Pyt. 1 Co to jest mieszanina? začať sa učiť
|
|
Mieszanina to dwie (lub więcej) substancji (np. pierwiastków lub związków chemicznych) zmieszanych ze sobą w dowolnym stosunku. Składniki mieszaniny zachowują swoje właściwości chemiczne.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Układ składający się z dwu faz: fazy rozpraszającej i fazy rozproszonej Faza rozpraszająca to rozpuszczalnik. Faza rozproszona to substancja rozproszona.
|
|
|
Na zdjęciu widać trzy fazy začať sa učiť
|
|
Jednolita część mieszaniny. Jest oddzielona od pozostałych części wyraźną powierzchnią
|
|
|
Substancje mogą jeden. dwa lub więcej składników začať sa učiť
|
|
Substancja o określonym składzie i właściwościach chemicznych
|
|
|
Mieszanina jednoskładnikowa trójfazowa začať sa učiť
|
|
Trzy fazy: ciecz, ciało stałe, gaz
|
|
|
Jak możemy odróżnić koloidy (b) od zawiesin? (c) začať sa učiť
|
|
1. Zawiesiny można rozdzielić przez sączenie. Koloidy - nie. 2. Zawiesiny ulegają sedymentacji. Kololoidy - nie
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Gdy światło przechodzi przez koloid, światło rozprasza się. Pojawia się smuga światła.
|
|
|
Pyt. 2 Jak dzielimy mieszaniny? začať sa učiť
|
|
Mieszaniny dzielimy na jednorodne i niejednorodne.
|
|
|
Pyt. 2. Co to jest mieszanina jednorodna? začať sa učiť
|
|
Składników mieszaniny jednorodnej nie można rozróżnić gołym okiem, ani za pomocą mikroskopu. Mieszaniny jednorodne to np. powietrze, woda mineralna, woda morska, stopy metali, np. brąz, mosiądz
|
|
|
Pyt 2. Co to jest mieszanina niejednorodna? začať sa učiť
|
|
Składniki mieszaniny niejednorodnej można odróżnić wzrokiem. Mieszanina niejednorodna to np. woda z piaskiem, siarka z opiłkami żelaza, dym
|
|
|
W zależności od wielkości cząsteczki substancji rozproszonej mieszaniny dzielimy na: začať sa učiť
|
|
roztwór rzeczywisty (np. woda z solą), koloid, (np. woda z jajkiem), zawiesina, (np. woda z mąką)
|
|
|
Metody rozdzielania mieszanin jednorodnych začať sa učiť
|
|
1. odparowywanie rozpuszczalnika (np. wody), 2. destylacja, 3. krystalizacja, 4. chromatografia.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Mieszaninę ciała stałego i cieczy ogrzewa się, aby ciecz wyparowała. Pozostaje ciało stałe Tą metodę stosujemy w tężniach solankowych
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Składniki mieszaniny różnią się temperaturą wrzenia. Składniki mieszaniny podgrzewa się i zamienia w parę. Następnie ochładza się i ponownie zamienia w ciecz. Tą metodę stosujemy w rafineriach
|
|
|
W zlewce znajduje się siarczan miedzi rozpuszczony w wodzie. Wkładamy do zlewki szklany pręcik. Temperatura 50°C. Gdy roztwór stygnie, tworzą się, kryształki. začať sa učiť
|
|
Gdy roztwór stygnie, spada rozpuszczalność substancji w wodzie. Tworzą się kryształy. W ten sposob oddzielają się od roztworu Krystalizację stosuje się w przemyśle cukrowniczym
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Różne składniki mieszaniny poruszają się z różną prędkością. W ten sposób oddzielają się od siebie
|
|
|
Metody rozdzielania mieszanin niejednorodnych začať sa učiť
|
|
1. sedymentacja, 2. dekantacja, 3. sączenie, 4. rozdzielanie mechaniczne (np. za pomocą magnesu, wirowanie). 5. rozdzielanie za pomocą rozdzielacza.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Ciało stałe opada na dno naczynia pod wpływem siły ciężkości, np. piasek rozpuszczony w wodzie.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Aby oddzielić ciało stałe od cieczy, zlewamy ciecz znad osadu.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Substancje stałe zostają zatrzymane na sicie, sączku lub filtrze.
