otázka  |
Odpoveď |
|
začať sa učiť
|
|
wiązanie między aminokwasami u białek, powstaje w wyniku reakcji dehydratacji.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
biologicznie funkcjonalna cząsteczka złożona z jednego lub większej ilości polipeptydów zwijanych w określoną, trójwymiarową strukturę.
|
|
|
Aminokwas składa się z... začať sa učiť
|
|
asymetrycznego atomu węgla alfa, grupy karboksylowej, grupy aminowej, atomu wodoru i grupy zmiennej.
|
|
|
|
podaj funkcję i przykład začať sa učiť
|
|
Funkcja: przyspieszanie reakcji chemicznych np. enzymy żołądkowe katalizują hydrolizę wiązań w polimerach w pożywieniu.
|
|
|
|
podaj funkcje i przykład začať sa učiť
|
|
Funkcja: ochrona przed chorobami np. Przeciwciała zwalczają bakterie i wirusy
|
|
|
|
podaj funkcje i przykład začať sa učiť
|
|
np. kazeina, białko mleka, jest głównym źródłem aminokwasów dla młodych ssaków; rośliny magazynują białko w nasionach; owoalbumina znajduje się w białku jaj, wykorzystywanym jako źródło aminokwasów dla rozwijającego się zarodka
|
|
|
|
podaj funkcje i przykład začať sa učiť
|
|
np. hemoglobina, zawierające żelazo białko krwi kręgowców, transportuje tlen z płuc do innych części ciała; inne białka transportują cząsteczki przez błony komórkowe, jak pokazano na ilustracji
|
|
|
|
podaj funkcje i przykład začať sa učiť
|
|
koordynacja całego organizmu np. insulina, hormon wydzielany przez trzustkę, powoduje zwiększenie poboru glukozy przez inne tkanki, regulując tym samym stężenie glukozy we krwi.
|
|
|
|
podaj funkcje i przykład začať sa učiť
|
|
Funkcja: odpowiedź komórki na bodźce chemiczne np. receptory wbudowane w błonę komórek nerwowych odbierają sygnały chemiczne uwalniane przez inne komórki nerwowe
|
|
|
Białka kurczliwe i motoryczne podaj funkcje i przykład začať sa učiť
|
|
np. Aktyna i miozyna odpowiadają za skurcze mięśni, inne białka odpowiadają za falowanie wici i rzęsek
|
|
|
|
podaj funkcje i przykład začať sa učiť
|
|
np. keratyna jest składnikiem włosów, rogów, piór i innych wytworów skóry; owady i pająki używają przędzy do budowy kokonów i sieci; kolagen i elastyna pełnią funkcję włóknistego szkieletu zwierzęcych tkanek łącznych
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
... białka w przybliżeniu kuliste.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
... białka przybierające kształt długich włókien.
|
|
|
Struktura pierwszorzędowa to... začať sa učiť
|
|
liniowy łańcuch aminokwasów, przypomina układ liter w długim słowie.
|
|
|
Struktura drugorzędowa to... začať sa učiť
|
|
pochodna interakcji między składowymi szkieletu; zwinięcia i zagięcia wynikające z istnienia wiązań wodorowych pomiędzy powtarzającymi się elementami szkieletu polipeptydowego (NIE łańcuchami bocznymi aminokwasów).
|
|
|
Rodzaje struktur drugorzędowych to... začať sa učiť
|
|
alfa helisa i beta-harmonijka.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
rodzaj struktury drugorzędowej; delikatna spirala utrzymywana przez wiązania wodorowe, łączące co czwarty aminokwas. Takie helisy mogą budować białka globularne.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
rodzaj struktury drugorzędowej; w tej strukturze co najmniej dwie beta-nici są połączone za pomocą wiązań wodorowych utworzonych pomiędzy równoległymi do siebie fragmentami szkieletu polipeptydowego.
|
|
|
Beta-harmonijka tworzy... začať sa učiť
|
|
rdzeń wielu białek globularnych i dominuje w niektórych białkach fibrylarnych.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
łańcuchy polipeptydowe tworzące beta-harmonijkę.
|
|
|
Struktura trzeciorzędowa to... podaj przykłady oddziaływań začať sa učiť
|
|
trójwymiarowy kształt stabilizowany przez oddziaływania między łańcuchami bocznymi (grupami R) poszczególnych aminokwasów. np. interakcje hydrofobowe, mostki disiarczkowe, wiązania wodorowe, wiązania jonowe, siły van der Waalsa.
|
|
|
Interakcje hydrofobowe to... i polegają na... začať sa učiť
|
|
interakcje zaangażowane w tworzenie struktur trzeciorzędowych; aminokwasy o niepolarnych gr. bocznych zazwyczaj łącza się w rdzeniu białka przy pomocy sił van der Waalsa, poza strefą kontaktu z wodą. Jednocześnie woda łączy się z polarnymi rejonami białka
|
|
|
Mostki disiarczkowe to... i powstają, gdy... začať sa učiť
|
|
interakcje zaangażowane w tworzenie str. trzeciorzędowej; powstają, gdy dwa monomerów cysteiny (która w swoim łańcuchu bocznym posiada grupę tiolową -SH) zbliżą się do siebie i siarki obu się połączą - powstały mostek disiarczkowy spina oba frag. razem
|
|
|
Wiązania jonowe w strukturze trzeciorzędowej białka powstają... začať sa učiť
|
|
między łańcuchami bocznymi naładowanymi dodatnio i ujemnie.
|
|
|
Wiązania wodorowe w strukturze trzeciorzędowej białka powstają... začať sa učiť
|
|
pomiędzy polarnymi łańcuchami bocznymi.
|
|
|
Struktura czwartorzędowa to... začať sa učiť
|
|
zespolenie dwóch lub większej ilości polipeptydów (występuje jedynie w niektórych białkach); całkowita struktura białka, powstała w wyniku połączenia dwóch lub więcej łańcuchów polipeptydowych
|
|
|
Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa to... začať sa učiť
|
|
dziedziczna choroba krwi wynikająca z podstawienia jednego aminokwasu (waliny) w miejsce innego (kwasu glutaminowego), znajdującego się w określonej pozycji str. pierwszorzędowej hemoglobiny. Może powodować zatykanie naczyń krwionośnych.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
proces, w którym białko traci swój kształt i w związku z tym zdolność do pełnienia funkcji w wyniku nieprawidłowej: temperatury, stężenia soli, wartości pH i innych czynników środowiskowych.
|
|
|
|
začať sa učiť
|
|
powrót białka do swojego kształtu funkcjonalnego po usunięciu czynnika denaturującego; nie zawsze jest możliwa.
|
|
|
Synteza białek zachodzi w... začať sa učiť
|
|
|
|
|
