historia daty

ok 500-300 tys lat p.n.e.

najstarsze slady homo sapiens

ok 9000 r.p.n.e

poczatek neolitu

ok 4000r.p.n.e

poczatki cywilizacji summerow i egipskiej powstanie pisama

ok 3500p.n.e

poczatek epoki brazu

18w p.n.e

panowanie hammurabiego w babilonii spisanie kodeksu hammurabiego

ok 1000 r pne

poczatek epoki zelaza powstanei alfabetu fenickiego

962

koronacja cesarska Ottona I z dynastii saskiej. Powstanie Cesarstwa Rzymskiego narodu niemieckiego

966

chrzest polski

972

bitwa pod Cedynią

988

rzest rusi

1000

zjazd gnieźnieński

1004-1018 r.

wojna z cesarzem Henrykiem II

1025r

koronacja krolewska boleslawa chrobrego i mieszka II

1054

poczatek wielkiej schizmy wschodniej (swiat)

1066

bitwa pod hastings (swiat)

1075

sporzadzenie dictatus papae

1076

koronacja krolewska boleslawa 2 smialego

1077

przybycie henryka 4 do canossy

1096

poczatek 1 wyprawy krzyzowej

1112

podporzadkowanie polsce pomorza gdanskiego

1122

podpisanie konkordatu wormackiego

1138

testament Bolesława krzywoustego, podział polski na dzielnice

1215

ogloszenie Wielkiej karty swobod

1226

zaproszenie krzyzakow do osiedlenia sie na ziemi chełmińskiej

1237

przylaczenie zakonu kawalerów mieczowych do zakonu krzyzackiego

1241

bitwa pod legnica (smierc henryka 2 poboznego)

1295

koronacja krolewska przemysla 2

1309

przeniesienie siedziby papieza do Awinionu, opanowanie pomorza gdanskiego przez krzyzakow

1320

koronacja Władysława Łokietka

1331

bitwa pod płowcami

1337

wybuch wojny stuletniej

1374

przewilej w koszycach

1385

uklad w krewie

1409-1411

wielka wojna z zakonem krzyzackim zakonczona 1pokojem toruńskim

1410 15lipca

bitwa pod Grunwaldem

1440

utorzenie zwiazku pruskiego

1444

bitwa pod warną, smierc wladyslawa 3 warneńczyka

1453

zdobycie Konstantynopola przez Turków, zakonczenie wojny stuletniej

1454-1466

wojna trzydziestoletnia, zakończona 2 pokojem toruńskim

1455

pierwsze uzycie ruchomej czcionki przez Jana Gutenberga

1492

odkrycie ameryki przez krzysztofa kolumba

1493

druga wyprawa kolumba, zwołanie pierwszego dwuizbowego (izba poselska i senat) sejmu walnego

1498

dotarcie Vasco da Gamy drogą morską do Indii

1505

wydanie konstytucji sejmowej Nihil novi

1517

ogloszenie przez marcina lutra 95 tez w wittenberdze

1519-1522

oplyniecie kuli ziemskiej przez Ferdynanda Magellana i Juana Sebastiana Elcano

1525

powstanie pierwszego w Europie państwa protestanckiego - Prus Książęcych/// hołd pruski

1526

bitwa pod mohaczem (ginie ludwik jagiellonski)

1534

1534 r. - akt supremacji - zerwanie związków z Rzymem przez króla Henryka VIII powstanie kosciola angielskiego

1536

poczatek dzialalnosci jana kalwina

1545-1563

sobór powszechny w Trydencie

1555

pokoj w augsburgu

1569

unia realna w Lublinie

1572

noc sw bartłomieja rzeź hugenotów

1573

pierwsza wolna elekcja konfederacja warszawska

1596

unia brzeska-powstanie kościoła unickiego

1598

wydanie edyktu nantejskiego

1604-1610

dymitriady

1605

bitwa pod Kircholmem

1606-1609

rokosz Zebrzydowskiego

1610

bitwa pod kłuszynem zajecie moskwy

1618-1648

wojna trzynastoletnia

1621

bitwa pod chocimiem z turkami zwycięstwo polakow

1648

pokoj westfalski konczacy wojne trzydziestoletnia/. smierc wladyslawa 4wazy wybuch powstania Chmielnickiego

1649

sciecie króla Karola I - ogłoszenie Anglii republika

1655

poczatek potopu szewdzkiego

1657

traktaty welawsko-bydgoskie

1660

restauracja monarchii w anglii. pokoj w oliwie

1667

rozejm w Andruszowie z rosja (zatwierdzenie podzialu ukrainy)

