Metodologia badań podstawowe pojęcia

 0    49 informačný list    LeniwaKoala
stiahnuť mp3 vytlačiť hrať Skontrolujte sa
 
otázka język polski Odpoveď język polski
analiza statystyczna (statistical analysis)
začať sa učiť
analiza matematyczna danych uzyskanych w badaniu; określa między innymi prawdopodobieństwo, że dana różnica między grupami może być dziełem przypadku lub mieć istotne znaczenie
ankieta (survey)
začať sa učiť
lista pytań na które mają odpowiedzieć uczestnicy badania - przedstawiona w kwestionariuszach w formie papierowej, elektronicznej lub przeprowadzona w formie wywiadu, umożliwia zebranie danych od dużej liczby osób
badania archiwalne (archival research)
začať sa učiť
metoda badawcza która wykorzystuje istniejące zapisy archiwalne lub zestawy danych w poszukiwaniu odpowiedzi na problemy badawcze lub ciekawych wzorców i relacji międzyludzkich
badania kliniczne lub opis przypadku (clinical or case study)
začať sa učiť
badania obserwacyjne skupiające się na małej grupie osób lub jednej osobie
badania podłużne (longitudinal research)
začať sa učiť
badania w których ta sama grupa osób badana jest wielokrotnie przez dłuższy czas
badanie metodą pojedynczo ślepej próby (single-blind studies)
začať sa učiť
eksperyment w którym prowadzący wie czy badany należy do grupy eksperymentalnej czy kontrolnej, ale badani nie
badanie poprzeczne/przekrojowe (cross-sectional research)
začať sa učiť
porównuje występowanie danego zjawiska w kilku populacjach jednocześnie
badanie z podwójnie ślepą próbą (double-blind study)
začať sa učiť
eksperyment gdzie zarówno badani jak i prowadzący nie wiedzą kto należy do grupy eksperymentalnej a kto do kontrolnej
błąd konfirmacji/efekt potwierdzenia (confirmation bias)
začať sa učiť
tendencja do ignorowania dowodów niezgodnych z oczekiwaniami oraz preferowania tych, które potwierdzają nasze oczekiwania
dobór losowy (random sampling)
začať sa učiť
taki dobór uczestników z populacji do próby badawczej w którym wszystkie charakterystyki populacji mają równe szanse dostania się do próby i następnie przydzielenia do grup eksperymentalnych
efekt oczekiwań eksperymentatora (experimenter bias)
začať sa učiť
oczekiwania badacza wypaczające wyniki badania
efekt placebo (placebo effect)
začať sa učiť
sytuacja w której stan uczestnika ulega poprawie, mimo że został podany mu preparat bez działania leczniczego, ale on o tym nie wie. Dzięki sile sugestii zaczyna czuć się lepiej, zjawisko to bazuje na wpływie oczekiwań na subiektywne doświadczenie objawów
empiryczny/doświadczalny (empirical)
začať sa učiť
oparte na obiektywnych, konkretnych dowodach które można obserwować wielokrotnie, niezależnie od tego kto jest obserwatorem
fakt (fact)
začať sa učiť
obiektywna i weryfikowalna obserwacja ustalona na podstawie dowodów zebranych w badaniach empirycznych
falsyfikowalna hipoteza/falsyfikowalne (falsifiable)
začať sa učiť
uprzednio wysnute wnioski, które mogą być obalone przez wyniki eksperymentu
generalizacja (generalization)
začať sa učiť
wnioskowanie że wyniki dla danej próbki odnoszą się do większej populacji
grupa eksperymentalna (experimental group)
začať sa učiť
grupa poddana działaniu manipulacji eksperymentalnej; manipulacja jest jedynym czynnikiem różniącym ją od grupy kontrolnej
grupa kontrolna (Control group)
začať sa učiť
grupa niepoddana działaniu manipulacji eksperymentalnej, służy do porównania roli czynników losowych, które mogą wpłynąć na wyniki badania. Dzięki utrzymaniu tych czynników na stałym poziomie w obydwu grupach manipulacja staje się jedyną różnicą
hipoteza (hypothesis)
začať sa učiť
wstępne i możliwe do sprawdzenia stwierdzenie o związku między co najmniej dwoma zmiennymi
komisja etyczna (ethical commission)
začať sa učiť
zrzeszenie naukowców i członków społeczności uniwersyteckiej, które analizuje wnioski dotyczące badań naukowych z udziałem ludzi i zwierząt oraz opiniuje pod kątem zachowania etyki. W Polsce to komisje bioetyczne instytucji prowadzących badania
korelacja (correlation)
začať sa učiť
związek między co najmniej dwiema zmiennymi, jeżeli są one w tym związki to zmiana wartości jednej wiąże się ze zmianą drugiej. Mówi ona o współwystępowaniu, nie o związku przyczynowo-skutkowym
korelacja dodatnia (positive correlation)
začať sa učiť
dwie zmienne zmieniają się w tym samym kierunku tzn. obie rosną albo maleją np. nasilenie objawów depresji i nasilenie objawów lęku
korelacja pozorna (illusory correlation)
začať sa učiť
dostrzeganie nieistotnych związków między dwiema zmiennymi lub takich za które w rzeczywistości odpowiadają inne zmienne
korelacja ujemna (negative correlation)
začať sa učiť
