otázka  |
Odpoveď |
|
začať sa učiť
|
|
zawiesinia komórek (elementów morfotycznych, elementów upostaciowionych krwi) w substancji międzykomórkowej – osoczu
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
wodny roztwór substancji mikro- i makrocząsteczkowych istotnych dla funkcjonowania całego organizmu
|
|
|
Jaki procent objętości krwi stanowią elementy morfotyczne? začať sa učiť
|
|
około 40% (30-55% w zależności od gatunku)
|
|
|
Jakie elementy morfotyczne krwi można wyróżnić? začať sa učiť
|
|
krwinki czerwone (erytrocyty), krwinki białe (leukocyty), płytki krwi (trombocyty)
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
krwiotworzenie, czyli proces powstawania krwi
|
|
|
Gdzie zachodzi hematopoeza zarodkowa? začať sa učiť
|
|
|
|
|
W jakich narządach zachodzi hematopoeza śródzarodkowa? začať sa učiť
|
|
w wątrobie, śledzionie i szpiku kostnym
|
|
|
Gdzie zachodzi hematopoeza u ssaków? začať sa učiť
|
|
w szpiku kostnym i grasicy, a u niektórych zwierząt (świnka morska, mysz) także w śledzionie
|
|
|
Jaka jest wielkość szpiku kostnego u psa? začať sa učiť
|
|
stanowi około 2/3 wątroby
|
|
|
Kiedy rozwija się szpik kostny u ssaków? začať sa učiť
|
|
w drugim trymestrze ciąży po wniknięciu do zawiązka chrzęstnego kości pęczka naczyniowo-łącznotkankowego
|
|
|
Co powstaje z unaczynionej tkanki mezenchymalnej (w kontekście szpiku kostnego)? začať sa učiť
|
|
rusztowanie szpiku, z którym wiążą się hematopoetyczne komórki macierzyste
|
|
|
Jaki szpik jest aktywny hematopoetycznie? začať sa učiť
|
|
początkowo cały szpik we wszystkich kościach (szpik czerwony), wraz z wiekiem aktywność szpiku spada na skutek zmniejszania się liczby komórek krwiotwórczych i przekształcania się komórek zrębu w adipocyty (szpik żółty), głównie w trzonach kości długich
|
|
|
Co stanowi zrąb szpiku kostnego? začať sa učiť
|
|
tkanka łączna siateczkowa, naczynia krwionośne, nerwy oraz komórki dodatkowe (adipocyty, makrofagi)
|
|
|
Jaką funkcję w szpiku kostnym pełnią komórki zrębu śródbłonka naczyń krwionośnych i komórki dodatkowe? začať sa učiť
|
|
biorą czynny udział w regulacji hematopoezy
|
|
|
Jaką budowę mają naczynia krwionośne w szpiku kostnym? začať sa učiť
|
|
mają budowę zbliżoną do naczyń włosowatych
|
|
|
Jakie przedziały wyróżnia się w budowie szpiku kostnego? začať sa učiť
|
|
przedział zewnątrznaczyniowy oraz przedział śródnaczyniowy (zatokowy)
|
|
|
Jaka jest funkcja przedziału zewnątrznaczyniowego? začať sa učiť
|
|
jest miejscem powstawania i dojrzewania krwinek
|
|
|
Jaka jest funkcja przedziału śródnaczyniowego (zatokowy) začať sa učiť
|
|
stanowi miejsce odbioru krwinek
|
|
|
Co jest granicą przedziałów w szpiku? začať sa učiť
|
|
bariera szpikowa, którą stanowi jedna warstwa komórek śródbłonka naczyń
|
|
|
Przez co zachodzi migracja dojrzałych krwinek? začať sa učiť
|
|
Przez cytoplazmę komórek śródbłonka naczyń (migracja może zachodzić też w drugą stronę – tak do szpiku dostają się macierzyste komórki hematopotetyczne)
|
|
|
Komórki prekursorowe hematopoezy začať sa učiť
|
|
hematopotetyczna komórka pnia (HSC, hematopoetic stem cell), prekursorowa komórka hematopoetyczna (HPC, hematopoetic precursor cell), wczesne komórki prekursorowe (BFU, burst-forming unit), komórka tworząca kolonie (CFU, colony-forming unit)
|
|
|
hematopotetyczna komórka pnia (HSC, hematopoetic stem cell) – charakterystyka začať sa učiť
|
|