1665-1666

rokosz Jerzego Lubomirskiego

1672

traktat w buczaczu

1673

druga bitwa pod chocimiem

1683

bitwa pod wiedniem

1699

pokoj w karłowicach

1700-1721

wojna połnocna

1701

koronacja elektora Brandenburgii na władcę Prus i powstanie kroleswta prus

1709

bitwa pod połtawą

1717

sejm niemy, kompromis między augustem II mocnym a szlachtą

1740-1742

1wojna śląska wlaczenie slaska do krolestwa prus

1763

skonstruowanie maszyny parowej przez Jamesa Watta

1763

skonstruowanie maszyny parowej przez Jamesa Watta

1763

skonstruowanie maszyny parowej przez Jamesa Watta

1768-1772

konferencja barska

1772

1 rozbior rzeczposplitej

1773

bostońskie picie herbaty/powstanie komisjii edukacji narodowej

1776

przejecie dekleracjii niepodleglosci stanow zjednoczonych

1787

uchwalenie konstytucji stanów zjednoczonych

1788-1792

sejm czteroletni

1789

wybuch rewolucji we francji/czarna procesja

1791

uchwalenie konstytucji 3 maja polska/ francja 3wrzesnia

1792

ogloszenei francji republika/ konfederacja targowicka

1793

sciecie ludwika 16/ 2rozbior rzeczpospolitej

1794

przewrot termidoriański we francji/ powstanie kościuszkowskie

1795

poczatek dyrektoriatu we francji/ 3 rozbior rzeczpospolitej

1797

utworzenie legionow polskich we wloszech

1804

koronacja napoleona na cesarza francuzów kodeks napoleona

1807

zawarcie przez prusy i rosje pokoju z francja w tylży/ utorzenie ksiestwa warszawskiego

1812

wyprawa armii napoleona na rosje

1813

bitwa pod lipskiem bitwa narodow

1814

abdykacja napoleona poczatek obrad kongresu wiedenskiego

1815

100dni napoleona bitwa pod waterloo podpisanie aktu koncowego kongresu wiedenskiego/powstanie krolestwa polskiego

1830

rewolucja lipcowa we francji/ rewolucja w belgii i ogloszenie jej niepodleglosci uzyskanie niepodleglosci przez grecje/ wybuch powstania listopadowego

1831

detronizacja mikołaja 1 przez polski sejm kleska powstania listopadowego

1846

powstanie krakowskie i rabacja Galicji

1648

wiosna ludow w europie/ wiosna ludow w wielkopolsce i galicji

1853-1856

wojna krymska

1860

wyprawa tysiaca czerwonych koszul Giuseppe Garibaldiego

powstanie krolestwa wloch uwlaszczenie chlopow w rosji wybuch wojny secesyjnej/wystąpienie stanu wojennego na terytorium Królestwa Polskiego

powstanie krolestwa wloch uwlaszczenie chlopow w rosji wybuch wojny secesyjnej/ wprowadzenie stanu wojennego na terytorium Krolestwa Polskiego

1863

utorzenie czerwonego krzyza/ wybuch powstania styczniowego

1864

powstanie 1 miedzynarodówki/ uwlaszczenie chlopow na ziemiach polskich na ziemiach krolestwa polskiego kleska powstania styczniowego

1865

koniec wojny secesyjnej zniesienie niewolnictwa w stanach zjednoczonych

1867

utorzenie monarchii austro-wegierskiej powstanie zwiazku polnocnoniemieckiego/ uzyskanie autonomii przez galicje

1870-1871

wojna francusko-pruska

1871

powstanie 3 rzeszy komuna paryska

1882

powstanie trojporozumienia (ententa)

1892

zawarcie ukladu pomiedzy francja a rosja/ powstanie polskiej partii socjalistycznej

1895

pierwsza projekcja filmowa poczatki kina/ zlozenie stronnictwa ludowego

1896

pierwsze nowozytne igrzyska olimpijskie

1897

powstanie stronnictwa narodowego demokratycznego

1900

powstanie socjaldemokracjii krolestwa polskiego i litwy

1904

podpisanie serdecznego porozumienia przez francje i wielka brytanie

1905

rewolucja w rosjii wystapienia rewolucyjne w zaborze rosyjskim

1907

traktat angielsko rosyjski i poczatek funkcjonowania trojporozumienia ententy

1912-1913

1 wojna bałkańska

1913

2 wojna bałkańska

1914

wybuch 1wojny swiatowej (28lipca) wkroczenie 1 kompanii kadrowej do krolestwa polskiego (6sierpnia) poczatek formowania legionow polskich (23sierpnia)

