Biologia (genetyka, biotechnologia, ekologia, pierwiastki, komórka, bakterie, protisty)

 0    88 informačný list    wiktoriamostowska
stiahnuť mp3 vytlačiť hrať Skontrolujte sa
 
otázka język polski Odpoveď język polski
enzymy restrykcyjne
začať sa učiť
rozpoznają specyficzne sekwencje DNA i bardzo precyzyjnie przecinają obie jego nici w określonym miejscu
sekwencjonowanie DNA
metoda Sangera, metoda terminacji łańcucha
začať sa učiť
określanie kolejności ułożenia nukleotydów
cDNA
začať sa učiť
komplementarny do dojrzałego mRNA
PCR reakcja łańcuchowa polimerazy
termocykler polimeraza Taq
wykrywanie HIV, ojcostwo, gwałt
začať sa učiť
powielanie wybranych odcinków DNA; oddzielenie nici DNA, dołączenie starterów, synteza DNA
warunek znajomość sekwencji nukleotydów sąsiadujących z odcinkiem DNA który chcemy powielić
umożliwia powielanie nawet bardzo małych fragmentów DNA
elektroforeza
začať sa učiť
metoda rozdziału cząsteczek DNA o różnych długościach, przemieszczanie się naładowanych cząsteczek w polu elektrycznym
insercja
začať sa učiť
wstawienie dodatkowego nukleotydu
delecja
začať sa učiť
zgubienie jednego nukleotydu
substytucja
začať sa učiť
zamiana jednego nukleotydu na inny
delecja, deficjencja
začať sa učiť
utrata części chromosomu
duplikacja
začať sa učiť
podwojenie fragmentu chromosomu
translokacja
začať sa učiť
wymiana fragmentów między chromosomami homologicznymi
euploidia
začať sa učiť
zwielokrotnienie całego haplidalnego zespołu chromosomów (genomu)
aneuploidia
trisomia, monosomia
začať sa učiť
zmienienie liczby pojedynczych chromosomów
transformacja
rekombinowanie DNA
začať sa učiť
wprowadzanie genów do komórek bakteryjnych
transfekcja
rekombinowanie DNA
začať sa učiť
wprowadzenie genów do komórek eukariotycznych
wektor
začať sa učiť
specjalny przenośnik zdolny do niezależnej replikacji chroni wprowadzony gen przed uznaniem go za obcy
plazmid
wektor, u bakterii
začať sa učiť
mała kuliście zamknięta cząsteczka DNA w której replikacja przebiega niezależnie od materiału genetycznego zawartego w głównym chromosomie
bakteriofag
fag lambda
začať sa učiť
wirus atakujący bakterię
agroinfekcja
začať sa učiť
odcinek DNA wprowadza się do plazmidu Ti, bakterią zawierającą ten plazmid infekuje się roślinę
elektroporacja
začať sa učiť
poddanie działaniu impulsów elektrycznych mieszaniny plazmidów z wbudowanym genem oraz kom roślinnych pozbawionych ścian kom; błony kom stają sie przepuszczalne plazmidy mogą przez nie wniknąć do środka
mikrowstrzeliwanie DNA
začať sa učiť
kulki z wolframu lub złota opłaszcza się DNA i działem genowym (armatką) wstrzeliwuje sie w kom z duża prędkością
mikroiniekcja
začať sa učiť
DNA wprowadza sie bezpośrednio do jądra kom szklaną mikroigłą
knock-out genowy
začať sa učiť
celowe uszkadzanie genu gen zostaje zablokowany a cecha za którą odpowiada zmieniona warunek znajomość sekwencji tego genu
interferencja RNA
začať sa učiť
wyciszenie genu regulacyjne RNA wyszukują komplementarną sekwencję mRNA i przyłączają się blokując działanie genu
apoptoza
začať sa učiť
naturalny proces zaprogramowanej śmierci komórki pozwalający na usunięcie wadliwych lub starych komórek z organizmu
endemit
żółwie słoniowe z wyspy Galapagos
začať sa učiť
gatunek lub takson występujący tylko na ograniczonym obszarze na Ziemi, a jego wymagania i tryb życia uniemożliwiają mu zasiedlanie innych terenów
wapń Ca
začať sa učiť
pierwiastek szkieletotwórczy, reguluje funkcje błon kom, czynnik krzepnięcia krwi, krzywica, nieprawidłowy wzrost i martwica organów roślinnych
magnez Mg
začať sa učiť
składnik kości, składnik chlorofilu, nieprawidłowość pracy serca, chloroza liści
sód Na
začať sa učiť
przewodzenie impulsów przez neuron, zanik różnicy potencjałów i utrata pobudliwości komórek
potas K
začať sa učiť
przewodzenie impulsów nerwowych, zmniejszenie kurczliwości mięśnia sercowego, chloroza liści
żelazo Fe
začať sa učiť
składnik białek złożonych np hemoglobiny transportujących tlen, anemia, zakłócenie fotosyntezy, chloroza młodych liści
kobalt Co
začať sa učiť
składnik witaminy B12, zaburzenie procesu krzepnięcia krwi, zahamowanie procesu wiązania azotu przez rośliny motylkowe
