otázka  |
Odpoveď |
1. Czym jest gen i jakie informacje zawiera? začať sa učiť
|
|
Gen- podstawowa jednostka dziedziczności; fragment cząsteczki DNA zawierający informacje potrzebne do wytworzenia cząsteczek białka lub RNA
|
|
|
2. Jak zbudowany jest gen? začať sa učiť
|
|
W genie wyróżniamy części strukturalne (u organizmów eukariotycznych podzielone są na eksony i introny) oraz części regulatorowe (nie zawierają informacji o budowie wytwarzanej cząsteczki)
|
|
|
3. Czym róznią się introny od eksonów? začať sa učiť
|
|
Eksony- odcinki genu kodującego informację genetyczną, wyznaczają kolejność aminokwasów w białku lub nukleotydów w RNA; Introny- odcinki genu, które nie pełnią funkcji kodującej
|
|
|
4. Czym róznią się geny ciągłe od nieciągłych? začať sa učiť
|
|
Geny ciągłe: brak intronów=same sekwencje kodujące (otoczone częściami regulatorowymi), głównie u organizmów prokariotycznych; Geny nieciągłe: zawierają introny i eksony (otoczone częściami regulatorowymi), głównie u organizmów eukariotycznych
|
|
|
5. Jaką funkcję pełnią części regulatorowe? začať sa učiť
|
|
Części regulatorowe biorą udział w regulowaniu ekspresji informacji genetycznej
|
|
|
6. Czym są sekwencje niekodujące? začať sa učiť
|
|
Introny i części regulatorowe to sekwencje niekodujące, ponieważ nie zawierają informacji o budowie wytwarzanej cząsteczki
|
|
|
7. Jakie informacje zawarte są w genie? začať sa učiť
|
|
BUDOWA, CZAS, TEMPO, RODZAJ, MIEJSCE, WARUNKI
|
|
|
8. Czym jest genom i z czego się składa? začať sa učiť
|
|
Genom- kompletna informacja genetyczna organizmu zawarta w DNA; składa się ze genów oraz pozagenowego DNA (odcinków DNA znajdujących się pomiędzy genami)
|
|
|
9. Czym są sekwencje powtarzalne? začať sa učiť
|
|
Sekwencje powtarzalne – zawierają powtarzające się sekwencje nukleotydów; wchodzą w skład DNA pozagenowego
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Pseudogeny – fragmenty DNA o sekwencji przypominającej geny; wchodzą w skład DNA pozagenowego
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Inaczej chromosom bakteryjny; zazwyczaj jedna, kulista cząsteczka DNA leżaca w obszarze cytoplazmy zwanym nukleoidem; wraz z plazmidami buduje genom komórki prokariotycznej
|
|
|
12. Czym są plazmidy, jaką mają postać i jakie informacje zawierają? začať sa učiť
|
|
Plazmidy – cząsteczki DNA mniejsze od genoforu; najczęściej mają postać kulista; są to geny z informacją o cechach, które są przydatne ale nie niezbędne; ulegają replikacji niezależnie od genoforu
|
|
|
13. Czym jest genom jądrowy i w jakiej postaci wystepuje? začať sa učiť
|
|
Jest to przeważająca część genomu komórki eukariotycznej, znajdujący się w jądrze komórkowym; występuje w postaci bardzo długich, liniowych cząsteczek
|
|
|
14. Ile czasteczek DNA posiadają komórki człowieka? začať sa učiť
|
|
Komórki somatyczny człowieka mają 46 cząsteczek DNA
|
|
|
15. Co oznacza symbol 2n? začať sa učiť
|
|
Oznacza to, że dana cząsteczka występuje w dwóch kopiach
|
|
|
16. Czym jest geom organellowy/mitochondrialny/chloroplastowy? začať sa učiť
|
|
Genom organellowy- część genomu zawarta w mitochondriach i chloroplastach, ulega replikacji niezależnie od genomu jądrowego; Genom mitochondrialny- część genomu zawarta w mitochondriach; Genom chloroplastowy- część genomu zawarta w chloroplastach
|
|
|
17. Czym jest chromatyna? začať sa učiť
|
|
Chromatyna- cząsteczka DNA stanowiąca genom jądrowy, upakowana w jądrze; stanowi główny składnik chromosomów
|
|
|
18. Jaki jest pierwszy stopień upakowania DNA? začať sa učiť
|
|
Pierwszy stopień upakowania to nawinięcie DNA na białka
|
|
|
19. Na jakie białka nawijane jest DNA? začať sa učiť
|
|
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Nukleosom – odcinek DNA nawinięty na cztery pary białek histonowych
|
|
|
21. Jaką funkcję pełni histon łącznikowy? začať sa učiť
|
|
Działa jak klamra"klamra", zapobiega rozpadnięciu się nukleosomu
|
|
|
22. Dzięki czemu mozliwe jest dalsze upakowanie DNA? začať sa učiť
|
|
Dzięki temu, że nukleosomy łączą się ze sobą za pośrednictwem histonów i innych białek (tzw. białek niehistonowych)
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
Solenoidy- inaczej włókna 30-nm; połączone nukleosomy; wyróżniamy ich 2 postacie
|
|
|
24. Jake dwie postacie chromatyny wyróżniamy i czym one się charakteryzują? začať sa učiť
|
|
Wyróżniamy euchromatyny- luźno upakowane włókna zawierające geny oraz heterochromatyny– ściśle upakowane włókna, nieaktywne genetycznie
|
|
|
25. Jakie są kolejne etapy powstawania chromosomu? začať sa učiť
|
|
Podczas podziału komórki włókna chromatyny zwijają się w strukturę wyższego rzędu. Na początku tworzą pętlę, które utrzymują swoją postać dzięki łączącym je białka. Dalsze ich opakowanie prowadzi do utworzenia chromosomów
|
|
|
26. Z czego składa się chromosom metafazowy? začať sa učiť
|
|
Chromosom metafazowy zbudowany jest z: centromeru, chromatydy, dodatkowego przewężenia, satelity oraz telomerów
|
|
|
27. W jakiej fazie chromosomy są najlepiej widoczne? začať sa učiť
|
|
Chromosomy zaczynają być widoczne w mikroskopie świetlnym już w początkach podziału komórki (w profazie), a najwyższy stopień kondensacji osiągają w metafazie
|
|
|