dwie zmienne zmieniające się w różnych kierunkach, jedna rośnie, druga maleje np. poziom zmęczenia i stopień koncentracji uwagi
maskowanie (deception)
začať sa učiť
celowe wprowadzenie w błąd uczestników badania w celu zachowania integralności eksperymentu
obserwacja naturalna/w warunkach naturalnych (naturalistic observation)
začať sa učiť
obserwacja czyjegoś zachowania w jego naturalnym otoczeniu
operacjonalizacja zmiennych (operationalizing)
začať sa učiť
określenie jakie wskaźniki są odpowiednie dla określenia poziomu zmiennej i wybór tych wskaźników dla celów badania empirycznego np. poziom stresu może być operacjonalizowany jako szybkość tętna, pocenie się, napięcie mięśni
opinia/pogląd (opinion)
začať sa učiť
osobiste osądy, wnioski lub nastawienia badacza, które mogą, lecz nie muszą być trafne
populacja (population)
začať sa učiť
grupa osób charakteryzująca się danymi własnościami/cechami np. populacja studentów, osób w wieku 40 lat etc.
powtarzalność/replikowalność (replicatability)
začať sa učiť
powtarzanie danego eksperymentu na różnych próbach w celu określenia rzetelności wykonania badania
procedura odkłamania/procedura wyjaśniania prawdziwego celu badania (debriefing)
začať sa učiť
jeśli eksperyment psychologiczny zakładał zatajenie celu badania przed uczestnikami to po jego zakończeniu otrzymują oni pełne i zgodne z prawdą informacje o eksperymencie oraz jego wynikach
próba (sample)
začať sa učiť
podzbiór osób zakwalifikowanych do badania
próba losowa (random sample)
začať sa učiť
podzbiór większej populacji w którym każdy członek populacji ma równe szanse na bycie wybranym; sprzyja ona uzyskiwaniu grup badawczych charakteryzujących się rozkładem zbliżonym do rozkładu populacji
recenzowany artykuł naukowy (peer-reviewed scientific article)
začať sa učiť
artykuł przeczytany przez kilku innych naukowców, zazwyczaj anonimowo, mających doświadczenie w danej dziedzinie, którzy przekazują informację na temat jakości pracy zanim zostanie opublikowana
rozumowanie dedukcyjne (deductive reasoning)
začať sa učiť
wnioski przewidywane na podstawie przesłanki ogólnej
rozumowanie indukcyjne (inductive reasoning)
začať sa učiť
wyciąganie wniosków na podstawie obserwacji
rzetelność (reliability)
začať sa učiť
cecha oznaczająca powtarzalność i dokładność pomiaru, rzetelność obok trafności jest jednym z podstawowych kryteriów jakości badania naukowego
stronniczość obserwatora (observer bias)
začať sa učiť
zniekształcenia obserwacji spowodowane dostosowaniem ich przez obserwatora do własnych oczekiwań
teoria (theory)
začať sa učiť
dobrze rozbudowany zbiór przemyśleń proponujących wyjaśnienie obserwowanych zjawisk
trafność (validity)
začať sa učiť
zakres w którym pomiar rzeczywiście odzwierciedla zjawisko, do którego się odwołuje. Jest to jedno z podstawowych kryteriów jakości narzędzia naukowego: można mówić o trafności wskaźnika, testu, wyników badania czy badania jako całości
uczestnicy (participants)
začať sa učiť
osoby biorące udział w badaniach eksperymentalnych
wskaźnik rezygnacji z udziału w badaniach (attrition rate)
začať sa učiť
zmniejszenie się liczby osób badanych spowodowane wycofaniem się części uczestników w trakcie badania
współczynnik korelacji (correlation coefficient)
začať sa učiť
liczba od -1 do +1 wskazująca siłę i kierunek korelacji między zmiennymi najczęściej przedstawiana jako r
zgoda świadoma (informed consent)
začať sa učiť
udzielenie zgody na udział w badaniu poprzedzone informacją czego uczestnik może się spodziewać podczas eksperymentu, jakie jest ryzyko oraz konsekwencje
zgodność ocen między oceniającymi (inter-rater reliability)
začať sa učiť
miara zgodności między obserwatorami na temat sposobu rejestrowania oraz klasyfikowania określonego zdarzenia
zamienna niezależna (Independent variable)
začať sa učiť
zmienna na którą eksperymentator ma wpływ lub jest przez niego kontrolowana, w dobrym badaniu zmienna zależna jest jedyną różnicą między grupą eksperymentalną a kontrolną
zmienna zakłócająca (confounding variable)
začať sa učiť
nieprzewidziany czynnik, który wpływa na zmienne będące przedmiotem badań co często daje fałszywe wyniki jakoby zmiany jeden zmiennej powodowały zmiany drugiej gdy w rzeczywistości to czynnik zakłócający powoduje zmiany
zmienna zależna (dependent variable)
začať sa učiť
zmienna poddawana działaniu manipulacji; podlega pomiarowi w badaniach, aby sprawdzić jak duży wpływ miała na nią zmienna niezależna
związek przyczynowo-skutkowy (cause and effect relationship)
začať sa učiť
zmiany jednej zmiennej wpływają na zmiany drugiej, można określić to tylko przez eksperymentalny projekt badawczy

Ak chcete pridať komentár, musíte byť prihlásený.