miedź Cu
začať sa učiť
składnik enzymów oksydoredukcyjnych, zaburzenie procesu oddychania kom, bielenie i zasychanie wierzchołków młodych liści
mangan Mn
začať sa učiť
aktywator enzymów fazy świetlnej fotosyntezy, zaburzenie procesu oddychania, chloroza liści
cynk Zn
začať sa učiť
składnik insuliny, łamliwość włosów i paznokci, chloroza liści
jod I
začať sa učiť
składnik hormonów tarczycy, kretynizm wole obrzęki skóry
fluor F
začať sa učiť
składnik kości oraz szkliwa zębów, próchnica
pierwszorzędowa struktura białka
začať sa učiť
sekwencja aminokwasów w cząsteczce utrzymywana dzięki wiązaniom peptydowym
drugorzędowa struktura białka
začať sa učiť
skręcenie w przestrzeni łańcucha białkowego dzięki wiązaniom wodorowym, kształt: alfa helisy, beta harmonijki
trzeciorzędowa struktura białka
začať sa učiť
pofałdowanie skręconego w przestrzeni łańcucha białkowego, struktura utrzymywana dzięki wiązaniom siarczkowym między grupami tiolowymi niektórych aminokwasów
czwartorzędowa struktura białka
začať sa učiť
sposób połączenia ze sobą wielu łańcuchów polipeptydowych w białku prostym lub sposób połączenia tych łańcuchów z jakąś częścią niebiałkową w białku złożonym
puryna
začať sa učiť
zasada azotowa dwupierścieniowa (A, G)
pirymidyna
začať sa učiť
jednopierścieniowa zasada azotowa (C, T, U)
dyfuzja prosta
začať sa učiť
transport bierny substancji przez błonę biologiczną zgodnie z gradientem stężeń ze środowiska o stężeniu wyższym do środowiska o stężeniu niższym
osmoza
plazmoliza umieszczenie komórki w roztworze hipertonicznym kurczenie się protoplastu i odstawanie jej od ścian kom
začať sa učiť
transport wody na drodze dyfuzji przez żywe błony biologiczne z roztworu o niższym stężeniu do roztworu o wyższym stężeniu
dyfuzja wspomagana
začať sa učiť
transport bierny zgodnie z gradientem stężeń cząsteczki przechodzące przez pory w błonie wykorzystują specjalne przenośniki białkowe lub kanały jonowe które wiążą się z nimi i transportują je w poprzek błony
transport aktywny
začať sa učiť
wbrew gradientowi stężeń przenoszone substancje wiążą się po jednej stronie błony z enzymatycznym nośnikiem który zmieniając ich konformację przenosi cząsteczki na drugą stronę błony wymaga nakładu energii- rozpad ATP
endocytoza
pinocytoza i fagocytoza
začať sa učiť
kom otacza drobiny pokarmowe błoną kom w postać pęcherzyka zawieszonego w cytoplazmie
pinocytoza
začať sa učiť
kom wchłania makrocząsteczki które są rozpuszczalne w wodzie kropelki płynu zostają wchłonięte do kanalika utworzonego przez wpukloną błonę kom i zamknięte w pęcherzyku króry dostaje się do wnętrza kom rozkład enzymatyczny przez udział lizosomów
fagocytoza
začať sa učiť
pochłanianie do wnętrza dużych stałych cząstek pokarmowych powstały pęcherzyk łączy się z lizosomami tworząc wodniczkę pokarmową; niestrawione resztki pokarmowe usuwane poza kom w procesie egzocytozy
kinetosom
začať sa učiť
ciałko podstawowe
centrosom
začať sa učiť
organizator wrzeciona podziałowego złożony z dwóch centrioli (twór cylindryczny zbudowana z 9 zespołów mikrotubul-tripletów przebiegających równolegle do jej długiej osi) ustawionych względem siebie pod kątem prostym
wirion
začať sa učiť
dojrzała cząstka wirusa potencjalnie zakaźna zbudowana z kapsydu oraz rdzenie zawierającego materiał genetyczny
kapsyd
začať sa učiť
białkowy płaszcz nadający kształt wirionom zbudowany z podjednostek białkowych-kapsomerów
wirus grypy lub HIV
začať sa učiť
kapsyd otoczony płaszczem lipidowym - osłonką lipidową na zewnątrz glikoproteiny
antygen
začať sa učiť
substancja mająca zdolność wywoływania reakcji immunologicznej
cykl lityczny
fag T4 mają lizozym enzym rozkładający substancje budujące ściany kom bakterii
začať sa učiť
cykl rozwojowy bakteriofagów prowadzący do śmierci kom bakteryjnej
cykl lizogeniczny
fag lambda
začať sa učiť
cykl rozwojowy bakteriofagów prowadzący do integracji DNA wirusowego z chromosomem bakteryjnym - profag
retrowirusy
HIV-AIDS, HTLV-białaczka
začať sa učiť
atakują kom eukariotyczne mają RNA ich genom koduje odwrotną transkryptazę-rewertazę (przepisuje informację z RNA na DNA