najwcześniejsza komórka krwiotwórcza; HSC stanowią około 0,01% jądrzastych komórek szpiku u myszy i około 0,0001% u kota
|
|
|
prekursorowa komórka hematopoetyczna (HPC, hematopoetic precursor cell) – charakterystyka začať sa učiť
|
|
ukierunkowana komórka krwiotwórcza, która traci zdolność do samoodtwarzania
|
|
|
wczesne komórki prekursorowe (BFU, burst-forming unit, komórka tworząca wczesne kolonie) – charakterystyka začať sa učiť
|
|
komórki powstające w wyniku podziałów komórek prekursorowych
|
|
|
komórka tworząca kolonie (CFU, colony-forming unit) začať sa učiť
|
|
kolejne pokolenie komórek hematopoetycznych
|
|
|
jakie komórki zaangażowane są w proces erytropoezy? začať sa učiť
|
|
makrofagi szpikowe – wszystkie stadia rozwojowe erytrocytów przylegają ściśle do centralnych makrofagów tworząc razem tzw. wyspy erytroblastyczne
|
|
|
komórki prekursorowe erytropoezy začať sa učiť
|
|
proerytroblast, erytroblast zasadowy, erytroblast obojętny (wielobarwliwy), erytroblast kwasochłonny, retikulocyt
|
|
|
proerytroblast – charakterystyka začať sa učiť
|
|
pierwsza komórka szeregu czerwonokrwinkowego, która może zostać rozpoznana morfologicznie
|
|
|
erytroblast zasadochłonny – charakterystyka začať sa učiť
|
|
ma silnie zasadochłonną cytoplazmę, co wynika z obecności wielu rybosomów syntezujących globinę
|
|
|
erytroblast obojętnochłonny (wielobarwliwy) – charakterystyka začať sa učiť
|
|
ma cytoplazmę barwiącą się zarówno barwnikami zasadochłonnymi jak i kwasochłonnymi, co wynika z gromadzenia się coraz większej ilości hemoglobiny i zmniejszania się liczby organelli związanych z wytwarzaniem białek, głównie wolnych rybosomów
|
|
|
erytroblast kwasochłonny – charakterystyka začať sa učiť
|
|
traci zdolność podziałów, ma barwiącą się na czerwono cytoplazmę, co wynika z obecności dużej ilości hemoglobiny
|
|
|
retikulocyt – charakterystyka začať sa učiť
|
|
niedojrzała postać erytrocytu powstała po usunięciu jądra z erytroblastu kwasochłonnego; posiadają w cytoplazmie delikatną siateczkę
|
|
|
wczesne retikulocyty (agregatowe) – charakterystyka začať sa učiť
|
|
mają rybosomy, polirybosomy i mitochondria; nazywane są retikulocytami agregatowymi
|
|
|
retikulocyty punktowe – charakterystyka začať sa učiť
|
|
powstają w wyniku dojrzewania wczesnych retikulocytów; liczba materiału rybosomalnego zmniejsza się aż do kilku drobnych punkcików
|
|
|
od czego zależy czas potrzebny do przekształcenia się retikulocytu w dojrzałą krwinkę czerwoną? začať sa učiť
|
|
|
|
|
ciałka Howell-Jolly’ego – co to? začať sa učiť
|
|
pozostałości chromatyny jądrowej
|
|
|
pierścienie Cabota – co to? začať sa učiť
|
|
pozostałości błony jądrowej
|
|
|
u jakich gatunków we krwi występują retikulocyty agregatowe? začať sa učiť
|
|
|
|
|
u jakich gatunków we krwi występują prawie wyłącznie retikulocyty punktowe? začať sa učiť
|
|
|
|
|
u jakich gatunków we krwi nie ma retikulocytów? začať sa učiť
|
|
u bydła, kóz i koni; u koni nie są one uwalniane nawet w przypadku niedokrwistości
|
|
|
jaki element morfotyczny stanowi główną masę krwinek? začať sa učiť
|
|
|
|
|
jaki kształt mają erytrocyty? začať sa učiť
|
|
dwuwklęsłych krążków, co zapewnia im dłuższą powierzchnię przy stosunkowo niewielkiej objętości; u przeżuwaczy i świń - płaskie bez przejaśnienia w środku, u jeleni i kóz – mogą różnić się kształtem (poikilocytoza), u wielbłądów i alpak - eliptyczne
|
|
|
czy erytrocyty mają zdolność do samodzielnego ruchu? začať sa učiť
|
|
|
|
|
