→ Biologia Kl V Dz 2 → Začnite sa učiť / Stiahnite si MP3 Flashcards

otázka		Odpoveď
Pierwiastki, z których składa się organizm. začať sa učiť		węgiel, wodór, tlen, azot, siarka, fosfor, wspólnie stanowią 98% masy organizmu
Związki chemiczne budujące organizm. začať sa učiť		woda, sole mineralne, cukry, białka, tłuszcze i kwasy nukleinowe
Znaczenie wody w organizmie znaczenie wody w organizmie začať sa učiť		1. transport substancji wewnątrz komórki i między komórkami, 2. u zwierząt usuwanie wraz moczem niepotrzebnych i szkodliwych substancji. 3. środowisko przemian chemicznych zachodzących w organizmie. 4. bierze udział w wielu procesach np. fotosyntezie, 5. regulacja temperatury ciała
Sole mineralne začať sa učiť		są źródłem pierwiastków innych niż węgiel, tlen i wodór, regulują procesy zachodzące w organizmie i budują części ciała organizmów.
Cukry začať sa učiť		dostarczają energii (glukoza w miodzie), są materiałem zapasowym (skrobia-bulwy ziemniaka), budują organizmy (celuloza-buduje ściany komórek roślinnych np. bawełna)
Białka začať sa učiť		są głównym budulcem organizmów (mięśnie, pióra, włosy, pazury), materiał zapasowy (nasiona grochu i fasoli), regulują pracę organizmu i umożliwiają trawienie pokarmów (enzymy)
Tłuszcze začať sa učiť		materiał zapasowy, warstwa ochronna, źródło energii.
Kwasy nukleinowe začať sa učiť		DNA występuje we wszystkich komórkach, jest w nim zapisana informacja o cechach organizmu.
Magnez začať sa učiť		jest u roślin składnikiem zielonego barwnika, który pochłania światło podczas fotosyntezy.
Wapń začať sa učiť		buduje kości i zęby u zwierząt.
Komórka začať sa učiť		podstawowa jednostka życia. Jest najmniejszą częścią organizmu zdolną do wykonywania czynności życiowych.
Budowa komórki zwierzęcej. začať sa učiť		1. jądro komórkowe, 2. cytozol, 3. błona komórkowa, 4. wakuola, 5. mitochondrium, 6. rybosomy, 7. aparat Golgiego, 8. siateczka śródplazmatyczna
Jądro komórkowe začať sa učiť		leży w środkowej części komórki, ma kulisty kształt, znajduje się w nim DNA, kieruje wszystkimi procesami zachodzącymi w komórce
Błona komórkowa začať sa učiť		oddziela wnętrze komórki od otoczenia i transportuje substancje do wnętrza i na zewnątrz komórki.
Cytozol začať sa učiť		galaretowata substancja wypełniająca komórkę, składa się z wody, soli mineralnych i białek.
Wakuola začať sa učiť		inaczej wodniczka, ma postać niewielkiego pęcherzyka, uczestniczy w pochłanianiu, trawieniu i wydalaniu.
Mitochondrium začať sa učiť		ma owalny kształt, dostarcza energii, jest centrum energetycznym komórki.
Rybosomy začať sa učiť		mają wygląd drobnych ziarenek, wytwarzają białka.
Aparat Golgiego začať sa učiť		ma postać stosu spłaszczonych, przylegających do siebie pęcherzy i drobnych pęcherzyków, przekształca i transportuje białka.
Siateczka śródplazmatyczna začať sa učiť		system cienkich kanalików występujących w całej komórce, wytwarza i transportuje białka i tłuszcze.
Komórka zwierzęca začať sa učiť		jest oddzielona od środowiska zewnętrznego błoną komórkową. Jej wnętrze stanowi jądro komórkowe i cytoplazma.
Cytoplazma začať sa učiť		składa się z cytozolu i zanurzonych w nim mitochondriów, wodniczek i rybosomów.
Komórki jądrowe začať sa učiť		komórki, w których występuje jądro komórkowe. Sa to komórki roślinne, zwierzęce i grzybowe.
Komórki bezjądrowe začať sa učiť		nie mają jądra komórkowego. Jedyną grupą organizmów o komórkach bezjądrowych są bakterie.
Komórka roślinna začať sa učiť		różni się tym od komórki zwierzęcej, że ma ścianę komórkową (nie błonę) i zawiera chroloplasty.