1916

bitwa nad sommą/ ogloszenie aktu 5listopada

1917

rewolucja lutowa w rosjii, przystapienie usa do wojny (6kwietnia), rewolucja październikowa w rosji/. kryzys przysiegowy

1918

oredzie prezydenta usa thomasa woodrowa wilsona (8sty) traktat w brześciu litewskim(3marca) rozejm w compiegne(11lis)/ przejecie wladzy wojskowej przez jozefa piłsudskiego symboliczny moment odzyskania niepodleglosci (11lis)

1919

traktat wersalski (28czerwca) traktaty pokojowe panstw ententy z austria (10wrzesnia) i bulgaria (27wrzes)/. poczatek wojny polsko sowieckiej(14lut) 1 powstanie śląskie (16-24sie)

1920

powstanie ligi narodow traktaty pokojowe panstw ententy z wegrami (4czew) i turcja (10sier)/. plebiscyt na warmii, mazurach i powiślu(lipiec) bitwa warszawska (13-25 sierpnia) 2 powstanie ślaskie (19/20-25 sier) bunt gen.żeligowskiego(paz)

1921

konstytucja marcowa (17marc) traktat w rydze (18marca) plebiscyt na gornym slasku (20marc) 3 powstanie ślaskie 2/3maja-5lipca

1922

marsz sil benita mussoliniego na rzym (pazdziernik) powstanie ZSRR (30gru)/. wybor gabriela Narutowicza na prezydenta (9gru) i jego smierc w zamachu(16gru) wybor stanislawa wojciechowskiego na prezydenta (20gru)

1924

reforma walutowa Grabskiego wladyslawa

1926

pierwsza projekcja filmu ze sciezka dzwiekowa/ przewrot majowy(12maj) wybor ignaca moscickiego na prezydenta(czer) nowela sierpniowa (2sier)

1929

czarny czwartek na gieldzie ny (24paz)/ powstanie centrolewu koalicji partii antysanacyjnych

1930

wyboru brzeskie

1932

poczatek wielkiego glodu na ukrainie/ podpisanie polsko radzieckiego paktu o nieagresji

1933

powolanie aldolfa hitlera na kanclerza niemiec (30sty)

1934

podpisanie polsko niemieckiej deklaracji o niestosowaniu przemocy

1935

atak wloch na etiopie(paz) przywrocenie powszechnej sluzby wojskowej w niemczech/ konstytucja kwietniowa (23kwie) smierc jozefa pilsudkiego (12maj)

1936

remilitaryzacja Nardenii, poczatek wojny domowej w hiszpanii

1938

anszlus austrii(marzec) konferencja w monachium/ zajecie zaolzia (2paz)

1939

utorzenie protektoratu czech i moraw (mar) zakonczenie wojny domowej w hiszpanii (kwie) pakt Ribbentrop-Mołotow(23sier) atak zsrr na finlandie (lis)

1939

1939agresja niemiec (1wrzes) agresja zsrr(17wrzes) zaprzysiezenie prezydenta wladyslawa raczkiewicza i powolanie rzadu emigracyjnego gen. wladyslaw sikorski (30wrzes) utoworzenie generalnego gubernatorstwa (12paz) utorzenie zwiazku walki zbrojnej(13lis)

1940

atak niemiec na danie norwegie belgie holandie luksemburg francje (kwie-czew) przystapienie wloch do wojny (10czew) wlaczenie litwy lotwy estonii do zsrr (cze-sier) bitwa o anglie (lip-paz) poczatek walk w afryce

1940

zamordowanie oficerow polskich w katyniu charkowie twerze (kwie-maj) niemiecka akcja ab wymierzona w inteligencje (maj-czew) poczatki funkcjonowania obozu koncentracyjnego auschwitz (czer)

1941

atak niemiec na jugoslawie i grecje (kwie) oraz zsrr (czer), atak na japonski pearl harborn(7gru)/ uklad sikorski-majewski (30lip) formowanie armii polskiej w zsrr

1942

konferencja w wannsee(sty) bitwa o midway(czew) 2 bitwa pod el-alamejn(paz)/ przekszatalcenie zwiazku walki zbrojnej w armie karjowa (14lut)

1943

kleska niemiec pod stalingradem (lut) bitwa na łuku kurskim(lip) ladowanie aliantow na sycylii(lip) kapitulacja faszystowskich wloch (8wrzes) komferencja w teheranie (28lis-1gru)/ powstanie w getcie warszawskim (kwie-maj)