|
|
|
Rozdzielanie za pomocą magnesu začať sa učiť
|
|
Mieszanina siarki z opiłkami żelaza. Wykorzystujemy właściwości magnetyczne żelaza.
|
|
|
Rozdzielanie za pomocą rozdzielacza začať sa učiť
|
|
Składniki różnią się gęstością i mają granicę pomiędzy fazami, no. woda z olejem. Stosujemy urządzenie zwane rozdzielaczem. Kazdą fazę zlewamy do osobnego naczynia.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
1. piany 2. emulsje 3. zole
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Emulsja składa się z dwóch niemieszających się cieczy, np. wody i oleju. Ciecze są połączone emulgatorem. Część hydrofilowa znajduje się w wodzie, a część hydrofobowa w oleju. Emulgator to np. lecytyna (w słodyczach), mydło.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Emulsje są nietrwałe. Substancja, która utrwala emulsje to emulgator. Lecytyna - emulgator w słodyczach Emulgator składa się z części hydrofilowej (lubiącej wodę) i hydrofobowej (nielubiącej wody). Mydło jest emulgatorem.
|
|
|
Dlaczego olej nie rozpuszcza się w wodzie? začať sa učiť
|
|
Cząsteczki oleju nie mogą pokonać napięcia powierzchniowego wody Napięcie powierzchniowe powoduje, że ciecze mają kształt kropli
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
1. Faza rozproszona olej/ faza rozpraszająca woda. Skrót: O/W (np. krem nawilżający, mleko) 2. Faza rozprosxona woda/faza rozpraszająca olej Skrót: W/O (np. majonez, krem natlłuszczający)
|
|
|
Mydła to sole kwasów tłuszczowych. Mydła mają część hydrofobową (rozpuszczalną w tłuszczach) i część hydrofilową (rozpuszczalną w wodzie) začať sa učiť
|
|
Mydła sodowe i potasowe. Mydła sodowe są białe i twarde. Są to mydła toaletowe. Mydła potasowe są szare i miękkie. Używane są do prania
|
|
|
Jak można otrzymać mydła? začať sa učiť
|
|
1. Reakcja zobojętniania kwasu tłuszczowego z wodorotlenkiem. 2. Zmydlanie tłuszczu (tłuszcz + wodorotlenek -> mydło + glicerol)
|
|
|
Mechanizm usuwania brudu (mycia i prania) Mydła obniżają napięcie powierzchniowe začať sa učiť
|
|
1. Mydło zmniejsza napięcie powierzchniowe wody. 2. Część hydrofobowa mydła (ogon) wnika w tłusty brud. Część hydrofilowa mydła (główka) jest „widoczna” dla wody. 3. Pod wpływem tarcia brud odrywa się od skóry, Woda dostaje się pod brud. 4. Brud otoczony przez mydło pływa w cieczy. Piana (pęcherzyk powietrza) unosi brud na powierzchnię
|
|
|
Jak twardość wody wpływa na właściwości mydła.? Woda twarda zawiera dużo jonów wapnia Ca++ i magnezu. Mg++ začať sa učiť
|
|
Mydło mniej się pieni w wodzie twardej (traci aktywność) Mydło reaguje z jonami wapnia i magnezu. Powstaje osad. Im twrdsza woda, tym więcej trzeba użyć mydła.
|
|
|
Jak możemy zmiękczyć wodę začať sa učiť
|
|
1. gotowanie 2. dodanie środków zmiękczających 3. przepuszczanie wody przez wymieniacze jonowe Wymieniacze jonowe wymieniają jony magnezu i wapnia na jony sodu.
|
|
|
Pyt 4. Chemiczna definicja mydła začať sa učiť
|
|
Mydła to sole wyższych kwasów karboksylowych (np. kwasu stearynowego, palmitynowego, oleinowego). Metale to sód (Na) lub potas (K)
|
|
|
Pyt 5. Chemiczna budowa mydła začať sa učiť
|
|
Mydło składa się z części hydrofilowej (grupa karboksylowa z sodem lub potasem) i części hydrofobowej (łańcuch węglowodorowy). Np. stearynian sodu C17H34COONa
|
|
|