Samożywność začať sa učiť		zdolność niektórych organizmów do samodzielnego wytwrzania pokarmu w procesie fotosyntezy.
Organizmy samożywne začať sa učiť		to rośliny, niektóre protisty i nieliczne bakterie.
Fotosynteza začať sa učiť		proces, w wyniku którego z dwutlenku węgla i wody, przy udziale światła powstają substancje odżywcze (glukoza) i tlen.
Glukoza začať sa učiť		cukier, który jest podstawowym źródłem energii dla organizmu oraz materiałem do produkcji substancji zapasowych i budujących.
Sinice začať sa učiť		samożywne bakterie.
Brunatnice začať sa učiť		samożywne protisty.
Rosiczka začať sa učiť		roślina owadożerna, jest samożywna, jesdak żywi się również drobnymi zwierzętami, z których ciał pobiera azot.
Rośliny mogą przeprowadzać fotosyntezę začať sa učiť		ponieważ w ich komórkach znajdują się chloroplasty, zawierające chlorofil - zielony barwnik, który pochłania światło, potrzebne do fotosyntezy.
Czynniki wpływające na intensywność fotosyntezy začať sa učiť		1. światło, 2. dwutlenek węgla, 3. woda, 4. temperatura, 5. sole mineralne Każdy z nich zarówno w nadmiarze, jak i w niedoborze powoduje zmniejszenie intensywności fotosyntezy. Rośliny w niekorzystnych warunkach rosną słabe i małe.
Chemosynteza začať sa učiť		wykorzystanie energii chemicznej, pochodzącej z gazów wulkanicznych, zamiast światła, do produkcji pokarmu.
Odżywianie začať sa učiť		dostarczanie organizmowi substancji niezbędnych do budowania ciała i będących źródłem energii.
Organizmy cudzożywne začať sa učiť		nie potrafią samodzielnie wytwarzać pokarmu i muszą go pobierać z otoczenia.
Trawienie začať sa učiť		proces, w którym organizm rozkłada pokarm, zawierający złożone związki: bialka, cukry i tłuszcze, na związki proste, które może wykorzystać.
Ze względu na rodzaj pożywienia i sposob jego zdobywania začať sa učiť		wyróżniamy trzy grupy organizmów cudzożywnych. Organizmy zjadające inne organizmy, pasożyty i organizmy rozkładające martwe szczątki.
Organizmy zjadające inne organizmy začať sa učiť		roślinożercy, mięsożercy, wszystkożercy.
Pasożyty začať sa učiť		pobierają pokarm od żywych organizmów zwanych żywicielami. Dzielimy je na wewnętrzne i zewnętrzne.
Pasożyty wewnętrzne začať sa učiť		wnikają do ciała żywiciela. Tasiemce, owsiki.
Pasożyty zewnętrzne začať sa učiť		żyją na powierzchni ciała żywiciela. Pchły, kleszcze, wszy.
Rośliny pasożytnicze začať sa učiť		rośliny, które nie mają chlorofilu i nie moga przeprowadzać fotosyntezy, więc wszystkie substancje, w tym wodę i sole mineralne, pobierają od żywiciela za pomosą ssawek. W Polsce roślinami pasozytniczymi są kanianka i zaraza żółta.
Rośliny półpasożytnicze začať sa učiť		Samodzielnie wytwarzaja substancje pokarmowe, ale wodę i sole mineralne czerpia od żywiciela.Np. jemioła.
Organizmy rozkładające martwe szczątki začať sa učiť		to drobne zwierzęta np. dżdżownice, bakterie oraz grzyby. Żyją w ściółce leśnej, glebie i mule na dnie zbiorników wodnych.
Dżdżownice začať sa učiť		połykają ziemię bogatą w martwe szczątki, które rozkładają w przewodzie pokarmowym, za pomocą enzymów trawiennych.
Grzyby i bakterie začať sa učiť		wydzielają enzymy trawienne bezpośrednio do otoczenia, w ten sposób trawią występujące tam złożone związki na substancje proste, które mogą wchlonąć.
Roślinożercy začať sa učiť		zwierzęta odżywiające się wyłącznie pokarmem roślinnym,
Mięsożercy začať sa učiť		odżywiają się innymi zwierzętami.
