Hellada i jej mieszkańcy, Wojny w świecie greckim, dział 1, histora, klasa 1

Polis

Wspólnota obywatelska zamieszkująca dane państewko, państwo-miasto

Akropol

centrum polis położony na wzgórzu na którym znajdowały się świątynie ku czci bogom

Agora

plac na którym kupcy sprzedawali swoje towary, lecz były też na nich debaty polityczne

Obywatele

dorośli mężczyźni z danego polis, obywatelstwo było przekazywane dziedzicznie. Musieli brac udział w życiu politycznym i religijnym, służbie wojskowej i podatkach.

arystokraci

najbogatsi, posiadali niewolników lub pracowników.

Sympzjony

biesiady w których brali udział arystokraci. Pito wtedy alkochol i bawiono się.

liturgia

datki i działania na rzecz ludu robione przez arystokratów, które dawały im popularność i wpływy

trzy sposoby rządzenia polis

monarchiczny, oligarchiczny i demokratyczny

sposób monarchiczny

dziedziczne panowanie Króla i rodziny królewskiej. Władzę sprawował Król i zgromadzenie ludowe. Jeżeli król zdobywał władzę siłą był nazywany tyranem

sposób oligarchiczny

pełnia praw przysługiwała wąskiej grupie, w tym przypadku najbogatszym

sposób demokratyczny

pełnia praw politycznych przysługiwała każdemu obywatelowi. Najsłynniejszą grecką demokracją były Ateny w V w.p.n.e.

metropolie

państwa-miasta greckie posiadające kolonie. Hellada zaczęła je tworzyć między VIII a VI w p.n.e. Kolonie były bardzo blisko ze swoimi polis i obie strony czerpały korzyści. Najwieksze metropole to Korynt, Megara i Milet

Fenicjanie

główni rywale kolonizacyjni Grecji, zamieszkujący wybrzeże Azji Mniejszej. Zaczynali od zakładania faktor handlowych z miejscowymi, a dopiero poźniej robili kolonie. Opracowali pierwsze pismo alfabetyckie.

hoplici

ciężkozbrojna piechota która pojawiła się w IX/VIII w p.n.e. Stawali w szyku zwanym falangą, który był ciasnym szeregiem w którym osłaniali się razem tarczami

Persja

powstała potęga w VI w p.n. e na terenie Mezopotamii. Za jej twórcę uznaje się Cyrrusa II Wielkiego

wojny perskie z greckimi polis

w VI w p.n. e greckie polis na wybrzeżu Azji Mniejszej dostały się pod władzę Persów. Polis wszczeły powstanie i dostały wsparcie od Aten ale po 5 latach walk, przegrały.Np. Miasto Milet zostało zniszczone a ludzie wzięci jako jeńcy lub zabici.

Pierwsza inwazja perska

Po stłumieniu rebelii, Król perski Dariusz I Wielki najechał na Grecję w 490 r p.n.e. Ostatnia bitwa pod Maratonem została przez nich przegrana, zasługą Ateńczyków dowodzonych przez Miltiadesa.

Druga inwazja perska

W 480 r. p.n. e doszło do drugiej inwazji Persów, pod wodzą nowego Króla Kserksesa. Grecy zawiązali koalicję, w tym Ateny dowodzące flotą, a Sparta armią lądową.

Walka w wąwozie Termopile

Obrona zorganizowana przez Greków podczas drugiej inwazji perskiej. Kierował nią spartański Król Leonidas. Walka została zapamiętana, ponieważ choć Hellada miała jedynie 300 żołnierzy, na wiele godzin zatrzymała wojska Persów, poświecając swoje życia

Koniec drugiej inwazji perskiej

Po spaleniu Aten wódz jej morskiej potęgi Temistokles, postanowił przenieść walkę na morze. Grecy pokonali wroga pod Salaminą i rok później pod Platejami, wygrywając wojnę.

Związek Morski

Utworzony podczas drugiej inwazji persów związek z inicjatywy Aten. Na początku był wspierane przez inne państwa, ale kiedy po wojnie Ateny przestały liczyć się z zdaniem innych członków stwiorzyło to kolejny konflikt.

wojna penelopeska

wojna, która wybuchła przez konflkt w Związku Morskim. Związek Morski (Ateny i ich sojusznicy) i Związek Penelopski (Sparta i ich sojusznicy) walczyli ze sobą. Wygrała Sparta na zawsze utrzymując dominującą pozycję w Grecji