czy erytrocyty posiadają jądro i oraganella? začať sa učiť
|
|
|
|
|
jaką część suchej masy erytrocytu stanowi hemoglobina? začať sa učiť
|
|
|
|
|
jak zbudowany jest cytoszkielet erytrocytów? začať sa učiť
|
|
tworzą go wyłącznie włókniste białka zbliżone do miozyny – spektryna, nadająca im dwuwklęsły kształt
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
4-9 µm, u psów największe
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
2 (koty) do 6 (bydło) miesięcy
|
|
|
jaka jest podstawowa funkcja wszystkich leukocytów? začať sa učiť
|
|
stanowią podstawowy element obrony organizmu przed patogenami
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
granulocyty, agranulocyty
|
|
|
granulocyty – charakterystyka začať sa učiť
|
|
komórki o segmentowanym jądrze i licznych ziarnistościach cytoplazmatycznych
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
zasadochłonne, obojętnochłonne, kwasochłonne
|
|
|
agranulocyty – charakterystyka začať sa učiť
|
|
komórki, których jądro nie jest podzielone na segmenty, a cytoplazma nie zawiera ziarnistości
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
|
|
|
jakie leukocyty mają wspólne komórki prekurosowe? začať sa učiť
|
|
granulocyty kwasochłonne i zasadochłonne; granulocyty obojętnochłonne i monocyty
|
|
|
granulopoeza – komórki prekursorowe začať sa učiť
|
|
mieloblast, promielocyt, mielocyt, metamielocyt
|
|
|
mieloblast – charakterystyka začať sa učiť
|
|
pierwsza komórka szeregu granulocytarnego, która może być rozpoznana morfologicznie
|
|
|
promielocyt – charakterystyka začať sa učiť
|
|
zawiera w cytoplazmie liczne ziarnistości pierwotne (azurofilne)
|
|
|
mielocyt – charakterystyka začať sa učiť
|
|
w stadium mielocytu zanikają ziarnistości pierwotne, a pojawiają się ziarnistości swoiste dla poszczególnych linii granulocytów, jądro może mieć lekko nerkowaty kształt
|
|
|
metamielocyt – charakterystyka začať sa učiť
|
|
traci zdolność podziałów, posiada lekko podkowiaste jądro położone mimośrodkowo
|
|
|
o czym świadczy zwiększenie odsetka neutrofili pałeczkowatych we krwi? začať sa učiť
|
|
o zwiększonym zapotrzebowaniu na granulocyty (jest to tzw. przesunięcie obrazu białokrwinkowego w lewo)
|
|
|
o czym świadczy przewaga neutrofili dojrzałych we krwi? začať sa učiť
|
|
o stanie zapalnym szpiku, kiedy granulopoeza jest nieefektywna (jest to tzw. przesunięcie obrazu białokrwinkowego w prawo)
|
|
|
pule komórek szeregu granulocytów w szpiku začať sa učiť
|
|
pula proliferująca i dojrzewająca (mitotyczna); pula dojrzewająca i rezerwowa (postmitotyczna)
|
|
|
pula proliferująca i dojrzewająca (mitotyczna) – komórki začať sa učiť
|
|
mielocyty, mieloblasty i promielocyty
|
|
|
pula dojrzewająca i rezerwowa (postmitotyczna) – komórki začať sa učiť
|
|
metamielocyty, granulocyty obojętnochłonne pałeczkowate i segmentowane
|
|
|
jak długo granulocyty obojętnochłonne przebywają w szpiku? začať sa učiť
|
|
|
|
|
jak długo granulocyty kwasoochłonne przebywają w szpiku? začať sa učiť
|
|
|
|
|
kiedy czas przebywania granulocytów w szpiku ulega skróceniu? začať sa učiť
|
|
w przypadku toczącego się stanu zapalnego
|
|
|
jaka jest najliczniejsza grupa krwinek jądrzastych? začať sa učiť
|
|
granulocyty obojętnochłonne (neutrofile) (około 2/3)
|
|
|
neutrofile – wygląd jądra začať sa učiť
|
|
podzielone na kilka płatów o zbitej chromatynie, bez jąderek (u samic widać czasem dodatkowy płat jądra, tzw. pałeczkę dobosza – nieaktywny chromosom X)
|
|
|