Wszystkożercy začať sa učiť		zjadają zarówno pokarm roślinny jak i zwierzęcy, w zależności jaki pokarm jest dostępny w danej chwili (niedźwiedź, wróbel, dzik, lis).
Oddychanie začať sa učiť		proces w wyniku którego rozkładany jest pokarm i uwalniana energia.
Oddychanie komórkowe začať sa učiť		proces który zachodzi w komórce i polega na uwolnieniu energi zawartej w pokarmie.
Oddychanie tlenowe začať sa učiť		uwalnianie energii z pokarmu przy udziale tlenu. Glukoza przy udziale tlenu rozkładana jest na dwutlenek węgla i wodę. Proces ten zachodzi głównie w mitochondriach.
Fermentacja (oddychanie beztlenowe) začať sa učiť		rozkład pokarmu bez udziału tlenu. Dostarcza mniej energii niz oddychanie tlenowe, gdyz glukoza zostaje tylko w części rozłożona. W taki sposób oddychają bakterie, grzyby i pasozytnicze zwierzęta żyjące w środowisku ubogim w tlen.
Fermentacja alkoholowa začať sa učiť		proces w wyniku którego z rozpadu glukozy bez udziału tlenu powstaje alkohol etylowy, dwutlenek węgla i energia. W ten sposób oddychają drożdże.
Fermentacja mlekowa začať sa učiť		zachodzi w mięśniach przy długim i intensywnym wysiłku. Glukozę rozkłąda się na kwas mlekowy, dzięki czemu uwalniana jest energia. Kwas mlekowy transportowany jest do wątroby, która wykorzystuje go do produkcji glukozy.
Organizm wykorzystuje najwięcej energii na začať sa učiť		wzrost, rozwój i rozmnażanie.
Sposoby rozmnażania začať sa učiť		bezpłciowe i płciowe.
Rozmnażanie płciowe začať sa učiť		do ktorego potrzebne są komórki rozrodcze, najczęściej biorą w nim udział dwa organizmy rodzicielskie, a ich potomstwo ma cechy obojga rodziców.
Rozmnażanie bezpłciowe začať sa učiť		odbywa się bez udziału komórek rozrodczych. Nowe organizmy powstają z jednego organizmu rodzicielskiego i są z nim identyczne. Przykładem takiego rozmnażania jest podzial komórki lub podział rodzicielskiego organizmu wielokomórkowego na fragmenty.
Komórki zależności od pełnionych funkcji začať sa učiť		mają różną budowę wielkość i kształt.
Organizmy rozkładające martwe szczątki mają bardzo duże znaczenie w przyrodzie, začať sa učiť		gdyż zapobiegają nadmiernemu gromadzeniu się martwych szczątków.Np. pleśniak biały, grzyb żyjący w ściółce bogatej w szczątki organizmów, rozwija się także na produktach spożywczych.
Pokarm roślinny jest łatwo dostępny, ale trzeba go zjeść bardzo dużo i jest bardzo trudny do strawienia, ze względu na obecność celulozy. začať sa učiť		Dlatego roślinożercy mają specjalnie przystosowane przewody pokarmowe, dłuższe niż mięsożercy, w których żyją bakterie i protisty, które produkują enzymy trawienne rozkładające celulozę.
Mieżsożercy dzielą się na drapieżniki, polujące na swoje ofiary i zabijające je (orzeł, pająk, wilk) oraz na padlinożerców, które żywią się ciałami martwych zwierząt (sęp, hiena). začať sa učiť		dla mięsożerców zdobycie pokarmu jest znacznie trudniejsze niż dla roślinożerców, więc są do tego dobrze przystosowani. Mają ostre zęby i pazury, silne dzioby, wyostrzone zmysły i są sprawni fizycznie.
Wymiana gazowa začať sa učiť		proces dostarczania organizmowi tlenu i usuwania dwutlenku węgla.
Chemosyntezę wykorzystują začať sa učiť		organizmy żyjące w głębi oceanu, gdzie nie dociera światło.
Organizmy cudzożywne są przystosowane začať sa učiť		do poszukiwania, pobierania i trawienia różnych rodzajów pokarmu. Należą do nich zwierzęta, grzyby, większość bakterii oraz niektóre protisty.

biologia kl V dz 2

Ak chcete pridať komentár, musíte byť prihlásený.

viac