1944

zdobycie klasztoru na monte cassino(18maj) ladowanie aliantow w normandii (6czew)/ ogloszenie manifestu PKWN(22lip) powstanie warszawskie (1sier-2paz) utworzenie rzadu tymczasowego(31gru)

1945 (proces szesnastu czew, utorzenie tymczasowego rzadu jednosci narodowej(28czew)

konferencja w jałcie(4-11lut) konferencja zalozycielska ONZ (kwie-czew) kapitulacja niemiec (8maj) konferencja w poczdamie (17lip-2sie) zrzucenie bomb na hiroszime (6sie) i nagasaki (8sie) kapitulacja japonii (2wrz)/ rozwiqanie armii karnowej (19sty)

1946

wystapienie Wistona Churchilla w Fulton (mar)/ referendum ludowe (30czew)

1947

ogloszenie doktryny truemana (12mar) nprezentacja planu Marshalla (czew) niepodleglosc indii i pakinstanu (sier)/ wybory do sejmu ustawodawczego (19sty) poczatek akcji wisla (kwie)

1948

proklamacja utorzenia panstwa izrael(maj) poczatek blokady Berlina-pierwszy kryzys berlinski(czew)/ zjednoczenie PPr i PPS powoloanie PZPR (gru)

1949

powstanie nato (4kwie) RNF (21wrze) ChRL (1paz) i NRD (7paz)

1950-1953

wojna w korei

1950

ogloszenie przez ZSRR posiadania bomby atomowej(mar)/ uklad Zgorzelcu z NRD (lip)

1951

traktat paryski- utorzenie Europejskiej Wspolnoty Wegla i Stali (od 1952]

1952

uchwalenie Konstytucji PRL (22lip)

1953

smierc stalina (5mar) powstanie berlinskie w Nrd (czew)

1955

utworzenie ukladu waraszwskiego (14maj)

1956

19XX zjazd KPZR i tajny referat Nikity Chruszczowa (lut) rewolucja wegierska(paz) kryzys sueski (paz-lis)/ wystapienie robotnikow w poznaniu (czew) powolanie wlasyslawa Gomułki na 1 sekretarza PZPR (paz)

1957

traktety rzymskie- powstanie europejskiej wspolnoty gospodarczej i Euratomu

1959

przejecie wladzy na kubie przez fidela castro

1960

rok afryki

1961

pierwszy lot czlowieka w kosmos (Jurij Gagarin)(kwie) rozpoczecie budowy muru berlinskiego 12/13sie

1962

kryzys kubanski (paz-lis)

1964-1975

wojna w wietnamie

1964

powolanie leonida breżniewa na 1 sektretarza KC KPZR (paz)/ list 34 marz

1967

wojna szesciodniowa na bliskim wschodzie (czw)

1968

praska wiosna wkroczenie wojsk ukladu warszawskiego do czechoslowacji (sie)/ demonstracje studenckie (mar)

1969

ladowanie neila Armstronga edwina aldrina i micheala collinsa na ksiezycu

1970

zawarcie ukladu graniczenego z RFN (7gr) wystapienie robotnikow na wybrzezu(gru) powolanie edwarda gierka na 1 sekretarza KC PZPR (20gru)

1973

wojna jom kippur

1976

proklamowanie powstania Socjalistycznej rupubliki wietnamu/ nowelizacja Konstytucji PRL wystapienie robotnikow min. radomiu urusie plocku (czew) utorzenie komitetu obrony robotnikow (wrze)

1978

karol wojtyła papierz (16paz)/ utwoezenie wolnych zwiazkow zawodowych wybrzeza (kwie)

1979

wybuch rewolucji islamskiej w iranie (lut) pocztaek interwencji ZSRR w afganistanie (gru)/ pierwsza pielgrzymka jana pawela 2 (czew) utworzenie konfederacji polski niepodleglej (wrz)

1980

strajki robotnikow, zakonczone zawarciem porozumien sierpnowych powstanie NSZZ(solidarnosci 17 wrze)

1981

wprowadzenie stanu wojennego (13gru)

1983

zniesienie stanu wojennego (22lip) pokojowa nagroda nobla dla lecha walesy (5paz)

1985

powolanie michaila gorbaczowa na 1 sekretarza KC KPZR(mar) uklad w schengen (czew)

1986

katastrofa atomowa w czranobylu(kwi)

1988

fala strajkow (maj-sie)

1989

wycofanie sie ZSRR z afganistanu (lut) masakra na placu tianamen w pekinie (4czw) jesien ludow/ obrady okraglego stolu(lut-kwie) czesciowo wolne wybory (4czew)