dwoinki
dwoinka zapalenia płuc, dwoinka rzeżączki
začať sa učiť
formy kuliste ułożone parami połączone kom potomne powstałe z jednej kom macierzystej
paciorkowce
paciorkowiec anginy, paciorkowiec szkarlatyny
začať sa učiť
kuliste pojedyncze kom połączone w długie sznury
gronkowce
gronkowiec złocisty
začať sa učiť
kuliste połączone pojedyncze kom tworzące nieregularne skupiska
pakietowce
pakietowiec żółty, pakietowiec metanowy
začať sa učiť
kuliste połączone pojedyncze komórki tworzące regularne sześciany
pałeczki
pałeczka krztuśca, pałeczka dżumy, pałeczka okrężnicy
začať sa učiť
wydłużone kom o cylindrycznym kształcie, nietworzące przetrwalników - endospor
laseczki
laseczka tężca, laseczka jadu kiełbasianego
začať sa učiť
wydłużone kom o cylindrycznym kształcie tworzące przetrwalniki endospory
maczugowce
maczugowiec błonicy
začať sa učiť
wydłużone kom o cylindrycznym kształcie tworzące nieregularne przetrwalniki kształtem przypominające maczugę
przecinkowce
przecinkowiec cholery
začať sa učiť
kom spiralnie skręcone kształtem przypominające przecinek
śrubowce
śrubowiec mniejszy
začať sa učiť
kom z kilkoma spiralnymi skrętami
krętki
krętek blady
začať sa učiť
kom wielokrotnie skręcone, przypominające korkociąg
promieniowce
promieniowiec promienicy
začať sa učiť
kom silnie rozgałęzione przypominające strzępki grzybów
prątki
prątek gruźlicy, prątek trądu
začať sa učiť
rozgałęzione kom w kształcie pałeczek nieznacznie zakrzywione
endospory
začať sa učiť
przetrwalniki produkowane przez bakterie do wew kom w niesprzyjających warunkach środowiska; przechodzą w stan życia utajonego (anabiozy) w momencie poprawy warunków zew potrafią odtworzyć całą kom bakteryjną
saprofity
začať sa učiť
bakterie odżywiające się martwą materią organiczną
pasożyty
začať sa učiť
żyją kosztem innych organizmów żywych
bakterie zielone i purpurowe
začať sa učiť
fotosynteza anoksygeniczna; fotoautotrofizm do redukcji CO2 wykorzystywany wodór z H2S-siarkowodoru bez wydzielenia tlenu; bakteriochlorofil
sinice
začať sa učiť
fotosynteza oksygeniczna redukcja CO2 z wykorzystaniem wody z wydzieleniem tlenu fotoautotrofizm; chlorofil
bakterie nitryfikacyjne
začať sa učiť
przeprowadzają dwuetapowe utlenianie amoniaku do azotanów (III), a następnie do azotanów (V): etap I prowadzą bakterie z rodzaju Nitrosomonas, a ll etap bakterie z rodzaju Nitrobacter; chemoautotrofizm
bakterie siarkowe
začať sa učiť
utleniające siarkę lub siarkowodór do syntezy związków organicznych; chemoautotrofizm
bakterie żelaziste
začať sa učiť
utleniające jony żelaza Fe2+ do Fe3+ (należą tu bakterie z rodzaju Ferrobacillus); chemoautotrofizm
bakterie wodorowe
začať sa učiť
utleniające wodór do wody (należą tu bakterie z rodzaju Hydrogenomonas); chemoautotrofizm
fermentacja
začať sa učiť
oddychanie beztlenowe polega na częściowym utlenieniu związku organicznego, w wyniku czego tworzą się niewielkie ilości ATP oraz prostsze związki organiczne (np. kwas mlekowy, alkohol etylowy).
denitryfikacja
začať sa učiť
oddychanie beztlenowe polega na redukcji azotanów(V) do azotanów(III), a następnie do wolnego azotu atmosferycznego.
bakterie azotowe
bakterie glebowe Azotobacter i żyjące w symbiozie z korzeniami roślin motylkowych bakterie brodawkowe Rhizobium
začať sa učiť
posiadają nitrogenazę enzym wiążący azot atmoferyczny tylko w warunkach beztlenowych
heterocysty
začať sa učiť
wyspecjalizowane kom sinic dzięki którym wiążą azot atmosferyczny; silnie zgrubiałe sciany kom i uproszczenie budowy aparatu fotosyntetycznego
pantofelek
začať sa učiť
orzęsek ma cytostom, cytopyge, rzęski mikornukleus i makronukleus wodniczkę tętniącą, pellikula - błona kom; zachodzi koniugacja-proces płciowy
euglena zielona
začať sa učiť
wić stigma - plamka światłoczuła, fotoreceptor, plastydy-chloroplasty, wodniczka tętniąca, jądro kom; klejnotka słodkowodna
cytostom
začať sa učiť
otwór gębowy fragment pellikuli orzęsków przez który pobierany jest pokarm
cytopyge
začať sa učiť
otwór odbytniczy fragment pellikuli orzęsków przez które są usuwane niestrawione resztki pokarmu

Ak chcete pridať komentár, musíte byť prihlásený.