartościowy.
|
|
|
Dlaczego węglowodorów jest bardzo dużo? začať sa učiť
|
|
Węglowodorów jest bardzo dużo, ponieważ atomy węgla łączą się ze sobą bezpośrednio, tworząc łańcuchy proste, rozgałęzione lub pierścienie.
|
|
|
Jakie są naturalne źródła węglowodorów? začať sa učiť
|
|
Naturalnymi źródłami węglowodorów są surowce energetyczne, przede wszystkim: gaz ziemny, ropa naftowa i węgle kopalne.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Gaz ziemny to mieszanina gazowych węglowodorów o niewielkiej liczbie atomów węgla w cząsteczce. Towarzyszy zwykle złożom ropy naftowej, ale może również występować jako złoże niezależne. Wypełnia on drobne szczeliny materiałów porowatych (np. piaski, wapienie).
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Ropa naftowa jest ciekłą mieszaniną jednorodną głównie węglowodorów w stanie gazowym, ciekłym lub stałym, wzajemnie w sobie rozpuszczonych. Ropę naftową wydobywa się z pokładów znajdujących się pod powierzchnią lądu lub dna morskiego.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Źródłem węglowodorów są też węgle kopalne. Wyróżnia się antracyt, węgiel kamienny, węgiel brunatny i torf. Węgle kopalne są wydobywane różnymi metodami w zależności od ich rodzaju.
|
|
|
Na czym polega obieg węgla w przyrodzie? začať sa učiť
|
|
1) Obieg węgla jest to ciągły cykl przemian węgla oraz jego związków organicznych i nieorganicznych występujących w atmosferze, wodzie i skorupie ziemskiej. 2) Węgiel jest też podstawowym składnikiem związków chemicznych występujących w organizmach. 3) Rośliny pochłaniają tlenek węgla (IV) w procesie fotosyntezy. 4) Węgiel powstaje na skutek rozkładu obumarłych szczątków zwierząt oraz procesów fermentacji i butwienia. W ich wyniku węgiel trafia do gleby. Bierze udział w powstawaniu skał i minerałów.
|
|
|
Jaki proces wykorzystuje się do rozdzielania ropy naftowej na składniki? začať sa učiť
|
|
Proces destylacji, ponieważ ropa naftowa jest mieszaniną węglowodorów o różnych temperaturach wrzenia. Produktami destylacji ropy naftowej są mieszaniny składników o podobnych temperaturach wrzenia.
|
|
|
Jak przebiega proces destylacji ropy naftowej? začať sa učiť
|
|
1) Wstępnie oczyszczona ropa naftowa jest ogrzewana do temperatury ok. 400*C, jej pary przemieszczają się w górę kolumny destylacyjnej. 2) W górnej części kolumny, w której panuje najniższa temperatura, odbierane są gazowe składniki ropy naftowej o małych cząsteczkach i niskich temperaturach wrzenia.3) W dolnej części kolumny, gdzie temperatura jest najwyższa, skraplają się składniki ropy naftowej o dużych cząsteczkach i wysokich temperaturach wrzenia.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Mazut to gęsta, oleista pozostałość po destylacji ropy naftowej o barwie od ciemnobrunatnej do czarnej. Część mazutu jest wykorzystywana bezpośrednio jako olej opałowy, a część poddaje się dalszej przeróbce (destylacji) pod zmniejszonym ciśnieniem.
|
|
|
Co otrzymuje się w wyniku destylacji mazutu? začať sa učiť
|
|
1) Oleje smarowe. 2) Wazelinę, stosowaną jako środek kosmetyczny i smar. 3) Parafinę, wykorzystywaną do produkcji świec i impregnacji papieru. 4) Asfalty, stosowane do pokrywania nawierzchni dróg i wyrobu papy.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Asfalty to substancje o barwie brunatnej lub czarnej, często ze szklistym połyskiem; miękną w temperaturze 20-50°C.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Papa to arkusze tkaniny, tektury lub tworzywa sztucznego nasączone asfaltem albo smołą.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Parafina jest mieszaniną alkanów stałych o liczbie atomów węgla w cząsteczce większej niż 15.
|
|
|
Jakie są produkty destylacji ropy naftowej? začať sa učiť
|
|
1) Gaz rafineryjny (głównie propan, butan) – paliwo w butlach turystycznych i do silników z zapłonem iskrowym. 2) Benzyny (lekkie i ciężkie) – paliwo do silników samochodowych z zapłonem iskrowym, rozpuszczalniki. 3) Nafty – paliwo do silników odrzutowych i turbośmigłowych, rozpuszczalniki. 4) Oleje napędowe – paliwo do silników z zapłonem samoczynnym (silników Diesla). 5) Mazut (oleje opałowe lekkie, średnie, ciężkie).
|
|
|
W jakich odmianach występuje węgiel w stanie wolnym w przyrodzie? začať sa učiť
|
|
1) Grafit. 2) Diament. 3) Grafen. 4) Fulereny.
|
|
|