1990

oglosznie niepodleglosci litwy (mar) zajecie kuwejtu przez irak (sie) zjednoczenie niemiec (3paz)/ rozwiaznie PZPR(sty) wybor lecha walesy na prezydenta (gru)

1991

1 wojna w zatoce perskiej (sty-lut) poczatek rozpadu jugoslawi (czew) rozpad ZSRR (gru)

1992

zawarcie traktatu z maastricht-powstanie unii europejskiej (7lut)

1993

podzial czechoslowacji na czechy i slowacji (sty)/ wyjazd ostatniego oddzialu armii rosyjskiej (17wrze)

1997

uchwalenie Konstycji RP (kwie)

1999

interwencja Nato w jugoslawii (mar)/ nowy podzial administarcyjny panstwa: przyjecie Polski do nato (mar)

2001

ataki terrorystyczne w usa (11 wrze)

2004

zamach w madrycie (11mar)/ przyjecie polski do uni europejskiej (1maj)

2005

zamachy w londynie (21lip)

10 w pne

istnienie krolestwa zydowskiego dawida i salomona

8 w pne

poczatek okresu archaicznego w grecji i wielkiej kolonizacji

753 r. p.n.e

tradycyjna data zalozenia rzymu

594/593 r. p.n.e.

strzasniecie dlygow przez solona

509 r. p.n.e

obalenie ostatniego krola w rzymie- poczatek republiki

509\508r pne

reformy klejstenesa w atenach

ok 500 pne do 323 pne

okres klasyczny w grecji

490r pne

bitwa pod maratonem

480r.p.n.e

bitwy pod termopilami i salaminą

479 r. p.n.e.

bitwa pod platejami

338 r. p.n.e.

bitwa pod cheroneją

336-323 r. p.n.e.

paniwanie aleksandra wielkoego

323-30 r. p.n.e.

epoka hellenistyczna

264-241 r. p.n.e.

1 wojna punicka

218-201 r. p.n.e.

2 wojna punicka

216 r. p.n.e.

bitwa pod kannami

3 wojna punicka zburzenie kartaginy

3 wojna punicka zburzenie kartaginy

44r. p.n.e.

zamordowanie juliusza cezara

31r p.n.e

bitwa pod akcjum

27r.p.n.e.

wprowadzenie pryncypatu przez oktawiana augusta

ok7-6r pne - ok 30r pne

zycie jezusa chrystusa powstanie chrzescijanstwa

313r

313rwydanie edyktu mediolanskiego

392r

uznanie chrzescijanstwa za religie panujaca w rzymie (decyzja teodozjusza)

395r

podzial cesarstwa rzymskiego na wschod/zachod przed

476

upadek cesarstwa zachodniorzymskiego

496

chrzest chlodwiga, władcy franków

622

hidżra ucieczka mahometa z mekki do medyny

732

bitwa pod poitiers

755

powstanie panstwa koscielnego

800

koronacja cesarska karola wielkiego

843

traktat z verdun

pansta miasta, pismo klinowe(pismo piktograficzne pismo ideograficzne) system dziesietny i szescdziesietny(godziminsek) kalendarz ksiezycowy koło systemy i

pansta miasta, pismo klinowe(pismo piktograficzne pismo ideograficzne) system dziesietny i szescdziesietny(godziminsek) kalendarz ksiezycowy koło systemy irygacyjne

kodeks hammurabiego, wieszace ogrody, znaki zodiaku, brama isztar

kodeks hammurabiego, wieszace ogrody, znaki zodiaku, brama isztar

pierwszy alfabet zegluga

pierwszy alfabet zegluga pieniadz

egipcjanie

pismo hieriglowe, obliczanie powierzchni, kalendarz sloneczny(365,24) jednostki miar

chinczycy

kompas magnetyczny, jedwab, porcelana, proch strzelniczy, sejsmograf, papier

buddyzm, hinduizm wodociagi kanały

buddyzm, hinduizm wodociagi kanalizacje

grecja

Demokracja Olimpiadę kultura Heleńska matematyka fizyka alfabet Grecki

Republika administracja alfabet Łaciński kwa Dekom Termy Wookie Triumfalny

Republic administration Latin alphabet kwa Dekom Baths Wookie Triumphant

autorytaryzm

system, w którym władza jest w rękach armii lub jednej partii (najczę- ściej jej charyzmatycznego przywódcy) i nie podlega kontroli społecznej. Rządy autorytarne na ogół wprowadza się na drodze zamachu stanu.